Αναζήτηση
Αν η Αριστερά θέτει ως στόχο να δαμάσει και να εκπολιτίσει τον καπιταλισμό
μέσω ενός «όχι» στο ευρωπαϊκό Σύνταγμα, κάνει λάθος επιλογή σε λάθος στιγμή.
Υπάρχουν προφανώς καλοί λόγοι για να επικρίνει κανείς τον δρόμο που έχει πάρει
η ευρωπαϊκή ενοποίηση. Το πολιτικό όραμα του Ντελόρ ηττήθηκε και η ευρωπαϊκή
ολοκλήρωση κινήθηκε σε οριζόντια κατεύθυνση με τη δημιουργία της κοινής αγοράς
και μερικής νομισματικής ένωσης. Γι’ αυτό υποθέτει κανείς πως η πολιτική ένωση
δεν θα μπορούσε να προχωρήσει χωρίς τη δυναμική των οικονομικών συμφερόντων.
Εκ των πραγμάτων, όμως, αυτή η δυναμική το μόνο που κάνει είναι να ενισχύει
την τάση για απορρύθμιση των αγορών σε παγκόσμια κλίμακα. Αλλά η ξενοφοβική
ιδέα της Δεξιάς, η οποία θα ήθελε να αντιμετωπίσει τις κοινωνικές δυσκολίες
που αποτελούν συνέπεια της ακύρωσης των συνόρων ενδίδοντας στις προστατευτικές
δυνάμεις των μεμονωμένων εθνικών κρατών, εκτός από ύποπτη σε κανονιστικό
επίπεδο, στερείται εντελώς ρεαλισμού. H Αριστερά δεν θα έπρεπε να αφεθεί να
μολυνθεί από οπισθοδρομικές σκέψεις του είδους αυτού.
Εδώ και πολύ καιρό, η κανονιστική δυνατότητα των μεμονωμένων κρατών δεν αρκεί
πλέον για να προφυλάξει από τις αμφίσημες επιπτώσεις της οικονομικής
παγκοσμιοποίησης. Το πολυδιαφημισμένο «ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο» μπορεί να
υποστηριχθεί μόνον αν η πολιτική καταφέρει να ξαναβρεί την ικανότητά της να
αντιπαρατίθεται με τις αγορές στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Μόνο στο επίπεδο αυτό
μπορεί πράγματι να ελπίζει ότι θα ανακτηθεί εν μέρει η πολιτική κανονιστική
ικανότητα, που πλέον, όπως πάνε τα πράγματα, βρίσκεται σε πορεία ύφεσης στα
μεμονωμένα κράτη. Μια Αριστερά που θέλει να αντισταθεί στο νεοφιλελεύθερο
οικονομικό καθεστώς πρέπει να κοιτάζει πέρα από την Ευρώπη. Για να μπορέσει να
αντιπαραθέσει στη συναίνεση της Ουάσιγκτον, που κυριαρχεί σήμερα, μια
σοσιαλδημοκρατική εναλλακτική επιλογή με την ευρύτερη έννοια του όρου, η
Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να ενισχύσει τη δική της ικανότητα δράσης όχι μόνο
στο εσωτερικό της, αλλά και στις εξωτερικές σχέσεις της. Πρέπει σε κάθε
περίπτωση να μάθει να μιλάει με μία μόνο φωνή στην εξωτερική πολιτική, αν
θέλει να αντισταθεί σε έναν ηγεμονικό φιλελευθερισμό που επιδιώκει να επιβάλει
σ’ ολόκληρο τον πλανήτη, αν χρειαστεί ακόμη και μονομερώς και με τη δύναμη των
όπλων, ένα σύστημα που εξισώνει τις ελεύθερες εκλογές με την ελευθερία των
αγορών.
Απόσπασμα από άρθρο του Γερμανού φιλοσόφου Γιούργκεν Χάμπερμας, που
δημοσιεύτηκε στην ιταλική εφημερίδα «Λα Ρεπούμπλικα».
