Στο σαλόνι της οικογένειας από το Τορόντο του Καναδά ο γιος σερφάρει στο Διαδίκτυο, η αδερφή του είναι όρθια κι η γιαγιά κάθεται στον καναπέ και πλέκει. Το τραγούδι μπαίνει και το κορίτσι αρχίζει να χορεύει μόνο του, ώσπου μερικά δευτερόλεπτα αργότερα τα εγγόνια και η ελληνίδα γιαγιά τους, με καπέλο στο κεφάλι και κρατώντας μια παιδική κιθάρα, αρχίζουν να χορεύουν σε ξέφρενους ρυθμούς.

Είναι ένα από τα χιλιάδες βίντεο που κυκλοφορούν τις τελευταίες μέρες στο Διαδίκτυο, δείχνοντας ομάδες, άλλοτε μικρές κι άλλοτε μεγάλες, να επιδίδονται σε παράξενες χορευτικές φιγούρες. Η νέα μανία έχει όνομα: Harlem Shake.

Ο χορός δεν είναι καινούργιος. Πρωτοεμφανίστηκε τη δεκαετία του ’80 και όπως προδίδει και το όνομά του τα πρώτα χορευτικά βήματα έγιναν στο Χάρλεμ, την κακόφημη γειτονιά της Νέας Υόρκης. Ηρθε ξανά στο προσκήνιο τη δεκαετία του ’90 και μόλις στις αρχές του περασμένου μήνα ξεκίνησε η φρενίτιδα για τον χορό χωρίς συγκεκριμένα βήματα και φιγούρες. Το πρώτο βίντεο που ανέβηκε στο YouTube ήταν από πέντε αυστραλούς εφήβους οι οποίοι στο άκουσμα του ηλεκτρονικού τραγουδιού του Dj Baauer, κατά κόσμον Χάρι Ροντρίγκεζ, άρχισαν να χορεύουν χωρίς καμία συνοχή. Το εντυπωσιακό είναι πως ενώ ο 23χρονος αμερικανός μουσικός παραγωγός είχε βγάλει στον αέρα το συγκεκριμένο κομμάτι τον Αύγουστο του 2012, χρειάστηκαν σχεδόν εννιά μήνες και αυτό το βίντεο για να ακούγεται πια κυριολεκτικά παντού. «Εγώ γέννησα αυτό το τραγούδι και οι άλλοι το υιοθέτησαν. Το αποτέλεσμα είναι παράξενο», έχει δηλώσει ο 23χρονος Dj.

Μάλιστα, η μανία είναι τέτοια που μέσα σε λιγότερο από μήνα πάνω από 250.000 βίντεο των 30-32 δευτερολέπτων από 100 διαφορετικές χώρες έχουν ανέβει στο Διαδίκτυο και τα οποία εκτιμάται ότι έχουν συνολικά 700 εκατ. επισκέψεις. Η ιλιγγιώδης ταχύτητα μετάδοσης οφείλεται στο ιντερνετικό meme (από την αρχαία ελληνική λέξη μίμημα) που ουσιαστικά είναι η μίμηση μιας ιδέας ή συμπεριφοράς με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών.

H Μισέλ σέρνει τον χορό

Στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη εκατοντάδες συγκεντρώθηκαν στο Θησείο και στον Λευκό Πύργο αντίστοιχα και χόρεψαν το Harlem Shake. Δημοφιλείς καλλιτέχνες, μπασκετμπολίστες όπως των Μαϊάμι Χιτ, ακόμη και στρατιώτες όπως οι Νορβηγοί έχουν υποκύψει στη νέα χορευτική μόδα. Ούτε η Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ Μισέλ Ομπάμα δεν μπόρεσε να αντισταθεί και χόρεψε στην τηλεόραση Harlem Shake, συμμετέχοντας ενεργά στον αγώνα ενάντια στην παχυσαρκία. Κάποιοι μάλιστα δίνουν στον παράξενο αυτό χορό και πολιτικό ή ακτιβιστικό μήνυμα. Στις 14 Φεβρουαρίου, ημέρα κατά της βίας, εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως χόρεψαν σε πλατείες ενώ νεαροί Αιγύπτιοι που μάχονται κατά του αυταρχισμού της Μουσουλμανικής Αδελφότητας χόρεψαν έξω από το μέγαρο του Προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι. Μια τέτοια μανία έχει και αρνητικές επιπτώσεις. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό των 15 εργαζομένων σε μεταλλωρυχείο της αυστραλιανής εταιρείας Barminco. Η απόφασή τους να χορέψουν Harlem Shake τούς κόστισε τη δουλειά τους.

