Παραεκκλησιαστικοί: Η… ανορθόδοξη πλευρά της Ορθοδοξίας

Τον δικό τους ρόλο στη διαμάχη που έχει ξεσπάσει μεταξύ Πολιτείας και

Εκκλησίας για το θέμα αναγραφής του θρησκεύματος θέλουν να παίξουν οι

παραεκκλησιαστικές οργανώσεις. Εκτός του ΕΛΚΙΣ, μέλη των οργανώσεων «Ζωή» και

«Σωτήρ» από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε ο θόρυβος για το θρήσκευμα

επιχείρησαν να επικοινωνήσουν με κληρικούς και να ζητήσουν δυναμικές

αντιδράσεις. Άλλωστε εδώ και περίπου έναν αιώνα παρενέβησαν δυναμικά όταν

εκτιμούσαν ότι κινδύνευε η Ορθοδοξία.

Αν και πλέον τα μέλη τους είναι ελάχιστα, οι οργανώσεις συνεχίζουν να έχουν

ρόλο και πολλές φορές να συνεργάζονται σε θέματα πίστεως.

Σε μια περίοδο όπου η Ελλάδα ακόμη δεν έχει βρει τον δρόμο της, το 1907, ένας

απλός κληρικός, ο Ευσέβιος Ματθόπουλος, αποφάσισε να ιδρύσει την οργάνωση

«Ζωή», με στόχο να διακονεί τον Θεό «με το κήρυγμα του Σταυρού και του

Χριστού». Έτσι γεννήθηκε μια αδελφότητα η οποία εξελίχτηκε σε έναν από τους

πλέον ζωντανούς οργανισμούς με παράλληλη δράση σε σχέση με την επίσημη

Εκκλησία. Μέλη της από την πρώτη στιγμή γίνονται φανατική λαϊκοί και κληρικοί

αλλά και πολλοί θεολόγοι οι οποίοι αναλαμβάνουν να διαδώσουν της αρχές της

οργάνωσης παντού. Εκδίδουν βιβλία και περιοδικά ενώ από τις περιουσίες των

μελών κτίζουν και λειτουργούν ιδρύματα σε όλη τη χώρα, με σκοπό την ενίσχυση

και την προστασία απόρων μαθητών. Στα περιβόητα οικοτροφεία-σχολές οι νέοι

ακολουθούν συγκεκριμένα προγράμματα, έχουν ομοιόμορφο ντύσιμο, αλλά και

συμπεριφορά. Μέχρι το 1960 σε όλη την Ελλάδα οι νέοι που γίνονται μέλη της

ανέρχονται σε χιλιάδες. Σύντομα επεκτείνουν τη δράση τους και στα

πανεπιστήμια, όπου ιδρύουν τη Χριστιανική Φοιτητική Ένωση. Η οργάνωση

λειτουργεί με βασικές αρχές τη «σεμνότητα», την «ομοιόμορφη εμφάνιση» και την

αποχή από καθετί που φαντάζει προοδευτικό, ακόμη και από τα πάρτι της εποχής.

Το 1960 μια ομάδα θεολόγων και κληρικών, βλέποντας ότι ο τρόπος που

εξελίσσεται η οργάνωση δεν είναι ιδιαίτερα αυστηρός, ιδρύει τον «Σωτήρα», μια

οργάνωση που στην πορεία, επειδή ακριβώς ήταν πιο «δημοκρατική», απέκτησε

μεγάλη επιρροή στη νεολαία.

Μετά τον Εμφύλιο, κληρικοί όπως ο Αυγουστίνος Καντιώτης αναλαμβάνουν δράση και

συγκροτούν νέες οργανώσεις, με σκοπό την καταπολέμηση του κομμουνισμού αλλά

και διαφόρων κινημάτων εκείνης της περιόδου. Ο «Σταυρός» και η «Σπίθα» είναι

τα δύο δημιουργήματα του κ. Αυγουστίνου, ο οποίος παράλληλα αναπτύσσει έντονη

δραστηριότητα, με σκοπό την εκπαίδευση νέων και νεανίδων με βάση τα

ελληνοχριστιανικά ιδεώδη.

Ένα από τα φαινόμενα της εποχής ήταν και η ίδρυση πολλών αδελφοτήτων, όπως των

«Μεγάλου Βασιλείου» και «Αγίου Παύλου», οι οποίες αποκτούν τεράστιες

περιουσίες, με παραρτήματα σε όλη τη χώρα και κυρίως στο Αγρίνιο.

