Oπρώην πρόεδρος της Ν.Δ. Μιλτιάδης Εβερτ έφυγε χθες το βράδυ, στα 72 χρόνια του, στην εντατικήτου Ιπποκρατείου, όπου νοσηλευόταν σε κρίσιµη κατάσταση απότις αρχές Ιανουαρίου.
Ηταν ο τελευταίοςκύκλος των περιπετειών που περνούσε µε την υγεία του από τα τέλητης δεκαετίας του ’90,όταν υπέστη σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Με αδιάλειπτη παρουσία στα κοινοβουλευτικά έδρανα από το 1974 έως τον Σεπτέµβριοτου 2009, ο Μιλτ. Εβερτ αναδείχθηκεκεντρικό πρόσωπο της εγχώριας πολιτικής σκηνής στα µεταπολιτευτικάχρόνια, ενώ άφησεανεξίτηλο στίγµα και στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ωςδήµαρχος Αθηναίων κατά την περίοδο 1986-1989.
Ηδική του επικράτηση και θητεία – που συνδέθηκε και µε την ίδρυση του Αθήνα 9,84, του πρώτου δηµοτικούραδιοφωνικού σταθµού στην Ελλάδα – είχε ανοίξει τον δρόµο για την πολιτική κυριαρχία τηςΝ.Δ. στην πρωτεύουσα, η οποία διήρκεσεεπί ένα τέταρτο του αιώνα και τερµατίστηκε στις πρόσφατες δηµοτικές εκλογές.
Από την προεκλογική περίοδο του 1986 για τη δηµαρχία, τον συνόδευε το παρωνύµιο «Μπουλντόζας» που ο ίδιος είχε φροντίσει να ενισχύσει (ποζάρονταςγια το προεκλογικό υλικό του δίπλασε µια µπουλντόζα), για ναπεράσει το µήνυµα ότι ήταν «πολιτικός των έργων και όχι των λόγων».
Κατα την ΠΟΛΙΤΙΚΗ διαδροµή του υπήρξε πρωταγωνιστής έντονων συγκρούσεων, τόσο στο πολιτικό όσο και στο εσωκοµµατικό πεδίο, που ενίσχυσαν ακόµη περισσότερο το πολιτικό του κεφάλαιο και τον έφεραν τον Νοέµβριο του 1993 στο τιµόνι της Ν.Δ., όπου παρέµεινε έως τον Μάρτιο του 1997, παραδίδοντας στον ΚώσταΚαραµανλή. O ίδιος δεν έκρυβε σε συνοµιλητές του ότι η πολιτική τού άφησε πικρή γεύση, αλλά προτιµούσε να στέκεται στις καλές στιγµές.
Το 1974 υπήρξε ένα από τα νέα στελέχη που παρακίνησε ο ιδρυτής της Ν.Δ. Κωνσταντίνος Καραµανλής να δοκιµαστούν στην ενεργό πολιτική – και τον συµπεριέλαβε στον συνδυασµό της Α’ Αθήνας, όπου εξελέγη, ενώ από το 1977 εκλεγόταν πάντα πρώτος σε σταυρούς. Στην πολιτική, ωστόσο, είχε περάσει απότα προδικτατορικά χρόνια και παλαιοί φίλοι του είναι πεπεισµένοι ότι θα είχε θέσει υποψηφιότητα για βουλευτής νωρίτερα εάν δεν µεσολαβούσε το πραξικόπηµα των Απριλιανών.
Απόφοιτος τηςΑΣOΕΕ, είχε εργαστεί ως οικονοµικός σύµβουλος στην Εµπορική Τράπεζα και οικονοµικός διευθυντήςστα Ναυπηγεία Ελευσίνας (1966-1974), ενώ το 1976 ξεκίνησε και η θητεία του σε κυβερνητικά αξιώµατα.
Μέχρι την ήττα της Ν.Δ., το 1981, είχε διατελέσει διαδοχικά υφυπουργός Oικονοµικών, υπουργός Βιοµηχανίας και Ενέργειας και υπουργός Oικονοµικών, ενώ σε υπουργική θέση επανήλθε το 1989 – επί κυβέρνησης Τζαννετάκη ως υπουργός Υγείας και επί κυβέρνησης Μητσοτάκη ως υπουργός Προεδρίας.
