Κάποτε το κράτος είχε εμπιστοσύνη στη φιλοπατρία των πολιτών του, μας παρότρυνε να επιτελέσουμε το καθήκον μας και πίστευε πως θα το ακούσουμε –θυμάμαι τη διαφημιστική εκστρατεία με τον «Λαλάκη τον εισαγόμενο» που κάπνιζε ξένα τσιγάρα («παφ και τάλιρο»), φορούσε εισαγόμενα ρούχα, ένιωθε περήφανος για την καταναλωτική του συμπεριφορά και στο τέλος μαθαίναμε από το τηλεοπτικό σποτ πως ήταν άνεργος και έπαιρνε επίδομα από το ΙΚΑ. Οπότε ερχόταν το ηθικό δίδαγμα, να αγοράζουμε φθηνά και καλά ελληνικά προϊόντα για να καταπολεμήσουμε την ανεργία και τον πληθωρισμό. Τώρα το ΙΚΑ έχει γίνει ΕΦΚΑ, ζούμε σε εποχή αποπληθωρισμού, το προνόμιο να εισπράττουν επίδομα το έχουν ελάχιστοι από τη μεγάλη στρατιά των ανέργων και το μόνο φθηνό στα καταστήματα είναι τα εισαγόμενα κινέζικα.

Αυτά τα έκανε το ΠΑΣΟΚ κατά τη δεκαετία του 1980, τότε που υπήρχε αδικαιολόγητη εμπιστοσύνη στις μάζες –σήμερα η αριστεροδεξιά μας κυβέρνηση δεν έχει ψευδαισθήσεις και επενδύει στο τζογαδόρικο πνεύμα μας για να μας πείσει να πληρώνουμε με κάρτες, ώστε να μαζεύει ΦΠΑ και φόρους: από τον Σεπτέμβριο, θα μοιράζονται κάθε μήνα με κλήρωση 1.000 ευρώ σε 1.000 τυχερούς που χρησιμοποίησαν την πιστωτική ή τη χρεωστική τους κάρτα για αγορές.

Δεν ξέρω αν εφαρμόζουν σε άλλα κράτη την ίδια μέθοδο και τι αποτελέσματα είχε –όμως αν το μέτρο αυτό το είχε εφαρμόσει κάποια από τις προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις θα είχε κατηγορηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ ότι προωθεί με ύπουλο τρόπο τον κοινωνικό αυτοματισμό: οι καταναλωτές, ενόψει του κέρδους από την κλήρωση, δεν αφήνουμε τους καημένους τους καταστηματάρχες και επαγγελματίες να φοροδιαφύγουν. Διότι εκείνη την εποχή το «δεν πληρώνω» –φόρους, διόδια, λογαριασμούς, εισιτήρια κ.λπ. –ήταν ύψιστη πράξη αριστερής φιλοπατρίας. Ακόμη και ο κ. Τσίπρας είχε αρνηθεί να πληρώσει το «χαράτσι», όπως λεγόταν ο ΕΝΦΙΑ επί εποχής κατάπτυστων σαμαροβενιζελικών.

Κατά την παλαιοαριστερή ορολογία, σήμερα «το κίνημα βρίσκεται σε ύφεση», ήτοι δεν μπορούμε να κινητοποιήσουμε τις μάζες για να κάνουμε πολιτική, άρα καταφεύγουμε σε μεθόδους μη κινηματικές, ακόμη και τζογαδόρικες, για να μείνουμε στην εξουσία. Επειδή όμως η κυβέρνηση έσπειρε ελπίδες και θα θερίζει για πολλά χρόνια ύφεση και απογοήτευση, καλό είναι να γενικεύσει το μέτρο: π.χ. να υπάρχει λοταρία για όσους επικυρώνουν εισιτήριο στα λεωφορεία ή πληρώνουν διόδια –ακόμη και για όσους παρακολουθούν ΕΡΤ: την ώρα που κάνει δηλώσεις ο κ. Σπίρτζης, να βγαίνει μήνυμα «στείλτε SMS τώρα για να μπείτε στην κλήρωση των 5.000 ευρώ». Ή να μοιράζονται κλήροι σε όσους πηγαίνουν σε εγκαίνια έργων, κουπόνια σε όσους αγοράζουν φιλοκυβερνητικές εφημερίδες κ.λπ. Από τα πενταετή σοβιετικά πλάνα στον τζόγο, είναι οπωσδήποτε κάποια πρόοδος.