Οι οργανώσεις, ανάμεσα στ’ άλλα, απαγόρευσαν στα μέλη τους να εκλέγονται στην

Ιεραρχία. Όμως αυτό δεν τηρήθηκε για όλους και κυρίως για τον εκλεκτό των

ανακτόρων Ιερώνυμο Κοτσώνη, ο οποίος εκλέγεται Αρχιεπίσκοπος. Ο ίδιος φρόντισε

να αναδείξει και άλλους μητροπολίτες (περίπου 12), με το αιτιολογικό ότι η

Εκκλησία είχε ανάγκη από νέα πρόσωπα. Οι οργανωσιακοί δραστηριοποιούνται,

εκμεταλλευόμενοι και το γεγονός ότι η δικτατορία τούς βοηθάει στις επιδιώξεις

τους.

Όταν εκλέγεται Αρχιεπίσκοπος ο Σεραφείμ, οι οργανωσιακοί εκδιώκονται και

αναδεικνύονται νέα πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος.

Με τον Σεραφείμ οι οργανώσεις περιορίζονται. Τα μέλη τους λιγοστεύουν, όπως

και οι περιουσίες τους.

Παρά τον περιορισμό της δράσης τους όμως ακόμη και σήμερα τα μέλη των

οργανώσεων συμμετέχουν εθελοντικά σε κατηχητικά, κατασκηνώσεις και άλλες

δραστηριότητες. Ενώ ακόμη και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που δωρίζουν τις

περιουσίες στις οργανώσεις.

Πολλά από τα μέλη της Ιεραρχίας προέρχονται από παραεκκλησιαστικές οργανώσεις

και κυρίως από τη «Ζωή».

Οι «Ζωικοί», αν και λειτούργησαν σαν ομάδα, δεν κατάφεραν και πολλά και κυρίως

δεν μπόρεσαν να συμβάλουν στην αποκατάσταση των ιερωνυμικών μητροπολιτών.

Αντίθετα, βρέθηκαν στο επίκεντρο των επικρίσεων από τους μητροπολίτες που ήταν

κοντά στον Σεραφείμ, όπως τον Ζακύνθου Χρυσόστομο ή τον Καβάλας Προκόπιο.

Ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος δεν ήρθε σε σύγκρουση με τα μέλη των οργανώσεων,

ζήτησε όμως από όλους τη συνεργασία με τις μητροπόλεις, διαφωνώντας με την

παράλληλη δράση.

ΕΛΚΙΣ: Οι Χριστιανοί με τις πολιτικές φιλοδοξίες

«Εμείς στηρίζουμε τον Προκαθήμενο της Ελληνικής Εκκλησίας και συντασσόμαστε με

τον ανένδοτο αγώνα που κήρυξε για το θέμα των ταυτοτήτων. Από τη δική μας

σκοπιά θα είναι ένας αγώνας πνευματικός, χωρίς όμως να αποκλείσουμε τη

διοργάνωση και άλλων καλεσμάτων, όπως το σημερινό(χθεσινό) στα Προπύλαια του

Πανεπιστημίου».

Η φράση αυτή ανήκει στον κ. Γιώργιο Μαρκουλάτο, ο οποίος μαζί με τον κ. Ανδρέα

Λύρα είναι δύο από τα ιδρυτικά στελέχη του Ελληνορθόδοξου Κινήματος Σωτηρίας

(ΕΛΚΙΣ). Ένα κίνημα «με ιδεολογικό κυρίως περιεχόμενο παρά πολιτικό», όπως

τονίζουν τα μέλη του, το οποίο δημιουργήθηκε το 1986 και έλαβε μάλιστα μέρος ­

για πρώτη και τελευταία φορά ­ στις βουλευτικές εκλογές του 1989. Σε αυτά τα

16 χρόνια, το ΕΛΚΙΣ φρόντισε να κάνει αρκετά γνωστή την παρουσία του στην

ελληνική κοινωνία, οργανώνοντας διάφορες κινητοποιήσεις. «Για το ηλεκτρονικό

φακέλωμα, για το 666».

Πριν από λίγο καιρό μάλιστα έξω από τα δικαστήρια της οδού Ευελπίδων, τα μέλη

του ΕΛΚΙΣ ήταν εκείνα που είχαν προκαλέσει με τη συμπεριφορά τους εναντίον του

βιβλίου τού Μ. Ανδρουλάκη. Η Εκκλησία της Ελλάδος συγκαταλέγει το ΕΛΚΙΣ στις

παραεκκλησιαστικές οργανώσεις, «επειδή είναι παλαιοημερολογίτες». Ο συγγραφέας

κ. Γιάννης Χατζηφώτης θεωρεί το Κίνημα αυτό ως ένα «πολιτικό κόμμα, το οποίο

αποτελούν μέλη μίας εκ των πολλών τάσεων που κυριαρχούν στον χώρο των

παλαιοημερολογιτών και οι οποίοι έχουν πολιτικές φιλοδοξίες». Ο κ. Γ.

