Η Αυστραλία αποφασίζει μοναρχία ή δημοκρατία

Ολόκληρο το πολιτικό οικοδόμημα της Αυστραλίας θα μπορούσε να βρεθεί σε

σύγχυση αν η πλειονότητα των Αυστραλών υπερψηφίσει τη μετατροπή σε δημοκρατία

στο κρίσιμο δημοψήφισμα. Συνταγματολόγοι προειδοποιούν ότι οι κυβερνητικές

προσπάθειες να μεταβληθεί η Αυστραλία σε δημοκρατία θα μπορούσαν να ωθήσουν

αρκετές αυστραλιανές πολιτείες, με πρώτη αυτή του Κουίνσλαντ, στην απόσχιση

από την ηλικίας 98 ετών ομοσπονδία.

Πιστεύουν ότι οι περισσότερες πολιτείες θα διατηρήσουν τους δεσμούς τους με τη

βρετανική μοναρχία, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Η Κέρι Τζόουνς, διευθύντρια του οργανισμού των Αυστραλών για μια Συνταγματική

Μοναρχία (ACM) δήλωσε στο Περθ ότι το ζήτημα της δημοκρατίας έχει ήδη διχάσει

βαθιά τις έξι πολιτείες της Αυστραλίας και θα μπορούσε να κοστίσει περισσότερο

αν μία από αυτές ταχθεί υπέρ της διατήρησης της μοναρχίας.

Στις κάλπες

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, από τη νομική πλευρά τουζητήματος, ότι αν μια

πολιτεία όπως το Κουίνσλαντ απαντήσει “Όχι”, τότε η ομοσπονδία, όπως τη

γνωρίζουμε, απειλείται», είπε η κ. Τζόουνς και πρόσθεσε ότι μια αυστραλιανή

δημοκρατία θα παρακινούσε τις περισσότερο συντηρητικές πολιτείες, κυρίως το

Κουίνσλαντ και τη Δυτική Αυστραλία, να ξανασκεφθούν τη δέσμευσή τους στην

ομοσπονδία που χρονολογείται το 1901.

Οι Αυστραλοί στρατιώτες που πήγαν στο Ανατολικό Τιμόρ ψήφισαν πριν από την

αναχώρησή τους. Οι υπόλοιποι εκ των 12,2 εκατομμυρίων ψηφοφόρων Αυστραλών θα

προσέλθουν στις κάλπες στις 6 Νοεμβρίου. Για τη μετατροπή σε δημοκρατία

απαιτείται πλειοψηφία σε ολόκληρη τη χώρα, συν την αποδοχή τουλάχιστον

τεσσάρων πολιτειών, δηλαδή διπλή πλειοψηφία.

Το Κουίνσλαντ

Το Κουίνσλαντ, που θεωρείται κρίσιμη περιοχή για το αποτέλεσμα του

δημοψηφίσματος, είναι η μόνη αυστραλιανή πολιτεία που αναγνωρίζει τη βασίλισσα

ως δικό της αρχηγό κράτους, χωριστά από τον συνταγματικό ρόλο τής «Αυτού

Μεγαλειότητος», ως αρχηγού του κράτους της Αυστραλίας.

Με τη νομοθεσία που εισήγαγε η κυβέρνηση του Κουίνσλαντ στη δεκαετία του 1970,

ο τίτλος «Αυτού Μεγαλειότης» προσφωνείται ορθώς «βασίλισσα του Κουίνσλαντ».

Ο πρώην πρωθυπουργός σερ Τζο Πέτερσεν, που ευθύνεται γι’ αυτήν τη ρύθμιση,

δήλωσε ότι η βασίλισσα του Κουίνσλαντ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του

συντάγματος της πολιτείας και μπορεί να εκλείψει μόνο με ιδιαίτερο

δημοψήφισμα, που θα πραγματωθεί στους κόλπους του Κουίνσλαντ ­ και μάλιστα με δυσκολία.

«Ο ίδιος υπέγραψα όλα τα έγγραφα», είπε ο σερ Τζο.

Ο πρώην πρωθυπουργός, υποστηρικτής της λέιντι Θάτσερ που κάποτε δήλωσε ότι το

πρόβλημα με το Κουίνσλαντ είναι ότι «συχνά στιγματίζεται ως τμήμα της

Αυστραλίας», αποφάσισε να διαφυλάξει τη θέση του μονάρχη στο Κουίνσλαντ για να

ανακόψει τις πολιτικές φιλοδοξίες των Ρεπουμπλικανών.

Διατήρηση δεσμών

Ενώ συνταγματολόγοι αμφισβητούν τις «υπερβολικές» απόψεις του σερ Τζο για τον

ρόλο της μοναρχίας στο Κουίνσλαντ, παραδέχονται ότι υπό το σύνθετο πολιτικό

σύστημα της Αυστραλίας, ανεξαρτήτως οι πολιτείες θα μπορούν να διατηρήσουν

τους δεσμούς τους με το Στέμμα, ακόμη κι αν η Αυστραλία γίνει δημοκρατία το

έτος 2001.

«Ακόμη κι αν η Αυστραλία υπερψηφίσει τη μετατροπή της σε δημοκρατία και

αποκόψει τη σύνδεσή της με τη βρετανική μοναρχία, κάθε μια από τις έξι

πολιτείες θα μπορούν να διατηρούν τους δεσμούς τους με το Στέμμα», δήλωσε ο

Κάμπελ Σαρμάν, βοηθός καθηγητής των Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της

Δυτικής Αυστραλίας.

Πολλοί αναποφάσιστοι

Στο Κουίνσλαντ (Γη της Βασίλισσας), που ονομάστηκε έτσι τιμητικά από τη

βασίλισσα Βικτώρια, η υποστήριξη υπέρ της δημοκρατίας βρίσκεται στο χαμηλότερο

επίπεδό της. Αντίθετα απ’ ό,τι συμβαίνει στις νότιες πολιτείες, αρκετοί

πολίτες του Κουίνσλαντ δεν φοβούνται να εκφράζουν τον θαυμασμό τους προς τη

βασίλισσα και τις «βρετανικές αξίες και τους θεσμούς». Όμως, ακόμη και όσοι

δεν συμμερίζονται αυτήν την ευλάβεια, θεωρείται απίθανο ότι θα υποστηρίξουν

μια πρόταση που θα διατάρασσε τον «ρυθμισμένο» τρόπο ζωής τους.

«Είμαι ένας από τους τελευταίους υπέρμαχους της πολιτικής και κοινωνικής

εξίσωσης και δεν πιστεύω σε βασιλιάδες ή βασίλισσες», υποστήριξε ο Μπομπ Κάτε,

βουλευτής του Εθνικού Κόμματος. Και συμπλήρωσε: «Δεν νομίζω ότι οι ψηφοφόροι

μου υποστηρίζουν τη μοναρχία, όμως φοβούνται να μεταλλαχθούν σε οτιδήποτε δεν κατανοούν».

Με το ένα τέταρτο των Αυστραλών εκλογέων να παραμένουν αναποφάσιστοι για το τι

θα ψηφίσουν τον επόμενο μήνα, ακόμη και οι Ρεπουμπλικανοί παραδέχονται,

τουλάχιστον σε ιδιωτικές συζητήσεις, ότι οι πιθανότητες να μεταλλαχθεί η

Αυστραλία σε δημοκρατία στο άμεσο μέλλον είναι περιορισμένες.