Οι διαρθρωτικές αλλαγές, οι γνωστές σε όλους μεταρρυθμίσεις, έχουν αρκετά συκοφαντηθεί στα χρόνια της κρίσης, γιατί ταυτίστηκαν με σχεδόν κάθε οδυνηρό μνημονιακό μέτρο. Το γεγονός αυτό δεν θα πρέπει να απαξιώνει σημαντικές και χρήσιμες ριζικές αλλαγές που συντελέστηκαν κατά τα τελευταία πέντε χρόνια. Θα σταθώ στον χώρο της υγείας που γνωρίζω καλύτερα και θα αναφέρω τρεις ιδιαίτερα σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Την ηλεκτρονική συνταγογράφηση στα φάρμακα, τη δημιουργία του ΕΟΠΥΥ και την ενοποίηση της δημόσιας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας με το Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας (ΠΕΔΥ).

Αν και η ηλεκτρονική συνταγογράφηση αποτελεί το πιο εντυπωσιακό επίτευγμα, μια που συντελέστηκε σε χρόνο ρεκόρ –όταν πολλές ευρωπαϊκές χώρες προσπαθούν επί χρόνια, συχνά ανεπιτυχώς -, θα σταθώ στον ΕΟΠΥΥ και στο ΠΕΔΥ, αφού αυτές οι δύο μεταρρυθμίσεις εκκρεμούσαν για περισσότερο από 30 χρόνια. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές δεν μπόρεσαν να υλοποιηθούν κατά το παρελθόν, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες, λόγω της αδυναμίας των δύο κομμάτων εξουσίας να υπερβούν τις πελατειακές τους δεσμεύσεις και να αντισταθούν στα οργανωμένα συμφέροντα.

Ο,τι συνέβη κατά το παρελθόν στην υγεία το συναντάμε και σε άλλες περιπτώσεις, όπως στο Ασφαλιστικό και στο Φορολογικό. Είναι λοιπόν φανερό πως οι πολυπόθητες διαρθρωτικές αλλαγές δύσκολα θα ολοκληρωθούν με επιτυχία εάν δεν καταπολεμηθεί πρωτίστως το πελατειακό πολιτικό σύστημα. Αυτή είναι η μάχη των μαχών που θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό και τις υπόλοιπες. Είναι η μάχη για την αλλαγή του εκλογικού συστήματος, για τη χρηματοδότηση των κομμάτων και τη διαφάνεια των οικονομικών τους, για την ασυλία των βουλευτών, για το ασυμβίβαστο της ιδιότητας του βουλευτή και του υπουργού, για την επιλογή σε θέσεις διοίκησης με αξιοκρατικά και όχι κομματικά κριτήρια. Εάν δεν κερδηθεί αυτή η μάχη, καμιά ουσιαστική αλλαγή δεν θα μπορέσει να ολοκληρωθεί επιτυχώς στο κράτος, στην οικονομία, στην κοινωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα της Αριστεράς και κυρίως επειδή δεν έχει ακόμα «φθαρεί και διαφθαρεί» από την εξουσία, βρίσκεται σε ιδιαίτερα προνομιακή θέση για να κερδίσει τη μάχη αυτή. Είναι γι’ αυτό απορίας άξιον ότι ο νέος Πρωθυπουργός στις προγραμματικές του δηλώσεις ήταν ιδιαίτερα φειδωλός στις αναφορές του στο πολιτικό σύστημα, ενώ δεν έκανε λόγο για το ισχύον εκλογικό σύστημα που αποτελεί μήτρα αναπαραγωγής πελατειακών σχέσεων.

Ο Γιάννης Τούντας είναι καθηγητής Ιατρικής, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της Πολιτείας 2012