Από το 1938, όταν ιδρύθηκε, και έπειτα δεν βρέθηκαν πολλοί να υποψιαστούν ότι θα δυσφημιζόταν τόσο. Σίγουρα όχι ο Σωκράτης Ανθης, που την υπηρέτησε από το 1976 έως το 2003 ως η πρώτη τρομπέτα της. Δέθηκε με έναν οργανισμό απαραίτητο για τους έλληνες συνθέτες: ονόματα όπως Κουρουπός, Κωνσταντινίδης, Ξένος, αλλά και ο τουμπίστας Γιάννης Ζουγανέλης, ο τσελίστας Χρήστος Σφέτσας, της οφείλουν αρκετά. Μαέστροι επίσης –ο Δημητριάδης, ο Νόιμαν, ο Καρύδης –την αναμόρφωσαν με τον τρόπο τους και την αποχαιρέτησαν «εντυπωσιασμένοι». «Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της», εξηγεί ο Σωκράτης, «ήταν το αίσθημα της παρέας: περνάγαμε μαζί τα διαλείμματα, πηγαίναμε στο σχόλασμα για μπίρα, γινόμασταν φίλοι. Το αποτέλεσμα είναι καλύτερο όταν είσαι οικογένεια».

Μια οικογένεια που επί Χατζιδάκι αυξήθηκε κατά ένα χορωδιακό τμήμα αλλά και με επιπλέον μουσικούς ή πρόβες. Ταξίδεψε στο εξωτερικό για να παίξει έργα Ελλήνων, έκανε μεταδόσεις από το Τρίτο Πρόγραμμα για λογαριασμό των επιτέλους χαρούμενων ακροατών τής κλασικής και έδωσε πολλαπλάσιες συναυλίες από όσες της αναγνωρίστηκαν. «Ηταν και μοναδική ευκαιρία για επισκέπτες μαθητές να γνωρίσουν τον τρόπο λειτουργίας της», προσθέτει ο Σωκράτης. Η λειτουργία των Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ, όμως, προς το παρόν είναι μετέωρη.

Ηχογραφήσεις της ίσως φυλάσσονται στο υπόγειο του Ραδιομεγάρου, σε έναν χώρο του οποίου ο διευθυντής ευθύνεται για περίπου ένα εκατομμύριο τεκμήρια: φωτογραφίες από την Αθήνα του 1920, του άρματος που εισέβαλε στο Πολυτεχνείο, γυάλινες πλάκες του αρχείου Πουλίδη και «τόσα ακόμη», λέει ο Βασίλης Αλεξόπουλος. Αρχισαν να συγκεντρώνονται το 1994, στεγάστηκαν «σε έναν από τους καλύτερους χώρους της Ευρώπης» και μέχρι πρόσφατα εξυπηρετούσαν εσωτερικές παραγωγές και περίπου 1.000 οργανισμούς ή ιδρύματα, παρέχοντας όλο το οπτικοακουστικό παρελθόν της Ελλάδας. «Οπως δεν κοστολογείται η Ιστορία», λέει ο Βασίλης, «έτσι ένα τέτοιο υλικό είναι ανεκτίμητο». Πέρυσι, στα κεντρικά της UNESCO, εξηγεί, «παίχτηκε ντοκιμαντέρ για τον Γεώργιο Παπανικολάου με το λογότυπό μας. Σκεφθείτε επίσης», συνεχίζει, «έναν μαθητή στη Θράκη που εμπλουτίζει το μάθημά του με υλικό της ιστοσελίδας μας».

Η τελευταία εξαπλώνεται εύκολα: η επισκεψιμότητά της αγγίζει τις 12.000 θεάσεις ημερησίως. Η συντήρηση των τεκμηρίων είναι το δύσκολο κομμάτι. Ούτε η ψηφιοποίησή τους σημαίνει απλώς πέρασμα στον σκληρό δίσκο ούτε η φύλαξή τους απαιτεί κάτι λιγότερο από κατάλληλες συνθήκες. «Οι γυάλινες πλάκες απαιτούν ειδικά οξειδωτικά», επισημαίνει ο Βασίλης. Οι παλιές μπομπίνες, αν δεν ψηφιοποιηθούν θα φθαρούν. Αν ο χώρος μείνει χωρίς ρεύμα θα χαθούν. Προς το παρόν, όμως, η λειτουργία του Αρχείου της ΕΡΤ έχει παύσει.

Στις κατακόμβες του είναι αποθηκευμένα τα επεισόδια μιας εκπομπής που ξεκίνησε το 1976, όταν οι Λάκης Παπαστάθης και Τάκης Χατζόπουλος υλοποίησαν μια ιδέα του Ροβήρου Μανθούλη. Συνδύαζε την τηλεόραση με την εμπειρία των κινηματογραφιστών και προτού καλύψει περίπου 1.000 αντικείμενα, προτού επιστρατεύσει σχεδόν 200 έλληνες σκηνοθέτες, είχε πυξίδα της την ευθύνη για τους μεταγενέστερους. «Αισθανθήκαμε ότι είχαμε μια αποστολή», λέει ο Παπαστάθης, «είδαμε στην τηλεόραση την ικανότητα να συμβάλει στην παιδεία μας. Με συγκινεί μέχρι σήμερα», συνεχίζει, «που πανεπιστήμια όλου του κόσμου ζητάνε επεισόδια για τους φοιτητές τους». Μνημονεύει επίσης τις προσωπικότητες που παρουσιάστηκαν –«Καστοριάδης, Ιωάννου, Ταχτσής, μια πινακοθήκη της πνευματικής ζωής των τελευταίων 37 χρόνων». Και δεν ξεχνά ότι ο Αναγνωστάκης «ήταν τρυφερός με όλο το συνεργείο». Καταπληκτικός άνθρωπος λέει, που είτε μπροστά στην κάμερα είτε στο διάλειμμα ήταν τρυφερός και σοβαρός.

Η εκπομπή «Παρασκήνιο», βέβαια, αυτή τη στιγμή δεν προβάλλεται.

Τελευταία Νέα