Λάστιχο τα όρια ασφαλείας

Το φυτοφάρμακο που περιέχει τη χημική ένωση εντοσουλφάν οι αγρότες το

γνωρίζουν για την αποτελεσματική δράση του. Θεωρείται ιδανικός εξολοθρευτής

των εντόμων που προσβάλλουν τα λαχανικά. Στους ειδικούς επιστήμονες, ωστόσο,

είναι γνωστό για άλλο λόγο.

Με τη χημική δράση του το εν λόγω φυτοφάρμακο απέδειξε ότι τα όρια ασφαλείας

που θεσπίζουν εθνικές και διεθνείς νομοθεσίες για την προστασία των

καταναλωτών δεν είναι ποτέ ασφαλή.

Το ανώτατο επιτρεπτό όριο αυτής της ουσίας, που είχε θεσπίσει η Ευρωπαϊκή

Ένωση το 1996, ήταν 1 ppm. Μόλις τέσσερα χρόνια μετά, με νέα οδηγία της, η Ε.

Ε. κατέβασε το ανώτατο επιτρεπτό όριο του εντοσουλφάν σε 0,05 ppm, δηλαδή 20

φορές! Σε ένα τόσο μικρό χρονικό διάστημα, οι νεώτερες τοξικολογικές μελέτες

ήρθαν να ανατρέψουν τα αποτελέσματα των προηγούμενων ερευνών, να

αναπροσαρμόσουν τα παραδεκτά όρια και να ενοχοποιήσουν μια χημική ουσία που

μέχρι τότε θεωρείτο μειωμένης επικινδυνότητας.

«Τα όρια που θεσπίζονται στις συγκεντρώσεις των φυτοφαρμάκων, αποτελούν

ρυθμιστικούς παράγοντες, είναι «όρια διαιτησίας» ανάμεσα στη γεωργική ανάπτυξη

από τη μια πλευρά και στην προστασία της δημόσιας υγείας από την άλλη»,

σημειώνει ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου

Ιωαννίνων, κ. Τριαντάφυλλος Αλμπάνης, υπεύθυνος του Εργαστηρίου Τεχνολογίας

Ελέγχου Προστασίας Περιβάλλοντος. «Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ότι τα

σημερινά όρια δεν θα αλλάξουν αύριο».

«Η ανίχνευση υπολειμμάτων δεν σημαίνει επικινδυνότητα», θα πει από την πλευρά

του ο υφυπουργός Γεωργίας κ. Βαγγέλης Αργύρης. «Δεν υπάρχει αμφιβολία. Το

πρόβλημα των φυτοφαρμάκων είναι ανησυχητικό. Πρέπει να δούμε τη μήτρα που

γεννά το πρόβλημα. Τι είναι αυτό που προκαλεί την αλόγιστη χρήση των

φυτοφαρμάκων. Αυτό είναι το ζήτημα».

Αναφερόμενος στις υψηλές συγκεντρώσεις φυτοφαρμάκων στα λαχανικά, που

αποκάλυψαν το περασμένο Σάββατο τα «ΝΕΑ», ο κ. Αργύρης υπογράμμισε

χαρακτηριστικά: «Κάποιοι πιστεύουν ότι το πολύ λίπασμα και το πολύ φυτοφάρμακο

αυξάνει την παραγωγή. Δεν είναι έτσι. Για την προστασία και της γεωργικής μας

παραγωγής και της δημόσιας υγείας, προέχει η μείωση της ανεξέλεγκτης χρήσης

των φυτοφαρμάκων. Αυτό πρέπει να το καταλάβουν πρώτα απ’ όλους οι ίδιοι οι

παραγωγοί, οι οποίοι έχουν συμφέρον να δώσουν στον καταναλωτή ποιοτικά

προϊόντα».

Την ίδια στιγμή ειδικοί επιστήμονες, μιλώντας στα «ΝΕΑ», αναφέρονται στην

πολυπλοκότητα που χαρακτηρίζει το «παγκόσμιο κύκλωμα των φυτοφαρμάκων», στα

«διαρκώς μεταβαλλόμενα» όρια… ασφαλείας που ορίζουν οι εθνικές και οι

διεθνείς νομοθεσίες, καθώς και στις «μαύρες τρύπες» των ελεγκτικών μηχανισμών,

που πραγματοποιούν δειγματοληπτικές αναλύσεις για την προστασία των

καταναλωτών.

1. Η «ανασφάλεια» των ορίων. Η γνώμη των αρμόδιων υπηρεσιακών

παραγόντων είναι μονίμως καθησυχαστική. Αυτό γίνεται για ευνόητους λόγους.

