Κείμενο επίκαιρου προβληματισμού για την παιδεία και την εικόνα που πρέπει να έχουν τα σχολεία σήμερα, ρεπορτάζ αλλά και μαθητικές εφημερίδες, έδωσαν τον τόνο χθες κατά την πρώτη ημέρα των φετινών Πανελλαδικών Εξετάσεων για τη μεγαλύτερη κατηγορία των τελειοφοίτων του Γενικού Λυκείου.

Στις εξετάσεις «πρωταγωνίστησαν» χθες «Το Βήμα της Κυριακής» και ένα κείμενο του Δημήτρη Μαρωνίτη για την παιδεία και την εκπαίδευση, το οποίο επέλεξαν τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων για την Νεοελληνική Γλώσσα. Το κείμενο αυτό, επίκαιρο όσο ποτέ, αποκτά συμβολική σημασία με το δεδομένο ότι μόλις μία ημέρα πριν ψηφίστηκε από τη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τις δομές της εκπαίδευσης, που αλλάζει τα δεδομένα στην καθημερινότητα και την οργάνωση των σχολείων, αλλάζει τον τρόπο επιλογής των στελεχών τους και καταργεί την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.

Ωστόσο το κείμενο του Δημήτρη Μαρωνίτη, αν και αναμενόμενο και μέσα στη «φιλοσοφία» των θεμάτων για τα οποία προετοιμάζονταν επί μήνες οι υποψήφιοι για τις Εξετάσεις, ταυτόχρονα ήταν και γεμάτο πυκνά νοήματα, ενώ οι ερωτήσεις που ακολουθούσαν απαιτούσαν κριτική ικανότητα και συγκέντρωση.

Παρ’ όλα αυτά, δεν αναμένεται σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με τα περσινά θέματα της Εκθεσης όσον αφορά τη βαθμολόγησή τους, με τα φετινά όμως πιο κατανοητά και πιο ξεκάθαρα τοποθετημένα. Κατ επέκταση, αν μπορεί να εξαχθεί ένα πρώτο συμπέρασμα, αυτό θα είναι υπέρ της πιθανής οριακής αύξησης των «καλών» γραπτών φέτος σε σχέση με πέρυσι.

«Οι όροι παιδεία και εκπαίδευση δεν είναι ούτε ετυμολογικά και σημασιολογικά συνώνυμοι ούτε λειτουργικά ισοδύναμοι» ανέφερε στο κείμενό του ο Δημήτρης Μαρωνίτης.

«Πράγμα που σημαίνει ότι η ευκαιριακή (μπορεί και σκόπιμη) εναλλαγή τους στη θεωρία και στην πράξη δημιουργεί σύγχυση εις βάρος και των δύο συντελεστών της κρίσιμης αυτής συζυγίας. Ζητούμενο επομένως παραμένει ο νηφαλιότερος έλεγχος, προκειμένου να διαφανούν τόσο τα κοινά όσο και τα διαφορετικά τους σημεία, που επιτρέπουν συγχρόνως τη σύγκριση και τη διάκρισή τους. Που πάει να πει ότι: παιδεία και εκπαίδευση βρίσκονται εξ ορισμού σε συμμαχική και συνάμα σε αντίπαλη σχέση. Κοινός τους παρονομαστής παραμένει η διαβαθμισμένη γνώση ως μάθηση, ασκημένη κυρίως εντός θεσμοθετημένων θυλάκων της πολιτείας, χωρίς να αποκλείεται και η ιδιωτική τους κηδεμονία, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις παίρνει τη μορφή ταξικής και οικονομικής υπεροχής».

Το κείμενο του Δημήτρη Μαρωνίτη «Παιδεία και εκπαίδευση» δημοσιεύτηκε στο «Βήμα της Κυριακής» 1/3/2009 και 8/3/2009.

Παράλληλα απο τους υποψηφίους ζητήθηκε, με αφορμή διάλογο που έχει ανοίξει στη σχολική κοινότητα σχετικά με τον μορφωτικό ρόλο του σχολείου στον 21ο αιώνα, να γράψουν ένα άρθρο (500 – 600 λέξεις) στη μαθητική εφημερίδα στο οποίο θα υποστηρίζουν την άποψη ότι το σχολείο οφείλει, παράλληλα με την εκπαιδευτική, να ασκεί και παιδευτική λειτουργία, και θα προτείνουν αιτιολογημένα τρόπους με τους οποίους εκπαιδευτικοί και μαθητές/μαθήτριες μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση του παιδευτικού ρόλου του σχολείου. Οι εξετάσεις συνεχίζονται στις 11 Ιουνίου με τα μαθήματα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα για τις Ανθρωπιστικές Σπουδές και Μαθηματικά για τις Θετικές Επιστήμες και τις Επιστήμες Οικονομίας και Πληροφορικής.