Σε μια περίοδο που το ελληνικό θέατρο αναζητεί ξανά τα μεγάλα του κείμενα ως πυξίδες στην πορεία του, η Αννα Κοκκίνου στρέφεται στον Πλάτωνα για να φωτίσει με το δικό της αιχμηρό και ποιητικό βλέμμα ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της αρχαιότητας. Ετσι, ανεβάζει το «Συμπόσιο» στο θέατρο Σφενδόνη, όπου επίσης πρωταγωνιστεί, δημιουργώντας έναν χώρο όπου ο φιλοσοφικός λόγος μπορεί να ξαναπεί την ιστορία του έρωτα ως κάτι βαθιά ανθρώπινο, άμεσο και αναγκαίο. Στο κέντρο του έργου βρίσκονται οι πολλαπλές όψεις του έρωτα μέσα από οκτώ εγκώμια τα οποία μεταφέρονται στη σκηνή. Η Αννα Κοκκίνου προσεγγίζει το ιστορικό πλαίσιο του κειμένου που τοποθετείται στο επινίκιο συμπόσιο προς τιμήν του Αγάθωνα το 416 π.Χ., σε μια Αθήνα στο απόγειο της δύναμής της, με τον Αλκιβιάδη μεθυσμένο από κρασί και φιλοδοξία και τον Αριστοφάνη στην ακμή του ως ένα ζωντανό παλλόμενο έδαφος όπου οι ανθρώπινες επιθυμίες, οι πολιτικές εντάσεις και η ορμή του έρωτα συνομιλούν αδιάκοπα. Χωρίς να επιβαρύνεται από την τραγική σκιά όσων επρόκειτο να ακολουθήσουν στην ιστορία της πόλης, η σκηνοθεσία της αναδεικνύει την αίγλη των προσώπων και το φιλοσοφικό βάθος του λόγου του Σωκράτη, όπως διασώζεται μέσα από τον πλάγιο λόγο του Απολλόδωρου και τη μνήμη του Αριστόδημου. Η Αννα Κοκκίνου μίλησε στο «Νσυν» για την παράσταση, τον έρωτα και την παιδεία.
Το «Συμπόσιο» είναι ένας φιλοσοφικός διάλογος με έντονα δραματουργικά στοιχεία. Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στο να το μετατρέψετε σε θεατρικό έργο;
Ο διάλογος του Πλάτωνα σχεδόν συνοδεύει όλη μου τη ζωή. Μ’ αρέσει πολύ αυτός ο συγγραφέας. Ο συγκεκριμένος διάλογος μ’ έχει επηρεάσει. Μ’ έχει καθορίσει κάπως. Επειδή έχει έντονο θεατρικό στοιχείο, όπως όλοι του οι διάλογοι, είδα ότι μπορούσε να γίνει θέατρο, και γινόταν.
Προσθέσατε εσείς ή αφαιρέσατε κάτι προκειμένου να αποκτήσει την επιθυμητή μορφή;
Τίποτα. Επειδή έχω ασχοληθεί κι άλλες φορές με μη θεατρικά κείμενα, το όλο θέμα είναι να μην προσθέτεις τίποτα. Να βρίσκεις τη θεατρικότητα του ίδιου του κειμένου. Εδώ έγιναν κάτι ελάχιστες αφαιρέσεις και δεν προστέθηκε κάτι. Απλώς επειδή υπάρχει κι ένα πρόσωπο που δεν είναι μέσα στο έργο του, μερικές φορές λέει κάποιους στίχους, οι οποίοι είναι Ελλήνων μεν, αλλά όχι του Πλάτωνα. Αυτός αποφεύγει οποιαδήποτε αναφορά στα δεινά από τα ιστορικά που έρχονται. Είναι σαν να παγώνει την εποχή με ένα λαμπρό παρόν.