Με τον Κωνσταντινο Μητσοτάκη συγκρούστηκε τον Oκτώβριο του 1991 και υπέβαλετην παραίτησή του, γιανα εξελιχθεί έωςτις εκλογές τουOκτωβρίου του1993 στον βασικότερο πόλοεσωκοµµατικής αντιπολίτευσης στην τότε κυβέρνηση. Παράταύτα, ένανµήνα αργότερα διαδέχθηκε τον Κωνστ. Μητσοτάκη µε τη στήριξή του, επικρατώντας του ΓιάννηΒαρβιτσιώτη στη µάχη που δόθηκε για τη γαλάζια διαδοχή στην Κοινοβουλευτική Oµάδα της Ν.Δ. Πολλοί θεωρούν ότι η µεγαλύτερη πολιτική ευκαιρία για τον Μιλτ. Εβερτ χάθηκε τον Σεπτέµβριο του 1996, όταν ηττήθηκε στις εθνικές εκλογές από τονΚώστα Σηµίτη.
Στα πρώταχρόνια της πολιτικής διαδροµής του είχε αναλώσει µεγάλο µέρος των προσπαθειών του στην υπεράσπιση του ρόλου που διαδραµάτισεο πατέραςτου Αγγελος Εβερτ κατά τη διάρκεια της γερµανικής Κατοχής (ως διοικητής της Αστυνοµίας Πόλεων στην Αθήνα).
Κατείχε τη θέση µε την έγκριση της γερµανικής διοίκησης,αλλά κατά τηδιάρκεια τηςΚατοχής βοήθησε αρκετούς Εβραίους, εκδίδοντάς τους πλαστά πιστοποιητικά βάφτισης – και για αυτή τη συµβολή του είχε βραβευθεί από την εβραϊκή κοινότητα.
Από το 1997, όταν παρέδωσε τα ηνία της Ν.Δ. στον Κώστα Καραµανλή, είχε αρχίσει σταδιακά να περιορίζει τις πολιτικές παρεµβάσεις του, ενώ τα τελευταία χρόνια είχε αποτραβηχτεί στο εξοχικό τουστο Πικέρµι, έχοντας ως συνοµιλητές του στελέχη από όλο το πολιτικό φάσµα.
Στην πρωτη γραµµή της πολιτικής ζωής από την ΕΡΕΝ του 1957 µέχρι τον Σεπτέµβριο του 2009
Μαχητικός και με σθενός
«ΜΑΧΗΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ που αγωνιζόταν µε σθένος για τις ιδέεςκαι τις αρχές του»χαρακτήρισε τον Μιλτιάδη Εβερτ ο Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου. «Η παρουσία τουστον δηµόσιο βίο της χώρας υπήρξε έντονη και καθοριστική. Αποτέλεσε µία από τις βασικές και σταθερές συνιστώσες της συντηρητικής παράταξης», πρόσθεσε.
«Η Ελλάδα έγινε φτωχότερη», δήλωσε ο Αντώνης Σαµαράς όταν πληροφορήθηκε τον θάνατο του Μιλτιάδη Εβερτ, τον οποίο χαρακτήρισε «αγωνιστή της παράταξης, του τόπουκαι της δηµοκρατίας». Ο πρόεδρος της Ν.Δ. επικοινώνησε τηλεφωνικά χθες το βράδυ από τη Φρανκφούρτη µε τη χήρα τουΕβερτ, εκφράζοντας τη βαθύτατη θλίψη του.
«Με οδύνη αποχαιρετώτον σηµαντικό πολιτικό, τον ξεχωριστό άνθρωπο, τον µεγάλοφίλο», δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραµανλής.
Το όραµα της ελεύθερης ραδιοφωνίας
Η αλήθεια είναι ότι ως αντίπαλοι της περιόδου 1960-67 και µετέπειτα αντιχουντικοί συνοδοιπόροι ώς το ’74 είχαµε βρει κώδικες επικοινωνίας. Ετσι, ευκολότερα, πρόσωπο µε πρόσωπο και ατύπως τον ενηµέρωσα ως προς τους στόχους της «παρέας του Ρούσσου Κούνδουρου».
