Το σύστημα Υγείας βρίσκεται αντιμέτωπο, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία του, με έναν αριθμό ανασφάλιστων πολιτών που κινείται στα επίπεδα του 20% του συνολικού πληθυσμού, ποσοστό το οποίο το 2009 δεν υπερέβαινε το 5%.

Η νέα αυτή πραγματικότητα, η οποία συμπίπτει με την υποχώρηση των δημόσιων δαπανών Υγείας περίπου κατά 50%, υπογραμμίζει την ανάγκη για μια παρέμβαση στον τρόπο με τον οποίο χρηματοδοτούνται οι υπηρεσίες Υγείας, αφενός για την «επιστροφή» σε συνθήκες καθολικής ασφαλιστικής κάλυψης και αφετέρου για την επίτευξη της βιωσιμότητας και της σταθερότητας του συστήματος Υγείας. Λαμβάνοντας υπόψη τα πρωτοφανή επίπεδα ανεργίας, ιδίως στους νέους, η ανάγκη αποσύνδεσης του δικαιώματος στην Υγεία από το εργασιακό status πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για την πολιτική Υγείας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος των δαπανών για την κάλυψη των αναγκών των ανασφάλιστων θα μετακυλιστεί σε όσους έχουν τη δυνατότητα να καταβάλλουν περαιτέρω πόρους.

Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης εξετάζονται επιλογές όπως η σταδιακή κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών για την Υγεία και η αντικατάστασή τους από φορολογία, η εξαίρεση από την ασφαλιστική κάλυψη δαπανών μέχρι ενός προκαθορισμένου ορίου, πάνω από το οποίο η επιβάρυνση θα αφορά αποκλειστικά και μόνο τις δημόσιες πηγές, η επιβολή πρόσθετων φόρων σε ειδικά προϊόντα, η εκλογίκευση των ποσοστών συμμετοχής στο κόστος κ.ά.

Ωστόσο οι παραπάνω προτάσεις προσκρούουν στην (εύλογη) ανησυχία ότι η επίτευξη ενός μεγαλύτερου βαθμού αναδιανεμητικότητας στο σύστημα προϋποθέτει σύνδεση των μέτρων με το εισόδημα, το οποίο όμως σε πολλές περιπτώσεις δεν αντανακλάται στο επίσημα καταγεγραμμένο. Κατά συνέπεια, η αντιμετώπιση του προβλήματος της φοροδιαφυγής συνδέεται άμεσα και με την επίλυση διαχρονικών προβλημάτων στη σφαίρα της κοινωνικής πολιτικής.

Ο Κυριάκος Σουλιώτης είναι επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου καθώς και επιστημονικός συνεργάτης – επισκέπτης καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