Πάντως, μπορεί ο συγκεκριμένος χορός να έχει τεράστια απήχηση, δεν πείθει όμως τους χορογράφους, οι οποίοι δεν τον εντάσσουν σε χορευτική κατηγορία. «Δεν υπάρχουν χορευτικά βήματα, είναι περισσότερο σαν παραλήρημα, σαν να τους έχει τσιμπήσει ταραντούλα και κουνιούνται», τονίζει στα «ΝΕΑ» η ιδιοκτήτρια σχολής χορού και γενική γραμματέας του Σωματείου Ιδιοκτητών Σχολών Χορού Ελλάδας (ΣΙΣΧΕ) Ελισάβετ Γεωργούδη.

Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που ένας χορός γίνεται δημοφιλής από άκρη σε άκρη: λαμπάντα, μακαρένα και το πολύ πρόσφατο Gangnam style του Κορεάτη Psy. «Υπάρχουν πολλά παραδείγματα τα τελευταία χρόνια αλλά και πιο παλιά χορών που έγιναν μόδα και χορεύονται ακόμη και σήμερα. Η διαφορά, όμως, με τη νέα αυτή χορευτική μόδα είναι ότι οι προηγούμενοι είχαν χορογραφημένα βήματα. Πρόκειται για χορούς με έντονο συνήθως ρυθμό, που έχουν στόχο τη γενικότερη απήχηση, γι’ αυτό και έχουν απλά βήματα, προκειμένου το κοινό να μπορεί να συμμετέχει εύκολα. Στο Harlem Shake κανείς δεν κάνει τίποτα ίδιο με τον άλλον. Το μήνυμα που νομίζω ότι βγαίνει είναι ότι ο διαφορετικός, αυτός δηλαδή που χορεύει στην αρχή των βίντεο μόνος του, καταφέρνει να συμπαρασύρει και τους υπόλοιπους», υπογραμμίζει ο δάσκαλος χορού Στέφανος Χατζηγεωργίου.

Μιµητική επικοινωνία

Μία ομάδα από την Αυστραλία ανεβάζει το βίντεο την ίδια ώρα που νεαροί φτιάχνουν τη δική τους εκδοχή στις ΗΠΑ. Κι όμως, σύμφωνα με τους ειδικούς αυτές οι χιλιάδες παραλλαγές του Harlem Shake δείχνουν την τάση για παγκοσμιοποιημένη τέχνη, για κινήματα που ξεπηδούν κυρίως μέσα από το Διαδίκτυο.

«Πρόκειται για απλή μίμηση ή για πρόωρα δείγματα αυτού που θα επακολουθήσει, μια κοινωνικότητα που θεμελιώνεται στον ιστό και μια νέα βιομηχανία δισεκατομμυρίων, που μεγεθύνεται και τροφοδοτείται από τον αριθμό των κλικ, τα βίντεο και τα ακούσματα πέρα από γλώσσες, ιστορικότητα και με χιλιάδες τοπικές εκδοχές. Ακολουθούν, ωστόσο, ένα βασικό μοτίβο: ένας τύπος ο οποίος χορεύει στο δωμάτιό του, στο μετρό, ακόμα και σε ένα στάδιο, κάποιοι αδιάφοροι παρατηρητές, που χωρίς καμιά προειδοποίηση σεληνιάζονται, ακολουθώντας τους ξέφρενους ρυθμούς της μουσικής. Κι όλα αυτά σε 31 μόλις δευτερόλεπτα», υποστηρίζει ο επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου δρ Ευστράτιος Παπάνης.

