Η κοινωνία είναι βυθισμένη σε κρίση. Οικονομική κρίση με κύριο γιγάντιο πρόβλημα την ανεργία. Πολιτική κρίση με κύρια επίπτωση τη φθορά των πολιτικών κομμάτων που αγγίζει το ίδιο το κοινοβουλευτικό σύστημα. Ιδεολογική κρίση με σημαντική συνέπεια την απώλεια των ορίων ανάμεσα στα αριστερά και στα δεξιά και τη βαθιά σύγχυση. Η πολιτική κρίση εμποδίζει την αποτελεσματική αντιμετώπιση της οικονομικής, ενώ η ιδεολογική βραχυκυκλώνει τις δυνατότητες υπέρβασης της πολιτικής κρίσης.

Ολα τούτα έχουν οδηγήσει σε μια κατάσταση γενικευμένης ανομίας που εγκυμονεί πολλούς κινδύνους, καθώς οι ισορροπίες είναι τόσο εύθραυστες ώστε να κινδυνεύει το καράβι να πέσει στα βράχια ακόμα και εξαιτίας τυχαίων παραγόντων. Στην απειλητική αυτή κατάσταση οι πολίτες αντιδρούν με κίνητρο τον φόβο και την ανασφάλεια, που δίκαια αισθάνονται. Ιδιαίτερα επικίνδυνος σε όλα τούτα είναι ο παραμερισμός της πολιτικής από τους εκπροσώπους της και η αντικατάσταση της πολιτικής κριτικής από την κατακραυγή και τη βία.

Το είδος ανήκει στην ακροδεξιά

Το είδος ανήκει πριν από όλους στην ακροδεξιά και ιδίως στη Χρυσή Αυγή. Οι εκπρόσωποί της ασκούν αυτοδικία και σωματική βία στους δρόμους. Επίσης συστηματικά ασχημονούν στο Κοινοβούλιο, παραβιάζουν όλους τους κανόνες του δημόσιου λόγου και της δημόσιας κοινωνικής συμπεριφοράς, με ακρότητες κάθε είδους. Βουλευτές της ασκούν συχνά βία προς πολίτες όσο και προς δημόσια πρόσωπα όπως άλλοι βουλευτές, ο δήμαρχος Αθηναίων κ.ά., ενώ συχνά ο λόγος τους στη Βουλή παραβιάζει κάθε όριο βαναυσολογίας και χυδαιολογίας.

Τι επιδιώκει η ακροδεξιά;

Επιδιώκει τη συνεχή δημοσιότητα. Είναι ολοφάνερα μεθοδευμένες πράξεις και όχι θυμικά ξεσπάσματα η χυδαιολογία, οι επιθέσεις, η βία εναντίον εκπροσώπων εξουσιών κ.τ.λ. Αμέσως στρέφονται όλα τα μέσα ενημέρωσης προς τους χρυσαυγίτες. Είναι μέθοδος που τους φέρνει συνεχώς στο επίκεντρο της δημοσιότητας.

Καθεμιά από τις ακρότητες, τα ποινικά αδικήματα όπως η απειλή άσκησης βίας και η άσκηση βίας, τα αντιδημοκρατικά ατοπήματα όπως η κατακραυγή και η χυδαιολογία μετατρέπουν σε επώνυμο τον κάθε χρυσαυγίτη, έως τότε άγνωστο και πολιτικά ασήμαντο. Ανώνυμοι και ανίκανοι να γίνουν θετικά γνωστοί, γίνονται με τις ακρότητες ένας ένας επώνυμοι και πανελλήνια αναγνωρίσιμοι.

Πού οδηγεί το φαινόμενο;

Σχεδιάζουν τη δημοσιότητα και πετυχαίνουν. Είναι τερατώδες το σχέδιο και αποδίδει αυτό που επιδιώκουν σχεδόν καθημερινά. Η πανελλήνια αναγνωρισιμότητα είναι μεγάλο ατού εκλογιμότητας την εποχή της τηλεόρασης. Θα πρέπει να διαμορφωθεί γενικευμένη από όλο τον δημοκρατικό κόσμο αντίσταση για να ακυρωθεί το σχέδιο.

Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι πράξεις βίας, οι βαναυσολογίες και οι χυδαιότητες γίνονται πάντα μπροστά σε κάμερες. Κατά την ειδησεογραφία, στη Βουλή είναι γενικά σιωπηλοί και αόρατοι. Ασχημονούν, απειλούν και ασκούν βία μόνο μπροστά στις κάμερες. Ολοι οι πολιτικοί εκπρόσωποι έχουν ευθύνη απέναντι σε αυτό το χρυσαυγίτικο σχέδιο.

Τι πράττει το σύνολο του πολιτικού κόσμου

Οι αντιδράσεις από το σύνολο των εκπροσώπων του Κοινοβουλίου είναι λίγες και πάντως δεν ανατρέπουν το σχέδιο. Και δεν αντιμετωπίζει κανένας εκπρόσωπος θεσμών τα ποινικά αδικήματα της Χρυσής Αυγής. Ισως χειρότερο είναι ότι και άλλοι εκπρόσωποι από όλα τα κόμματα ρέπουν όλο και πιο πολύ στη λεκτική βία. Βρίθουν στις ολομέλειες και στις επιτροπές της Βουλής τα παραδείγματα υβριστικών επιθέσεων αντί πολιτικής κριτικής.

Το γιγάντιο πρόβλημα με αυτή τη δημόσια συμπεριφορά δεν είναι ηθικό αλλά πολιτικό. Αντικαθιστώντας την πολιτική κριτική με την υβριστική καταγγελία, όλα τα ζητήματα χάνουν την πολιτική τους διάσταση. Ο πολιτικός λόγος απευθύνεται στο συναίσθημα, σαν να είναι οι πολίτες αγέλη δίχως κρίση και λογική. Παραμερίζεται η έλλογη κρίση και η πολιτική κριτική, δεν αντιπαρατίθενται επιχειρήματα, δεν προβάλλονται τεκμήρια και αποδείξεις, ανταλλάσσονται ύβρεις.

Είναι επικίνδυνος ο κατήφορος

Η φθορά με τα σκάνδαλα διευκολύνει τη γενίκευση από τα άτομα που διέπραξαν οικονομικά αδικήματα στο σύνολο των πολιτικών και σε τελική ανάλυση των δημοκρατικών θεσμών, γενίκευση που είναι κεντρικός στόχος στην προπαγάνδα της ακροδεξιάς. Η κοινοβουλευτική δημοκρατία όμως βασίζεται στην κατάκτηση πλειοψηφιών, άρα απαιτεί την πειθώ. Και η πειθώ απαιτεί πολιτικά επιχειρήματα, σεβασμό των πολιτών και αυστηρή εφαρμογή των δημοκρατικών κανόνων.

Οι ύβρεις αντί της κριτικής, η κατακραυγή και η βία αντί της επιχειρηματολογίας και τεκμηρίωσης καλλιεργούν την κάθε εκτροπή, καθώς μετατρέπουν τη βία από αποτρόπαιη και καταδικαστέα σε κοινότοπο και καθημερινό φαινόμενο. Οσο πιο κοινότοπο και καθημερινό γίνεται, τόσο πολλαπλασιάζει τους μιμητές κάθε λογής.

Ας το αναλογιστούν οι πολιτικοί μας ταγοί. Οταν οι εκπρόσωποι του κράτους καταφεύγουν στη βία για να αποδώσουν πυγμή στους θεσμούς, πλήττουν τη δημοκρατία. Οταν οι κυβερνητικοί εκπρόσωποι καταφεύγουν στη λεκτική βία για να πολεμήσουν τον πολιτικό αντίπαλο, ναρκοθετούν τη δημοκρατία. Οταν οι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης καταφεύγουν στην εμφυλιοπολεμική λεκτική βία να ονομάζουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους εθνικούς προδότες, θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τη δημοκρατία.

Η Αννα Φραγκουδάκη είναι καθηγήτρια Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Τελευταία Νέα