Η ιδέα εντασσόταν προφανώς στους προοδευτικούς στόχους του. Σχεδόν ταυτόχρονα δέχτηκε ασµένως να συµπράξει και σε «παράνοµη» πρωτοβουλία του Καναλιού 15: να µετάσχει, δηλαδή, σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης µε ανθυποψηφίουςτου, η οποία θα µεταδιδόταν ραδιοφωνικώς από µη αδειούχο ποµπό εγκατεστηµένο σε εν εσοχή διαµέρισµα στην περιοχή Λυκαβηττού σε ανακοινωθείσα διεύθυνση και σε προκαθορισµένη ώρα, έτσι ώστε να επέµβουν οι Αρχές «διά τα περαιτέρω».
Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΝΌΤΑΝ. Μεταδιδόταν ραδιοφωνικώς. Oι Αρχές (Εισαγγελείς, Αστυνοµία, Ραδιογωνιόµετρα…) παρίσταντο ζώνοντας το τετράγωνο. ∆εν παρενέβησαν.Θα συνελάµβαναν τον Εβερτ, τον Φιλίνη, τον Γιάν. Αβέρωφ; Μία πρώτη νίκη σηµειώθηκε. Νοµίζω ότι τότε ο Μιλτιάδης αποφάσισε όντως να τηρήσει την προγραµµατική δέσµευσή του, να την προτάξει στις επιλογές του και να ιδρύσει σταθµό. Μετά τις εκλογές ανταλλάξαµε σκέψεις και ιδέες.
Συγκρότησε µια ανεπίσηµη επιτροπή µε αισθητή συµµετοχή δηµοσιογράφων µε τους οποίους συνοµιλούσε από το παρελθόν. Συζητούσαµε περί ανέµων και υδάτων. Τον Γενάρη του ’87 συγκροτεί από το ∆ηµοτικό Συµβούλιο µια διαπαραταξιακή επιτροπή προς επεξεργασία των κατευθύνσεων ενός δηµοτικού ραδιοσταθµού.
O ιδιόσ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ότι ο σταθµός θα είναι πολυφωνικός στην υπηρεσία του πολίτη, χωρίς δεσµεύσεις, προκαταλήψεις, στρατεύσεις. ∆εν θα είναι αντι-ΕΡΤ. ∆εν θα είναι νεοδηµοκρατικός. Θα στελεχώνεται µε δηµοσιογράφους που θα προέρχονται από σχεδόν όλες τις εφηµερίδες.
∆εν θα αποκρύπτει ούτε θα διαστρεβλώνει ειδήσεις. Θ’ ακούγονται όλες οι απόψεις. Oι «ενυπόγραφες» εκποµπές και τα σχετικά σχόλια θ’ απηχούν και θα δεσµεύουν τους συντάκτες.
ΑΓΑΠΗΣΕ αµέσως τον 9,84! ∆ιαπίστωσε ότι έγινε ασµένως αποδεκτός από τους Αθηναίους. Κατέστη κοινωνός «παραπόνων» ότι ο 9,84 «δεν ήταν δικός µας σταθµός». Αδιαφόρησε, αφού ο ίδιος δεν είχε επιδιώξει να ιδρύσει ένα ηλεκτρονικόόργανο προς όφελός του. Είχε συνείδηση ότι δοκιµαζόταν η πολιτική ειλικρίνειά του σ’ ένα ευαίσθητο πεδίο. Πως ήταν ο γεννήτορας του πρώτου µη κρατικού ραδιοσταθµού, ο οποίος θα προσδιόριζε καθοριστικά την πορεία της συνολικής ραδιοφωνίας στη χώρα µας ως πρότυπο,ως µοντέλο.
Σεβάστηκε την αποστολή την οποία ανέλαβε, όπως καιτους ανθρώπους που διακινδύνευσαν το όποιο κύρος διέθεταν στην απόπειρα να υπάρξει ένα αδέσµευτο κι ανεξάρτητο µέσο ενηµέρωσης στην Ελλάδα.
