Κλιματική αλλαγή: Να αποκτήσουμε την αίσθηση του κατεπείγοντος

Κλιματική αλλαγή: Να αποκτήσουμε
την αίσθηση του κατεπείγοντος

Τζ. Μοσχολιού: Ποια είναι τα κρίσιμα βήματα που οι κυβερνήσεις θα πρέπει οπωσδήποτε να κάνουν ώστε να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση; Δεν γνωρίζουμε πραγματικά εάν οι στόχοι θα επιτευχθούν, επομένως, ρεαλιστικά, ποια είναι τα κρίσιμα πράγματα που θα έπρεπε να γίνουν;

Margo Tsirigotis Oge: Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα και από μόνη της δεν μπορεί να επιλύσει την κλιματική κρίση, όμως υπάρχουν πράγματα που θα έπρεπε να κάνει η κυβέρνηση και πραγματικά χάρηκα όταν άκουσα τους πολιτικά υπεύθυνους της χώρας βασικά να παραδέχονται ότι αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα, με όλες αυτές τις δασικές πυρκαγιές, οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Το πρώτο και το πιο σημαντικό πράγμα είναι ο περιορισμός των επιπτώσεων. Ξέρετε, η Ελλάδα μαζί με άλλες χώρες έχει προσδιορίσει πολιτικές που θα είναι κρίσιμης σημασίας για τα επόμενα 20-40 χρόνια. Η Ελλάδα θα πρέπει να μετακινηθεί από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, εννοώ ηλιακές και αιολικές πηγές. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να κάνει η χώρα. Το δεύτερο είναι ότι χρειάζεται να μετακινηθεί από τα οχήματα με βενζίνη και πετρέλαιο, λεωφορεία, ηλεκτρονικά οχήματα κ.λπ. Η χώρα δυστυχώς, όπως και κάθε άλλη χώρα, θα πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται πώς θα προσαρμοστεί στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Margo Tsirigotis Oge, Former Director of the Office of Transportation and Air Quality at the United States Environmental Protection Agency, Chair of the Βoard of the International Council on Clean Transportation (ICCT), Author of «Driving the Future: Combating Climate Change with Clean Cars»

Τζίνα Μοσχολιού, δημοσιογράφος

Η ανθρωπολογική πρόκληση
της τεχνητής νοημοσύνης

Ευ. Βενιζέλος: Αγαπητέ κύριε Δασκαλάκη, είναι μια ευκαιρία να ξεκινήσουμε, προκειμένου να διευκολύνουμε και όλους τους φίλους και τις φίλες που μας παρακολουθούν, επιχειρώντας να δώσουμε έναν μικρό εύληπτο ορισμό για το τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη, τι είναι η μηχανική μάθηση, πώς αυτό συνδέεται με την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση και όλα τα συναφή θέματα.

Κ. Δασκαλάκης: Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα ευρύτερο πεδίο που έχει μεγάλη ιστορία, αυτή η ιστορία αρχίζει ήδη από το 1950, και η μηχανική μάθηση είναι ένα υποσύνολο της τεχνητής νοημοσύνης. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει μια πολύ ευρεία στόχευση, είναι το πώς να φτιάξουμε νοήμονες μηχανές - ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει. Για να το πετύχουμε αυτό, υπάρχουν πολλών ειδών τεχνικές τις οποίες θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε. Οι τεχνικές αυτές έχουν να κάνουν και με software και με hardware, έχουν να κάνουν πάρα πολύ με αλγορίθμους. Ενα κομμάτι αυτών των αλγορίθμων έχει να κάνει με την επεξεργασία δεδομένων που μια νοήμων μηχανή αντιλαμβάνεται, μαζεύει από το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται και θέλει να χρησιμοποιήσει αυτή την πληροφορία, αυτά τα δεδομένα, αυτές τις μετρήσεις, για να κάνει προβλέψεις για το τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον ή οι πράξεις της μηχανής τι αποτέλεσμα θα έχουν για την εμπειρία της στο μέλλον. Για να συνοψίσω, η μηχανική μάθηση είναι ένα κομμάτι της τεχνητής νοημοσύνης και είναι αυτό το κομμάτι το οποίο έχει να κάνει με την επεξεργασία δεδομένων, με τον σκοπό, πρώτα από όλα, να κάνουμε προβλέψεις για το τι μέλλει γενέσθαι, τι θα δούμε στο μέλλον, αλλά επίσης - και ίσως πιο σημαντικό - για το πώς οι πράξεις οι δικές μας, οι πράξεις της μηχανής, θα επηρεάσουν τον κόσμο στον οποίο θα βρεθούμε μετά τη λήψη αυτών των αποφάσεων και πράξεων.

Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Επιστήμης Υπολογιστών του ΜΙΤ και μέλος του Εργαστηρίου Πληροφορικής και Τεχνητής Νοημοσύνης του MIT

Ευάγγελος Βενιζέλος, πρώην αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, ΑΠΘ

H έκπληξη της πανδημίας και
η ενεργοποίηση της πολιτικής φαντασίας

Χρ. Μιχαηλίδης: Τα τελευταία περίπου δύο χρόνια οι πολιτικές επιβαρύνθηκαν πάρα πολύ, στην πραγματικότητα σχεδόν ανατράπηκαν, από αυτή την τρομερή πανδημία. Τώρα, πώς μπορεί κανείς να κοιτά την επόμενη μέρα όταν η τρέχουσα μέρα, αυτή που ζούμε, είναι γεμάτη από αβεβαιότητες και από φόβο;

Geoff Mulgan: Ακόμα και πριν από τον COVID είχα έναν τρόπο σκέψης σχετικά με την πολιτική μας κατάσταση. Χρησιμοποίησα τη χεγκελιανή ιδέα της θέσης, αντίθεσης και σύνθεσης. Αρα, πριν από 20 ή 30 χρόνια η πολιτική μας κυριαρχούνταν από αυτό που θα λέγαμε θέση, τη θέση ότι με την παγκοσμιοποίηση η φιλελεύθερη δημοκρατία θα έκανε τα πράγματα καλύτερα για όλους. Αυτός ήταν ο ισχυρισμός της παγκόσμιας ελίτ και πολλών πολιτικών κομμάτων, τόσο και της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς. Μετά την κρίση κυριάρχησε η αντίθετη άποψη, που έλεγε πως όλα αυτά φτώχυναν τους ανθρώπους. Ο COVID είναι τώρα μια μεγάλη έκπληξη, ένα καινούργιο συστατικό στο μείγμα, διότι ανάγκασε τις κυβερνήσεις να γίνουν πολύ ενεργές, αλλά επίσης τις ανάγκασε να ακολουθήσουν την επιστήμη και να μη βασίζονται μόνο στη λαϊκιστική ρητορική τους. Και αυτές οι κυβερνήσεις που τα κατάφεραν καλύτερα συνήθως ήταν ικανές με αθόρυβο τρόπο, ταπεινές ως προς τη δουλειά που κάνουν, αλλά επίσης ήταν αποφασιστικές.

Geoff Mulgan, professor of Collective Intelligence, Public Policy and Social Innovation at University College London

Χρήστος Μιχαηλίδης, δημοσιογράφος

Το Αφγανιστάν, η συμφωνία AUKUS
και οι προκλήσεις της Κίνας

Αγγ. Αθανασόπουλος: Στο πλαίσιο του κόσμου μετά την AUKUS, πώς βλέπετε την αντιπαλότητα ΗΠΑ - Κίνας, κυρίως στην περιοχή του Ινδικού - Ειρηνικού και επίσης σε άλλες περιοχές στις οποίες πιστεύετε ότι ήδη επεκτείνεται ή θα μπορούσε πιθανά να επεκταθεί;

David Gordon: Η προβολή που δόθηκε στη συμφωνία AUKUS σε μεγάλο βαθμό καθοδηγήθηκε από τα γεγονότα στο Αφγανιστάν και από το γεγονός ότι, παρά τα όσα είπε ο πρόεδρος Μπάιντεν, που τα αποκάλεσε μια μεγάλη επιτυχία, που βεβαίως ήταν από υλικοτεχνικής πλευράς, νομίζω ότι το αποτέλεσμα στο Αφγανιστάν ήταν μια στρατηγική αποτυχία για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Νομίζω ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν το αναγνωρίζει αυτό και ήταν πολύ πολύ σημαντικό για την κυβέρνηση Μπάιντεν να τονίσει το γεγονός ότι το πλαίσιο του Αφγανιστάν και ο λόγος για την ταχεία απόσυρση των ΗΠΑ ήταν να εστιάσει πιο ειδικά στις προκλήσεις που δημιουργεί η Κίνα στις ζώνες Ασίας - Ειρηνικού και Ινδικού - Ειρηνικού. Αρα, αυτό που πραγματικά είναι η AUKUS είναι μα προσπάθεια αύξησης της στρατιωτικής ικανότητας ενός εξέχοντος συμμάχου των ΗΠΑ σε μια περιοχή στην οποία ο ανταγωνισμός αυξάνεται. Και αυτή η περιοχή είναι κάτω από τη θάλασσα, με υποβρύχια. Νομίζω ότι αυτό αφορά κυρίως την Κίνα, αφορά μια μακροχρόνια προσπάθεια να αποθαρρυνθεί στρατιωτικά η Κίνα, και νομίζω ότι το κύριο γεωγραφικό σημείο εστίασης αυτής της αποθάρρυνσης είναι η περιοχή γύρω από την Ταϊβάν, και να αυξηθεί ο κίνδυνος της Κίνας σε μια προσπάθεια να αποκτήσει τον έλεγχο της Ταϊβάν με στρατιωτικά μέσα. Φυσικά, η πρόκληση εδώ είναι ότι αυτή η αύξηση με επιπλέον δυνατότητες για τους Αυστραλούς θα χρειαστεί πάνω από δέκα χρόνια για να αναπτυχθεί.

