Φως στο τούνελ περίμεναν όλοι πως θα έδιναν τα αποτελέσματα της μελέτης των οστών που βρέθηκαν στον τελευταίο θάλαμο του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης και πιθανόν θα συνέβαλλαν στο να εντοπιστεί η ταυτότητα του νεκρού. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, στον χώρο πίσω από το ψηφιδωτό με την αρπαγή της Περσεφόνης δεν βρίσκονταν τα οστά ενός αλλά πέντε –τουλάχιστον –νεκρών, με αποτέλεσμα το τοπίο να θολώσει περισσότερο αντί να ξεκαθαριστεί.

Μια γυναίκα άνω των 60 ετών, δύο άνδρες ηλικίας 35 και 45 ετών, εκ των οποίων ο πρώτος έχει δεχθεί επίθεση με αιχμηρό αντικείμενο στον θώρακα και τον αυχένα –τα τραύματα αποδείχθηκαν θανατηφόρα -, ένα νεογέννητο και έναν ενήλικος απροσδιόριστου φύλου που είχε αποτεφρωθεί κατάφερε να εντοπίσει η διεπιστημονική ομάδα του Αριστοτελείου και του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου (με επικεφαλής τις επίκουρες καθηγήτριες Προϊστορικής Αρχαιολογίας και Οστεοαρχαιολογίας Σέβη Τριανταφύλλου και Φυσικής Ανθρωπολογίας Χριστίνα Παπαγεωργοπούλου). Η ομάδα ταύτισε τα 157 από τα 550 οστά που βρέθηκαν στο ταφικό μνημείο, ενώ ανάμεσα στα ευρήματα υπάρχουν και οστά ζώων (ανάμεσά τους και κάποια που ανήκουν σε άλογο –τα οποία θα εξεταστούν από ειδικό ζωοαρχαιολόγο).

Η ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ. Ποιοι είναι οι νεκροί; Υπήρχε μεταξύ τους συγγενική σχέση; Ηταν ντόπιοι ή είχαν έρθει από αλλού και τάφηκαν στην Αμφίπολη; Οι απαντήσεις στα δύο τελευταία ερωτήματα θα δοθούν σχεδόν ύστερα από 20 μήνες, σύμφωνα με τους ειδικούς, οι οποίοι εμφανίζονται επιφυλακτικοί δεδομένου ότι το βρέφος και ο νεκρός που έχει αποτεφρωθεί δεν διαθέτουν επαρκές δείγμα για εξέταση, ενώ και οι δύο άνδρες ενδέχεται να μη «μιλήσουν», αφού δεν έχουν σωθεί δόντια και τμήματα του κρανίου τους, απαραίτητα στις αναλύσεις αρχαίου DNA.

Στο φλέγον ερώτημα όμως «ποιοι είναι οι πέντε νεκροί;» ποιος θα απαντήσει; Από νωρίς χθες το πρωί, οπότε και διέρρευσε η πληροφορία περί 60χρονης γυναίκας –στον σκελετό της οποίας αποδίδονται τα περισσότερα οστά που βρέθηκαν στον κιβωτιόσχημο τάφο κάτω από το δάπεδο του τελευταίου θαλάμου -, κύκλοι του υπουργείου Πολιτισμού άφηναν ανοιχτό το ενδεχόμενο να πρόκειται για την Ολυμπιάδα, με το επιχείρημα ότι ήταν η μοναδική της οποίας ο τάφος θα μπορούσε να στέφεται με ένα λιοντάρι, καθώς είχε διατελέσει επανειλημμένα αρχηγός του στρατού. Και θεωρούσαν τους δύο άνδρες γιους του Κασσάνδρου και της ετεροθαλούς αδελφής του Αλεξάνδρου, Θεσσαλονίκης, οι οποίοι μάλιστα αλληλοεξοντώθηκαν, εξού και ο ένας έχει εμφανή ίχνη από θανατηφόρα χτυπήματα.

Η αντίδραση, ωστόσο, της επιστημονικής κοινότητας ήταν προς την αντίθετη κατεύθυνση και ουδείς μπαίνει στη διαδικασία της ονοματολογίας, δεδομένου ότι δεν είναι σαφή και τα ανασκαφικά δεδομένα, αφού τα οστά βρέθηκαν μέσα στα αναμοχλευμένα –πιθανόν από τους τυμβωρύχους –χώματα. Για τον λόγο αυτόν θα γίνει μελλοντικά έρευνα σε δείγματα οστών, η οποία θα αποκαλύψει τη διαδοχή των ταφών.

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ. «Δεν μπορούμε να πούμε απολύτως τίποτα για την ταυτότητα του νεκρού» μας έλεγε χθες ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Μιχάλης Τιβέριος. «Πλέον πρέπει να απορριφθούν όλα τα σενάρια. Αν και ως μόνη πιθανή θεωρία θα έβρισκα εκείνη της Ρωξάνης και του γιου της Αλεξάνδρου Δ’, επειδή δολοφονήθηκαν στην Αμφίπολη και ίσως αργότερα αποκαταστάθηκαν από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή, τώρα θα πρέπει κι αυτή να απορριφθεί καθώς οι ηλικίες δεν ταιριάζουν και επίσης δεν ξέρουμε η Ρωξάνη να έκανε άλλους απογόνους».

Οσο για τη θεωρία περί Ολυμπιάδας; «Την έχω αποκλείσει εξαρχής. Δεν ήταν η Αμφίπολη η ιερή πόλη των Μακεδόνων. Ακόμη κι όταν αποκαταστάθηκε η μνήμη της από τους Αντιγονίδες, θα επιλέγονταν οι Αιγές, όχι η Αμφίπολη που είχε ενσωματωθεί από το μακεδονικό βασίλειο μόλις πριν από 40 χρόνια. Αν ωστόσο η πρώτη ταφή, αυτή στον κιβωτιόσχημο τάφο, είναι γυναικεία όπως φαίνεται, τότε έχουμε πρόβλημα με τον λέοντα, τον οποίο κι εγώ έχω αποδεχτεί ότι βρισκόταν στην κορυφή του μνημείου, καθώς δεν εξηγείται ο συσχετισμός του με γυναικεία ταφή. Ισως να προστέθηκε αργότερα, με επόμενες ταφές. Ισως τελικά το μνημείο να ανήκει σε μια οικογένεια της άρχουσας τάξης της Αμφίπολης» καταλήγει ο Μιχάλης Τιβέριος.

«Είχαμε επενδύσει στα συγκεκριμένα αποτελέσματα. Πιστεύαμε ότι θα μας οδηγήσουν σε μια λύση. Είναι ένα ωραίο χαστούκι προς όλους εμάς που είχαμε ανατρέξει σε διάφορες θεωρίες πριν ολοκληρωθούν οι μελέτες όλων των επιστημονικών πεδίων» τονίζει ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Πάνος Βαλαβάνης. «Τα αποτελέσματα όχι μόνο δεν μας βοηθούν, αλλά μας αποτρέπουν να διατυπώσουμε άποψη και να συσχετίσουμε το μνημείο με ιστορικά πρόσωπα και με τη μακεδονική βασιλική οικογένεια. Το μόνο που δεν αίρεται είναι ότι το μνημείο αυτό φτιάχτηκε για κάποιον σπουδαίο νεκρό, αλλά ίσως ποτέ να μη μάθουμε τελικά για ποιον».

Τελευταία Νέα