Χατζηφώτης λέει ότι «στη χώρα μας οι παλαιοημερολογίτες αριθμούν περί τους

500.000. Έχουν δικές τους μονές, δικούς τους αρχιερείς. Αποκαλούνται Γνήσιοι

Ορθόδοξοι Χριστιανοί, αλλά πολλοί από αυτούς έχουν καθαιρεθεί από την Ελληνική

Εκκλησία, είναι σχισματικοί».

Ο κ. Γ. Μαρκουλάτος και ο κ. Α. Λύρας ήταν ανώτεροι υπάλληλοι του Ταμείου

Παρακαταθηκών και Δανείων όταν αποφάσισαν να ιδρύσουν μαζί με άλλους το ΕΛΚΙΣ.

Τα γραφεία τους βρίσκονται στην οδό Ακαδημίας 35. Κάθε μήνα εκδίδουν και μια

εφημερίδα, οκτασέλιδη τις περισσότερες φορές, η οποία «έναντι συμβολικού

τιμήματος» διατίθεται κυρίως στα μέλη του Κινήματος.

Ο κ. Μαρκουλάτος λέει στα «ΝΕΑ» ότι το ΕΛΚΙΣ δεν έχει πολιτικούς στόχους. «Δεν

μας ενδιαφέρει η πολιτική εξουσία ούτε έχουμε κάποιον πίσω μας που να μας

κατευθύνει. Έτσι, η ίδρυση του ΕΛΚΙΣ δεν υπαγορεύθηκε από κανέναν, παρά μόνον

από τις κοινωνικές συνθήκες που υπήρχαν στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και

είχαν να κάνουν με την εξάπλωση των ναρκωτικών, τα διαζύγια, τα θέματα

ενότητας της Εκκλησίας, τον νόμο 1589/86 για το ηλεκτρονικό φακέλωμα. Όλα αυτά

τα θέματα απασχολούσαν και απασχολούν τους Έλληνες, με αποτέλεσμα πολλοί να

ταχθούν με τις ιδέες μας και τις προσπάθειές μας».

Το ΕΛΚΙΣ προσδιορίζεται από τον εκπρόσωπό του ως ένα ιδεολογικό κίνημα που

κινείται στον άξονα «Ορθοδοξία – Ελλάδα». Λέει πως αυτό που ενδιαφέρει όλα τα

μέλη του Κινήματος είναι η ενότητα της Εκκλησίας, η προάσπιση του ορθοδόξου

δόγματος. Ο ίδιος αποκρούει κατηγορίες «που κατά καιρούς μας έχουν εκτοξεύσει

­ ορισμένοι μόνον άνθρωποι της Εκκλησίας και όχι η πλειοψηφία ­, όπως ότι

είμαστε σκοταδιστές και θέλουμε να επαναφέρουμε τον μεσαίωνα». «Δεν ξέρω αν η

Ορθόδοξη Εκκλησία έχει σχέση με τον μεσαίωνα. Η Εκκλησία είναι η ενότητα του

κλήρου και του λαού. Και αυτό ακριβώς πρεσβεύουμε».

Η άποψη των οργανωτικών μελών του ΕΛΚΙΣ για το θέμα της αναγραφής του

θρησκεύματος στις ταυτότητες είναι απόλυτη. «Αν πιστεύεις σε κάποιο θρήσκευμα

και δεν έχεις κουράγιο να το πεις, τότε είσαι κατεργάρης. Ας αναγράψεις το

θρήσκευμα στην ταυτότητά σου και αν κάποια στιγμή αλλαξοπιστήσεις, δήλωσε το

καινούργιο θρήσκευμα. Πού η δυσκολία;».

Η ηγεσία του ΕΛΚΙΣ, που έχει δηλώσει ότι συμπαρίσταται στον ανένδοτο που

κήρυξε ο Αρχιεπίσκοπος κ. Χριστόδουλος, δήλωσε ότι θα επιδιώξουν να

συναντηθούν μαζί του για το θέμα των ταυτοτήτων, τις επόμενες ημέρες.

Ρεσιτάλ φανατισμού με μαύρα λάβαρα και αναμμένα κεριά

Με μαύρα λάβαρα, ελληνικές σημαίες, σταυρούς, φωνάζοντας συνεχώς συνθήματα,

εκατοντάδες διαδηλωτές παρέμειναν μέχρι τις 10 το βράδυ έξω από τη Βουλή και

στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου όπου κατέληξε η πορεία διαμαρτυρίας κατά

των νέων ηλεκτρονικών ταυτοτήτων.

