Παραδοσιακά, όσοι βουλευτές εκλέγονται από το ψηφοδέλτιο Επικρατείας θεωρούνται οι ευνοούμενοι των εκάστοτε πολιτικών αρχηγών. Δεν είναι μάλιστα λίγες οι φορές που στενοί συνεργάτες αρχηγών κομμάτων ξεκινούν την κοινοβουλευτική τους καριέρα μέσα από τις εκλόγιμες θέσεις των ψηφοδελτίων Επικρατείας. Παράλληλα όμως κατέχουν κι έναν ιδιαίτερο συμβολισμό, αφού συνήθως τα πολιτικά κόμματα θέλουν να παρουσιάσουν στην κοινωνία τις συμμαχίες τους με πρόσωπα εγνωσμένου κύρους, τα οποία νιώθουν κοντά σε κάποιον πολιτικό σχηματισμό όμως δεν ανήκουν σε αυτόν. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως τις θέσεις αυτές, εκτός των εκλεκτών των αρχηγών, καταλαμβάνουν κατά βάση πανεπιστημιακοί, καλλιτέχνες, πρεσβευτές, νομικοί και αθλητές.

Πώς όμως κατανέμονται οι δώδεκα έδρες που προβλέπει ο εκλογικός νόμος ανάμεσα στα κόμματα που κερδίζουν την εκπροσώπησή τους στη Βουλή;

Το άρθρο 7 του εκλογικού νόμου 3231/2004 προβλέπει για την κατανομή των εδρών Επικρατείας ως εκλογικό μέτρο να λαμβάνεται το ακέραιο μέρος του πηλίκου που προκύπτει από τη διαίρεση του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στην επικράτεια όλοι οι εκλογικοί σχηματισμοί. Σε αυτή την κατανομή ο νόμος δεν εξαιρεί τα κόμματα που έλαβαν κάτω του 3%, όπως συμβαίνει με την κατανομή των 238 εδρών –μια και άλλες 50 δίνονται στο πρώτο κόμμα. Αυτό σημαίνει πως διαιρείται το 100% των έγκυρων ψηφοδελτίων με τον αριθμό 12 που αντιστοιχεί στις έδρες αυτές. Αρα τα κόμματα για να εκλέξουν βουλευτή Επικρατείας από την πρώτη κατανομή πρέπει να έχουν ποσοστό τουλάχιστον 8,3%. Η διανομή συνεχίζεται αναλογικά, με βάση τα υψηλότερα υπόλοιπα κάθε κόμματος.

Παράδειγμα. Με τα έως τώρα δημοσκοπικά δεδομένα εμφανίζονται σίγουρα να συμμετέχουν στην επόμενη Βουλή έξι κόμματα, με τα δύο πρώτα κόμματα να συγκεντρώνουν από 25% μέχρι 30%. Αρα το πρώτο και το δεύτερο κόμμα κερδίζουν από τρεις έδρες, επομένως οι έξι πρώτες έδρες βρήκαν κάτοχο. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, κανένα άλλο κόμμα δεν συγκεντρώνει τον μαγικό αριθμό 8,3% που θα του δώσει αυτόματα την έδρα. Οι υπόλοιπες έξι έδρες θα κατανεμηθούν από μία και στα έξι κόμματα που θα είναι στην εθνική αντιπροσωπεία από τις 26 Ιανουαρίου. Ετσι, το πρώτο και το δεύτερο κόμμα θα κερδίσουν από τέσσερις έδρες και τα υπόλοιπα τέσσερα από μία.

Ριζικές αλλαγές από το 2012

Τα ψηφοδέλτια Επικρατείας των κοινοβουλευτικών σχηματισμών που συμμετείχαν στις εκλογές του 2012 και στις φετινές, με εξαίρεση το ΚΚΕ, είναι τελείως διαφορετικά.

Η Νέα Δημοκρατία τον Μάιο του 2012 είχε επιλέξει ως επικεφαλής τον Χαράλαμπο Αθανασίου. Στη δεύτερη αναμέτρηση του Ιουνίου επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας τέθηκε η Ντόρα Μπακογιάννη αφού πρώτα ανέστειλε τη λειτουργία της Δημοκρατικής Συμμαχίας. Η συμφωνία Σαμαρά – Μπακογιάννη είχε ως αποτέλεσμα να υποχωρήσει στη δεύτερη αλλά εκλόγιμη θέση ο Χαράλαμπος Αθανασίου. Την τετράδα συμπλήρωναν ο στενός συνεργάτης του Αντώνη Σαμαρά Χρύσανθος Λαζαρίδης και ο τότε εκπρόσωπος Τύπου της ΝΔ Γιάννης Μιχελάκης.

ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΗΣ. Η επιλογή του Βαγγέλη Βενιζέλου είχε προκαλέσει μεγάλη αίσθηση, καθώς στη θέση του επικεφαλής στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ βρέθηκε ο τρεις φορές ο χρυσός Ολυμπιονίκης Πύρρος Δήμας. Ηταν και ο μοναδικός που εξελέγη. Τις δύο επόμενες θέσεις κατείχαν η Φώφη Γεννηματά και ο Νίκος Ανδρουλάκης.

Η μεγάλη έκπληξη των εκλογών του 2012, ο ΣΥΡΙΖΑ, είχε επικεφαλής μια εμβληματική προσωπικότητα με διεθνή αναγνώριση, τον Μανώλη Γλέζο. Τελικά εξέλεξε τρεις βουλευτές Επικρατείας, τον Μανώλη Γλέζο, την πανεπιστημιακό Θεανώ Φωτίου και τον πρώην πρόεδρο της ΟΤΟΕ Δημήτρη Τσουκαλά.

Στη ΔΗΜΑΡ επικεφαλής είχε τεθεί ο πρώην γραμματέας του κόμματος Σπύρος Λυκούδης και στη δεύτερη θέση ήταν ο εκπαιδευτικός Κωστής Παπαϊωάννου, με πλούσια δράση για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ. Μόνο στο ΚΚΕ είναι ίδιες οι δύο από τις τρεις πρώτες θέσεις. Μόνο ο επικεφαλής αλλάζει ανάμεσα σε αυτά τα δύο χρόνια, αφού το 2012 ήταν ο Θανάσης Παφίλης. Στη δεύτερη και τρίτη θέση, όπως και σήμερα, βρέθηκαν ο ιστορικός Γιώργος Μαργαρίτης και ο γραμματέας της ΚΝΕ Θοδωρής Χιώνης.