David Gordon, Senior Advisor & Eurasia Group

Αγγελος Αθανασόπουλος, δημοσιογράφος

Ο Μπάιντεν, ο Σι Τζινπινγκ, η Ευρώπη
και η αναθεώρηση των συμμαχιών

Π. Τσίμας: Το ζήτημα είναι εάν η Δύση ως έννοια, ως μια συμμαχία που βασίζεται σε κοινές αξίες και αμοιβαία συμφέροντα, εξακολουθεί να υπάρχει, εξακολουθεί να έχει νόημα. Μήπως βρισκόμαστε ήδη σε έναν κόσμο πέρα από τη Δύση;

Edward Luce: Νομίζω ότι είμαστε κάπου ενδιάμεσα. Θα υπάρξουν ζητήματα a-la-carte, στα οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες θα συμφωνήσουν. Θα υπάρξουν και ζητήματα στα οποία η Αμερική αισθάνεται ότι είναι σχεδόν μόνη της. Ισως, εάν προσθέσετε τη Βρετανία, τον Καναδά και την Αυστραλία, θα είναι μια πιο αγγλοσφαιρική, κάπως μικρότερη συμμαχία, όμως νομίζω ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν αισθάνεται πως η Ευρώπη δεν συμφωνεί με τη διάγνωσή του, τη διάγνωση του Μπάιντεν που έχει δικομματική συναίνεση ως προς το ότι η Κίνα είναι το πρωτεύον ζήτημα και ότι η περιοχή του Ινδικού - Ειρηνικού είναι η πιο σημαντική σκηνή της γεωπολιτικής. Νομίζω ότι υπάρχει μια αντίληψη η οποία πιθανά βασίζεται σε κάποιες αλήθειες: ότι η Ευρώπη έχει μια πολύ πιο εμπορική άποψη για το τι θα ήθελε να κερδίσει από τη σχέση με την Κίνα. Πριν από την ορκωμοσία του Μπάιντεν αλλά μετά την εκλογή του η Κίνα και η Ευρώπη υπέγραψαν αυτή τη μεγάλη επένδυση, ολοκλήρωσαν αυτή τη μεγάλη επενδυτική συνθήκη, η οποία πραγματικά ενόχλησε τον Μπάιντεν, και μετά η Κίνα υπερέβαλε, όπως συχνά κάνει υπό τον Σι Τζινπίνγκ, και άρχισε να στοχεύει μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όμως σαν ξέσπασμα θυμού για την κριτική που ασκήθηκε σχετικά με την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα, και έτσι αυτή η συμφωνία πάγωσε. Ομως, αυτή είναι μια πρώιμη ένδειξη ότι ο Μπάιντεν θέλει να έχει επιθετικούς συμμάχους, αλλιώς θα προχωρήσει μόνος του.

Edward Luce, Journalist, «Financial Times» chief US commentator; columnist based in Washington, D.C.

Παύλος Τσίμας, δημοσιογράφος

Η συμβίωση με την Ρωσία
και τα διλήμματα της Ευρώπης

Γ. Κουτσομύτης: Εχουμε δει πολλές συζητήσεις τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά τις εξελίξεις του 2014 στην Ουκρανία, σχετικά με τις σχέσεις μεταξύ Ευρωπαϊκής Ενωσης και Ρωσίας.  Ποια είναι η κατάσταση αυτή τη στιγμή, ποιο είναι το τοπίο, και θα έπρεπε η ΕΕ να επιδιώξει μια λειτουργική σχέση με τη Μόσχα ανεξάρτητα από τη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία, στις Βαλτικές Χώρες και στη Λευκορωσία;