Με αναμμένα κεριά, κρατώντας εικόνες, αρκετοί διαδηλωτές παρέμειναν

συγκεντρωμένοι, έψαλαν τον Ακάθιστο Ύμνο και συνέχιζαν να φωνάζουν συνθήματα

εναντίον της συνθήκης του Σένγκεν και να διαμαρτύρονται για τις νέες

ταυτότητες.

Αποφασισμένοι να εκφράσουν έντονα τη διαμαρτυρία τους, φωνάζοντας με φανατισμό

συνθήματα κατά της κυβέρνησης, χωρίς όμως να προκληθούν επεισόδια, γύρω στους

5.000 διαδηλωτές από την Αθήνα και την επαρχία μετείχαν στο χθεσινό

συλλαλητήριο διαμαρτυρίας που διοργάνωσε το ΕΛΚΙΣ (Ελληνορθόδοξο Κίνημα

Σωτηρίας).

Ιερείς του παλιού ημερολογίου, άνδρες και γυναίκες, ανάμεσά τους και αρκετοί

νέοι, άρχισαν από τις 4 το απόγευμα να συγκεντρώνονται στα Προπύλαια.

Στην εξέδρα των ομιλητών δέσποζε ένα μεγάλο πανό που έγραφε «Προδοθήκαμε, κάτω

τα χέρια από τα συνταγματικά δικαιώματα των Ορθοδόξων Ελλήνων» και «Όχι στην

κατάργηση της Εθνικής Κυριαρχίας με την συνθήκη του Σένγκεν».

Από την αρχή της εκδήλωσης διαμαρτυρίας ο κόσμος φώναζε συνθήματα με κυρίαρχα

τα «Σένγκεν σημαίνει Ελλάδα Πουλημένη», «Όχι στις νέες ταυτότητες και το 666,

είμαστε ενωμένοι και αποφασισμένοι» και «Όχι στο φακέλωμα το ηλεκτρονικό».

Οι ομιλίες διακόπτονταν συνέχεια από χειροκροτήματα και συνθήματα ενώ δυο

φορές που αναφέρθηκε το όνομα του Οικουμενικού Πατριάρχη κάποιοι από τους

διαδηλωτές φώναξαν «αίσχος».

Ανάμεσα στους συγκεντρωμένους ήσαν ο κ. Αντώνης Ναξάκης, ο Μάνος Μανωλάκος, ο

πρώην βουλευτής της Ν.Δ. κ. Ηλίας Βουγιουκλάκης, ενώ χαιρετισμό απέστειλε και

ο βουλευτής κ. Παναγιώτης Ψωμιάδης.

Μετά το τέλος των ομιλιών στις 7.30 το απόγευμα ξεκίνησε η πορεία μέσω της

Πανεπιστημίου και της Πλατείας Ομονοίας προς τη Βουλή.

Οι αντιδράσεις των διαδηλωτών με τα συνθήματα που φώναζαν ήταν πιο έντονες.

«Όχι άλλη προδοσία, ζήτω η Ορθοδοξία», ενώ συχνότερα ήταν τα συνθήματα κατά

της κυβέρνησης καθώς και συνθήματα κατά των Εβραίων.

Στις 8 το βράδυ οι διαδηλωτές έφθασαν στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου και

αφού έψαλαν τον Εθνικό Ύμνο κατευθύνθηκαν προς τη Βουλή. Αστυνομικά λεωφορεία

είχαν φράξει τον δρόμο στο ύψος της εισόδου της Βουλής, ενώ δεκάδες

αστυνομικοί είχαν σχηματίσει αλυσίδα. Οι διαδηλωτές συνέχισαν να φωνάζουν

συνθήματα κατά των νέων ταυτοτήτων ενώ αντιπροσωπεία τους πήγε στη Βουλή για

να παραδώσει το ψήφισμα.

«Αντιρρησίας συνείδησης»

«Θα γίνουμε αντιρρησίες συνειδήσεως. Θα αρνηθούμε να παραλάβουμε τις νέες

ταυτότητες με το… χάραγμα. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι γι’ αυτά που

υποστηρίζαμε εμείς, δεκατέσσερα χρόνια πριν, έρχεται τώρα και παλεύει η

διοικούσα Εκκλησία», λέει ο Κώστας που βρέθηκε χθες στη διαδήλωση για τις νέες

ταυτότητες. Η ηλικία του είναι 34 χρόνων.