Oυδέποτε ζήτησε, τουλάχιστον από µένα που είχα την ευθύνη της καθηµερινής ροής στο πρόγραµµα, να εξυπηρετήσω τη µία ή την άλλη σκοπιµότητα, να ευνοήσω ή να βλάψω τον έναν ή τον άλλο συνάδελφό του στην πολιτική σκηνή.
ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΗΚΕ ορισµένα πρόσωπα που δεν ήταν ιδεολογικώς συγγενή του να διαχειριστούν το τολµηρότερο βήµα στη δηµαρχιακή θητεία του. Ευτυχώς δεν τονδιαψεύσαµε και δεν τον εκθέσαµε. Καθόσον µε αφορά, τον ευγνωµονώ διότι παρέσχε σε µένα και στιςεπιλογές µου στο πρόγραµµα και τους συνεργάτες την ευκαιρία να λειτουργήσουµε τον συγκεκριµένο σταθµό που κατέλυσε το αναχρονιστικό κρατικό µονοπώλιο σχεδόν 24 χρόνια πριν…
Χωρίς το Κανάλι 15, χωρίς την ενθάρρυνση του τότε υφυπουργού Γιώργου Παπανδρέου σε ανύποπτο χρόνο, χωρίς τον Εβερτ, δεν γνωρίζω πότε θα µιλούσαµε για ελεύθερη ραδιοφωνία και τα συναφή.
«Αφησε τα πολιτικά, τώρα πες για την οικογένειά σου»
ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗΛ. ΠΟΛΙΤΗ
λιγόυσ ΜΗΝΕΣ µετά την εκλογή του, ο Μιλτιάδης Εβερτ επισκέφθηκε την πατρίδα µου τη Λευκάδα. Κάλυπτα τότε το ρεπορτάζ της Ν.∆. ∆εν δήλωσα όµως _ όπως συνήθως στο γραφείο Τύπου του κόµµατος συµµετοχή στην περιοδεία και όταν είδε τη λίστα, µου τηλεφώνησε.
– Τι έπαθες, δεν θα µε συνοδεύσεις στην πατρίδα σου; ∆εν θέλω να γράψεις για µένα, έλα να δεις τη µητέρα σου που είναι µόνη της στο χωριό.
– Πρόεδρε βρήκατε την ευαίσθητη χορδή. Θα έρθω, αλλά ξέρετε ότι θα έχω δυσκολία. Οι περισσότεροι δεν καταλαβαίνουν ότι έρχοµαι για τη δουλειά, θα νοµίσουν ότι σας συνοδεύω γιατί είµαστε πολιτικοί φίλοι.
– ΑΣ’ το σε µένα αυτό. Ξέρω τι θα κάνω. Αρχισε η εκδήλωση κι εγώ αντί να κάνω τη δουλειά, πήγα στην πλατεία για να βρω παιδικούς µου φίλους, να εξηγήσω γιατί είµαι εκεί.
Σε 15 λεπτά µού ήρθαν τα νέα. Είχε τηρήσει την υπόσχεσή του. Μιλώντας στους ντόπιους, είπε σε µια αποστροφή: «Θα ασχοληθώ µε τα προβλήµατα του νησιού, γιατί ο συµπατριώτης σας δηµοσιογράφος, ο Γιάννης Πολίτης, που είναι αντίθετος ιδεολογικά µαζί µου, δεν µου χαρίζεται».
Χαµογέλασαν µε ανακούφιση οι καχύποπτοι φίλοι µου, εγώ ανάσανα και σκέφτηκα δυνατά: «Ο Εβερτ είναι καλός άνθρωπος». Αυτή την άποψη δεν την άλλαξα ποτέ, ακόµη και όταν θύµωνε µε αυτά που έγραφα. Στις συναντήσεις µας ποτέ δεν µε παραπληροφόρησε και όταν δεν ήθελε να µου αποκαλύψει τι σκέφτεται, άλλαζε τη συζήτηση πάντα µε την ίδια φράση:
«Αφησε τα πολιτικά, τώρα πες για την οικογένειά σου».
Κάθε φορά που ρωτούν στις παρέες µου εάν υπάρχουν καλοί άνθρωποι στην πολιτική, εγώ απαντώ µε την ίδια φράση: «Ξέρω αρκετούς, αλλά λίγοι είναι καλόκαρδοι… σαν τον Εβερτ».
