Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Η οικονομική θεωρία δεν παρέχει σαφή απάντηση όσον αφορά τις συνολικές επιπτώσεις της τεχνολογικής προόδου στις θέσεις εργασίας. Και παρόλο που η αυτοματοποίηση ήταν παραδοσιακά επωφελής μακροπρόθεσμα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν πρέπει ποτέ να αγνοούν τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις της στους εργαζομένους.
Η μεγαλύτερη πρόκληση προέρχεται από την καινοτομία της διαδικασίας παραγωγής, διότι αυτή είναι που εκτοπίζει μόνο θέσεις εργασίας και δεν δημιουργεί νέες. Οπου κυριαρχεί η καινοτομία των διαδικασιών παραγωγής, μόνο οι αντισταθμιστικοί μηχανισμοί μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της ανόδου της ανεργίας. Αυτό ο βρετανός οικονομολόγος Ντέιβιντ Ρικάρντο το χαρακτήρισε ως «πλεονασμό» του πληθυσμού.
Υπάρχουν όμως μηχανισμοί για να προστατευτεί η εργασία. Τα αυξημένα κέρδη θα οδηγήσουν σε περαιτέρω επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και, συνεπώς, σε νέα προϊόντα. Επιπλέον, ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων θα οδηγήσει σε γενική μείωση των τιμών, στην αύξηση της ζήτησης για προϊόντα και επομένως στην εργασία. Τέλος, η μείωση των μισθών που προκαλείται από την αρχική τεχνολογική ανεργία θα αυξήσει τη ζήτηση εργασίας και θα οδηγήσει σε στροφή προς μεθόδους παραγωγής που απαιτούν περισσότερη εργασία, απορροφώντας τους απολυμένους εργαζομένους.
Οι διανεμητικές επιπτώσεις της τεχνολογικής αλλαγής έχουν αποτελέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα το επίκεντρο συζήτησης μεταξύ των οικονομολόγων. Στο βιβλίο του του 1932, The Theory of Wages, ο Τζον Χικς ανέπτυξε την ιδέα της επαγόμενης καινοτομίας. Ισχυρίστηκε ότι οι υψηλότεροι μισθοί, απειλώντας το ποσοστό κέρδους, θα ωθήσουν τις επιχειρήσεις να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν πιο δυναμικά το μισθολογικό κόστος επειδή αυτός ο παράγοντας παραγωγής είναι τώρα ο ακριβότερος. Επομένως, η αυτοματοποίηση της οικονομίας δεν είναι απλώς το αποτέλεσμα της αυξημένης τεχνολογικής προόδου αλλά εξαρτάται από τις μεταβολές του σχετικού κόστους εργασίας και κεφαλαίου. Αυτά είναι τεχνικά περίπλοκα επιχειρήματα. Αλλά η οικονομική θεωρία προφανώς δεν παρέχει σαφή απάντηση όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη επίδραση της τεχνολογικής προόδου στην απασχόληση. Το καλύτερο συμπέρασμα είναι ότι ο αντίκτυπος θα εξαρτηθεί από την ισορροπία μεταξύ της καινοτομίας προϊόντων και διαδικασιών και από παράγοντες όπως η κατάσταση της ζήτησης, ο βαθμός ανταγωνισμού στην αγορά και η ισορροπία δυνάμεων μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Πρόκειται για σημαντικούς τομείς στους οποίους οι κυβερνήσεις μπορούν να παρεμβαίνουν. Ακόμα κι αν η αυτοματοποίηση ήταν παραδοσιακά ευεργετική μακροπρόθεσμα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν πρέπει να αγνοούν τις βραχυχρόνιες επιπτώσεις της. Οπως μας δείχνει η ιστορία τα χειρότερα συμβαίνουν βραχυπρόθεσμα.
Ο Ρόμπερτ Σκιντέλσκι είναι μέλος της Βουλής των Λόρδων της Βρετανίας και καθηγητής στο Warwick University