Τους ενδιαφέρει να ισορροπούν μεταξύ των αγροτών και των καταναλωτών. Αν θιγεί

μία από τις δύο ομάδες, θεωρούν ότι απέτυχαν στο έργο τους. Η γνώμη των

επιστημόνων, οι οποίοι είναι και αρμοδιότεροι, διαφέρει. Η περίπτωση του

φυτοφαρμάκου DDT, με το οποίο μεγάλωσαν γενιές και γενιές αγροτών, είναι

χαρακτηριστική. Μέχρι τη δεκαετία του ’60 είχε τις μεγαλύτερες πωλήσεις. Τη

δεκαετία του ’70, ωστόσο, θεωρήθηκε άκρως επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Τα

άδεια κουτιά του DDT οι αγρότες δεν τα πέταξαν. Τα κρεμούσαν στα δένδρα τους

για να αποτρέψουν τους επίδοξους κλέφτες της σοδειάς τους!

2. Τα κενά των ορίων. Όπως αναφέρει ο κ. Αλμπάνης, «όλα τα ζιζανιοκτόνα

έχουν τα ίδια όρια με τα εντομοκτόνα, παρ’ ότι η τοξικότητα στα δεύτερα είναι

πολύ μεγαλύτερη από τα πρώτα». Ποια μπορεί να είναι η αιτία; «Η γραφειοκρατική

αντιμετώπιση του προβλήματος. Αυτή η εξίσωση των ορίων καταλήγει να είναι

αυστηρή για κάποιες ουσίες, ενώ δεν θα έπρεπε, και ιδιαιτέρως ελαστική για

κάποιες άλλες, ενώ δεν θα έπρεπε».

3. Μικρό το δείγμα των ελέγχων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι έλεγχοι

είναι δειγματοληπτικοί. Από τα εκατομμύρια των αγροτικών προϊόντων που

διακινούνται στην ελληνικά αγορά, τα διαπιστευμένα εργαστήρια του υπουργείου

Γεωργίας πραγματοποιούν αναλύσεις σε 1.400 δείγματα! «Το κόστος τους

αποτιμάται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ, ενώ οι σχετικές διαδικασίες είναι

εξαιρετικά χρονοβόρες», αναφέρει ο προϊστάμενος του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού

Ινστιτούτου κ. Γιώργος Μηλιάδης.

4. Τα «βρώμικα» αγροτικά προϊόντα τρίτων χωρών. Παρ’ ότι στα σύνορα της

χώρας μας υπάρχουν περιφερειακά κέντρα ελέγχου του αρμόδιου υπουργείου, οι

αναλύσεις καλύπτουν μόνο ένα πολύ μικρό δείγμα των εισαγόμενων προϊόντων. Τα

πρόβλημα αποκτά μεγαλύτερες διαστάσεις, καθώς πολλά από τα φθηνά αγροτικά

προϊόντα που εισάγονται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ποτισμένα με

επικίνδυνες χημικές ουσίες, οι οποίες έχουν απαγορευτεί στην Κοινότητα εδώ και

πολλές δεκαετίες. Σε πολλά από αυτά ακόμη και σήμερα εντοπίζονται υπολείμματα

φυτοφαρμάκων DDT!

5. Η χαμένη ταυτότητα των αγροτικών προϊόντων. Ακόμη και στους κόλπους

της Ε.Ε. τα «πλυντήρια» των αγροτικών προϊόντων δεν λένε να σταματήσουν. Η

Ισπανία εισάγει ελληνικά σταφύλια, στα οποία αλλάζει τις ετικέτες και τα

εξάγει ως ισπανικά στην Αγγλία. Η Ολλανδία, από τη θαλάσσια πύλη του

Ρότερνταμ, εισάγει φθηνά λαχανικά από τρίτες χώρες, τα οποία βαπτίζει

«προϊόντα των Κάτω Χωρών». «Έτσι περιπλέκονται τα πράγματα και οι έλεγχοι

καθίστανται εξαιρετικά δύσκολοι», καταλήγει ο κ. Μηλιάδης.

Όχι στη «μεταλλαγμένη σόγια»

Ρεσάλτο στις εγκαταστάσεις της εταιρείας Ελληνικές Ελαιουργίες, στο Αχλάδι

Φθιώτιδας, έκαναν χθες ακτιβιστές της οργάνωσης Greenpeace, υποστηρίζοντας ότι

η εταιρεία εισάγει μεταλλαγμένη σόγια. Με το πλοίο «Εσπεράντζα» της οργάνωσης

έχει αποκλειστεί από τη θάλασσα το εργοστάσιο. Οι ακτιβιστές, που παρέμεναν

στην περιοχή μέχρι τις πρώτες πρωινές σήμερα, κατέλαβαν τα σιλό της εταιρείας

και πήραν δείγματα σόγιας.

Όπως υποστήριξαν στη συνέχεια, σε ανακοίνωση που εξέδωσαν, εντόπισαν

μεταλλαγμένη σόγια σε άλευρα και ζωοτροφές, χρησιμοποιώντας ειδικά τεστ

γρήγορης ανίχνευσης.

Από την πλευρά της, πάντως, η διοίκηση της εταιρείας απάντησε με εξώδικο για

την κατάληψη των εγκαταστάσεών της και ζήτησε την άμεση αποχώρηση των ακτιβιστών.