Ian Lesser: Αναμφισβήτητα οι ευρωπαίοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής γνωρίζουν πολύ καλά την ανάγκη να αντιδράσουν σε αυτά που έχει κάνει η Ρωσία όλα αυτά τα χρόνια στην Ουκρανία, την υποστήριξη προς τη Λευκορωσία, την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις περιοχικές πολιτικές της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή. Μπορεί κανείς να φτιάξει μια μεγάλη λίστα με παράπονα και ανησυχίες που έχουν οι ευρωπαϊκές χώρες, αλλά φυσικά δεν απασχολούν στον ίδιο βαθμό ολόκληρη την ήπειρο, υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές.  Για την Πολωνία έχει ένα συγκεκριμένο νόημα, δεδομένης της ιστορίας της και του γεγονότος ότι όλες οι χώρες της Βαλτικής αντιμετωπίζουν ευθέως τη ρωσική εξουσία στην περιοχή τους. Αυτό ισχύει επίσης σε κάποιες περιοχές γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα, όμως αν το δει κανείς από την πλευρά της Νότιας Ευρώπης ή ακόμα και από τη Γαλλία και μερικές φορές και από τη Γερμανία, η εικόνα είναι πολύ πιο πολύπλοκη, με σημαντική οικονομική αλληλεξάρτηση, με πολύ σημαντική ενεργειακή εξάρτηση και γενικά με την επιθυμία να βρεθεί ένα modus vivendi με τη Μόσχα και να γίνει κατανοητό ότι ακόμα κι αν είσαι πιο αυστηρός με το ένα ζήτημα, για όλα αυτά τα ζητήματα που συζητούμε, τελικά η Ευρώπη πρέπει με κάποιον τρόπο να ζήσει με τη Ρωσία. Και θα έλεγα ότι περίπου αυτή είναι η δυναμική που βρίσκεται στο τραπέζι αυτή τη στιγμή.

Ian Lesser, Acting President, German Marshall Fund of the US

Γιάννης Κουτσομύτης, δημοσιογράφος

Η πανδημία ως καταλύτης για την
εμφάνιση ανορθολογικών συμπεριφορών

Πέτρος Παπασαραντόπουλος: Καθηγητά Mudde, είναι χαρά μας να σας έχουμε μαζί μας και ελπίζω ότι θα έχουμε μια παραγωγική συζήτηση, ξεκινώντας από ένα νέο φαινόμενο. Οπως φαίνεται, η πανδημία λειτούργησε ως καταλύτης για την εμφάνιση ανορθολογικών συμπεριφορών: άρνηση της επιστήμης, άρνηση της ίδιας της ύπαρξης του ιού, άρνηση του εμβολιασμού, άρνηση της χρήσης μάσκας. Μια νέα κοινωνική ταυτότητα φαίνεται να έχει αναδυθεί, αυτή των αρνητών της πανδημίας. Πώς το εξηγείτε αυτό;

Cas Mudde: Αυτό το φαινόμενο έχει τις ρίζες του κυρίως σε μια αντικυβερνητική/αντικρατική θέση, η οποία προέρχεται από μια ποικιλία διαφορετικών θέσεων. Από τη μια πλευρά, προέρχεται από λαϊκιστές, κυρίως δεξιούς, αλλά όχι αποκλειστικά, οι οποίοι είναι κατά του κράτους. Επειδή δεν το εμπιστεύονται ή αυτό διαφθείρεται κ.λπ. Και έτσι αυτό εντάσσεται σε μια μακρόχρονη, συνεχιζόμενη διαδικασία. Ενα άλλο είναι, νομίζω, συνέπεια λίγο πολύ της νεοφιλελεύθερης εποχής και αυτού του είδους της ελευθεριακής θέσης, της εγωκεντρικής θέσης των ανθρώπων που απλώς σκέφτονται «καλά, δεν με επηρεάζει εμένα, οπότε δεν πρόκειται να το κάνω αυτό». Σκέφτονται μόνο ατομικά, όχι συλλογικά. Και στη συνέχεια, υπάρχει ένα είδος αντικρατισμού στην Αριστερά, η οποία έχει μεγαλύτερη ιστορία με τους αντι-εμβολιαστές, ας πούμε, στο κίνημα υπέρ της φύσης, τους οπαδούς της γιόγκα, που στην πραγματικότητα συχνά έχει επίσης μια αρκετά ελευθεριακή δύναμη.

Cas Mudde, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια, ΗΠΑ

Πέτρος Παπασαραντόπουλος, Εκδότης, Συγγραφέας