Κρατάει στο χέρι του τον Εσταυρωμένο. Και φοράει ένα ροζ καπέλο που γράφει «Ι

love Greece».

«Δεν πρόκειται να την παραλάβω»

«Ήρθα εδώ για να διαμαρτυρηθώ για την επαίσχυντη νέα ταυτότητα. Δεν πρόκειται

να την παραλάβω», λέει ο κ. Ηλίας, συνταξιούχος, ακόμη ένας που κατέβηκε χθες

να διαδηλώσει την αντίθεσή του στον νέο νόμο. Κάθεται στα μάρμαρα έξω από το

Πανεπιστήμιο. Τα πόδια του πονάνε, η μέση του τον ενοχλεί, αλλά είναι

αποφασισμένος να ακολουθήσει την πορεία. «Όσο αντέξω», λέει ο ίδιος.

«Θα παλέψω μέχρι τέλους»

Ο εικονιζόμενος δεν θέλει να αποκαλύψει το όνομά του. Ντυμένος με στολή

παραλλαγής, κρατάει στα χέρια του δύο σημαίες. «Είναι ιερές, είναι η ιστορία

μας η ίδια».

Το σώμα του καλύπτει ένα πανό. Κάθεται λίγο απόμερα στη χθεσινή συγκέντρωση.

Κοιτάει πότε αριστερά, πότε δεξιά.

Το μόνο που λέει είναι ότι η πίστη του τού έσωσε τη ζωή, του έδειξε τον δρόμο,

τον λύτρωσε. «Και θα παλέψω γι’ αυτήν μέχρι τέλους», συμπληρώνει.

Η «Χρυσοπηγή» του Καλλίνικου και του Χριστόδουλου

Την περίοδο (1974) που ο περισσότερες οργανώσεις αρχίζουν και περιορίζονται,

μια νέα έρχεται δυναμικά στο προσκήνιο και συνεχίζει να λειτουργεί και να

παίζει ρόλο στα όσα συμβαίνουν στην Εκκλησία της Ελλάδος. Πρόκειται για τη

“Χρυσοπηγή”, την οργάνωση την οποία ίδρυσαν ο σημερινός Μητροπολίτης Πειραιώς

κ. Καλλίνικος και τα δύο πνευματικά του παιδιά Χριστόδουλος ( Αρχιεπίσκοπος)

και Αμβρόσιος (Μητροπολίτης Καλαβρύτων).

Βασικές αρχές η ακτημοσύνη, η παρθενία και η υπακοή. Ο “κοινωνικός μοναχισμός”

είναι η θεωρία τους, την οποία προσπαθούν να διαδώσουν παντού. Στον Ωρωπό

καταφέρνουν και κτίζουν τον δικό τους μοναστήρι. Καλλίνικος και Χριστόδουλος

περνούν αρκετές φορές από εκεί. Μόνο που τώρα δεν είναι μόνοι τους καθώς στην

οργάνωση έχουν προστεθεί και αρκετοί απλοί μοναχοί, αλλά και Μητροπολίτες,

όπως ο Ευσέβιος της Σάμου και ο Δημητριάδος Ιγνάτιος.

Ο Καλλίνικος, ο Αμβρόσιος, αλλά και ο Χριστόδουλος ως Μητροπολίτης Δημητριάδος

από την πρώτη στιγμή της εκλογής τους βάζουν σε εφαρμογή τα δικά τους σχέδια.

Αναπτύσσουν πρωτοβουλίες με σκοπό να φέρουν κοντά τους τους νέους. Έτσι

οργανώνουν κατασκηνώσεις, σχολές, εκδίδουν βιβλία και διάφορα άλλα έντυπα για

σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα.

Αυστηροί

Και οι τρεις είναι ιδιαίτερα αυστηροί με τις βασικές αρχές της οργάνωσης. Και

είναι γεγονός ότι στο θέμα που έχει προκύψει με τις ταυτότητες, Καλλίνικος και

Αμβρόσιος διαχώρισαν τις θέσεις τους και από τον κ. Χριστόδουλο. Ο κ.

Καλλίνικος έχει ταχθεί υπέρ της υποχρεωτικής αναγραφής του θρησκεύματος,

επιτέθηκε στον Πατριάρχη (πάντα το έκανε ), ενώ ο Αμβρόσιος κάλεσε τους

πιστούς της περιοχής του να μην παραλάβουν τις ταυτότητες αλλά να εκδώσουν

διαβατήρια. Όμως παρά τις διαφορετικές απόψεις που διατύπωσαν στο θέμα αυτό,

οι τρεις είναι μία από τις πλέον ισχυρές ομάδες στην Ιεραρχία.