Ενα κείμενο του τότε πώς συνομιλεί με το κοινό του σήμερα;
Ο συγγραφέας αυτός, που εγώ τον λέω τον μεγαλύτερο του κόσμου, γιατί έτσι το νιώθω, έχει προνοήσει για αυτό το πράγμα. Οπως ένας σπουδαίος θεατρικός συγγραφέας, απευθύνεται στο κοινό του απευθείας και προσπαθεί να το κάνει μέτοχο της σκέψης του, και το πετυχαίνει. Προσπαθήσαμε βέβαια κι εμείς, όσο μπορούσαμε, να κρατήσουμε αυτή την τρομερή αμεσότητα και τη ζωντάνια της απεύθυνσης.
Στο «Συμπόσιο» ο έρωτας είναι συνώνυμος με τη ζωή. Εσείς συμφωνείτε με αυτή τη θεώρηση;
Απολύτως. Γιατί η ζωή είναι κάτι που γεννά πράγματα κι ο έρωτας γεννά κι αυτός πράγματα με τη σειρά του.
Υπάρχει κάποιος από τους οκτώ λόγους για τον έρωτα που νιώθετε πως σας αφορά βαθύτερα, είτε προσωπικά είτε καλλιτεχνικά;
Αυτοί οι λόγοι έχουν τεράστιο ενδιαφέρον γιατί λέγονται από ανθρώπους που ανήκουν σε επτά διαφορετικές, επτά εγκόσμιες θέσεις. Ετσι, βλέπει κανείς, για παράδειγμα, τη γνώμη ενός ρομαντικού, τη γνώμη ενός που είναι πιο πολύ ζωντανός στα ερωτικά. Εκεί είναι και ο λόγος του Σωκράτη που περιγράφει τη μύηση στον έρωτα από τη Διοτίμα. Αυτός είναι ένας λόγος που επηρέασε την παγκόσμια λογοτεχνία και μπορεί να τον βρει από τον Δάντη έως τα θρησκευτικά κείμενα. Εκεί, μπορεί κανείς να πει ότι βρίσκονται πράγματα της θεωρίας του χριστιανισμού ατόφια. Με τη διαφορά ότι οι Ελληνες είχαν κάνει μια τεράστια ανακάλυψη για το τι είναι το σώμα στην παιδεία. Ξέρω ότι τον συγγραφέα αυτό και τους Ελληνες γενικά, ένα πράγμα που τους έκανε τόσο σπουδαίους και ξεχωριστούς ήταν το πάθος τους με την παιδεία. Αυτό είναι κάτι που ο Πλάτων το άσκησε σε όλη του τη ζωή, το πάθος τού να μαθαίνεις. Είναι υπέροχο όταν λέει ότι το λιμάνι του κάθε ανθρώπου είναι η παιδεία. Ηταν σπουδαίο για εμάς που ασχοληθήκαμε τόσο καιρό, κοντά δυόμισι χρόνια, με το συγκεκριμένο κείμενο.
Πολλοί θεωρούν ότι αυτό το έργο είναι ένας ύμνος στην πνευματική συντροφικότητα. Το βλέπετε εσείς έτσι;
Με το πνεύμα ενώνονται οι άνθρωποι. Η παιδεία είναι έρωτας για το καλό, για το καλύτερο, το ωραίο.
Κεντρικό στοιχείο του έργου είναι η ιδέα της ανόδου από το εφήμερο στο αιώνιο. Θεωρείτε ότι το θέατρο σήμερα εξακολουθεί να λειτουργεί ως τέτοιος μηχανισμός υπέρβασης;
Από μόνο του το θέατρο διαθέτει αυτό το στοιχείο. Από την ίδια του την υπόσταση. Από ‘κεί και πέρα, ο καθένας κάνει τα δικά του πράγματα, ό,τι πιστεύει.
Αν έπρεπε να συνοψίσουμε το βασικό μήνυμα του «Συμποσίου» σε μία φράση, ποια θα ήταν;
Ο έρωτας είναι επιθυμία αθανασίας.