Οπως σημειώνει, επιχειρείται να προσδοθεί σε αυτή την τάση μία κοινωνική χροιά, διαβλέποντας ότι μελλοντικά παρόμοιες παγκοσμιοποιημένες και αστραπιαίες μόδες μπορούν να αποτελέσουν σπινθήρες για αλληλεγγύη, ανατροπές και μιμητική επικοινωνία ομάδων και χρηστών από όλες τις περιοχές του πλανήτη.

«Το YouTube, τα κοινωνικά δίκτυα είναι πλέον οι διαμορφωτές των παγκόσμιων τάσεων. Οι μεγαλύτεροι αδυνατούν να κατανοήσουν τις αλλαγές στη νοοτροπία και στα πρότυπα των παιδιών τους, επειδή ακριβώς παραγνωρίζουν την ψυχολογική και κοινωνική διάσταση του πιο αλληλεπιδραστικού και ανατρεπτικού μέσου που εφευρέθηκε ποτέ και την κωδικοποίηση της επικοινωνίας των ανθρώπων, που πρέπει απαρέγκλιτα πλέον να φέρει την προσωπική σφραγίδα πάνω στην οικουμενική προοπτική», συμπληρώνει.

Εγιναν µανίες

Gangnam Style.

Θεωρείται ο πρόγονος του Harlem Shake. Τους προηγούμενους μήνες όλοι γνώρισαν τον χορό του… αλόγου μέσα από το βιντεοκλίπ του Κορεάτη Psy. To Gangnam Style έγινε πολύ γρήγορα μόδα που κράτησε αρκετές εβδομάδες. Το βίντεό του, μάλιστα, έσπασε το ρεκόρ επισκεψιμότητας, αφού ήταν το πρώτο που ξεπέρασε το 1 δισεκατομμύριο views στο YouTube.

Λαµπάντα. Ο βραζιλιάνικος χορός με το ομώνυμο τραγούδι του συγκροτήματος Kaoma έγινε δημοφιλής τη δεκαετία του ’80 (1989), όχι μόνο στη Λατινική Αμερική αλλά σε όλο τον κόσμο. Υιοθέτησε βήματα από χορούς, όπως η σάλσα, ενώ έκανε μόδα και τις κοντές γυναικείες φούστες με τις ανάλαφρες πιέτες.
Μακαρένα. Για κάποιους ήταν το τραγούδι και ο χορός της δεκαετίας του ’90. Το ισπανικό χορευτικό «Μακαρένα» των Los del Rio έκανε την εμφάνισή του το 1994 και για τα δύο επόμενα χρόνια το χόρευαν παντού. Σχεδόν 15 χρόνια αργότερα, 1.861 Καναδοί χόρεψαν μακαρένα σε εκδήλωση που οργανώθηκε από το Γυμνάσιο Ανκαστερ του Οντάριο, κερδίζοντας θέση στο βιβλίο Γκίνες.
Γιάνκα. Μπορεί να έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας από τότε που ο χορός γιάνκα ήταν το νούμερο ένα στα πάρτι, ακόμη και τώρα όμως στο άκουσμα της χαρακτηριστικής μουσικής όλοι παίρνουν θέση –ο ένας πίσω από τον άλλο. Στη χώρα μας έγινε γνωστός μέσα από το τραγούδι «Jeronimo Yanka» του συγκροτήματος Forminx. Στην πραγματικότητα ήταν μια φινλανδική μελωδία (jenka), η οποία το 1963 έγινε τραγούδι με αγγλικούς στίχους.

Ο χορός των Las Ketchup. Το τραγούδι «Asereje» του ισπανικού συγκροτήματος Las Ketchup κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2002 και παρέμενε νούμερο ένα στα charts του Ηνωμένου Βασιλείου και άλλων 26 χωρών –μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Ο αλέγρος χορός με το χαρακτηριστικό κούνημα χεριών και γοφών έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής παγκοσμίως.

Τελευταία Νέα