Παρακολουθώντας κάποιος την εξέλιξη της πολιτικής συζήτησης και της ενημέρωσης στην Ελλάδα, μπορεί να θεωρήσει πως το ζήτημα της προσφυγικής – μεταναστευτικής κρίσης και της διαχείρισής της έχει επιλυθεί ως διά μαγείας. Από τις καθημερινές ανταποκρίσεις από τα σημεία εισόδου, τα οδοιπορικά στην Ειδομένη και την επίσκεψη του Πάπα Φραγκίσκου περάσαμε στην περίοδο αναζήτησης αναφορών στο ζήτημα. Τι συνέβη όμως πραγματικά; Η κρίση αποκλιμακώθηκε; Η ασφάλεια των συνόρων ήταν η μόνη διάσταση που πρέπει να απασχολεί τη χώρα; Πού βρίσκονται σήμερα οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που αποχώρησαν από την Ειδομένη;

Είναι αδιαμφισβήτητο πως το τελευταίο διάστημα οι ροές προς την Ελλάδα έχουν περιοριστεί σημαντικά, πολλές ημέρες οι καταγραφές στα σημεία εισόδου είναι μονοψήφιες, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως οι ροές σταμάτησαν, αντίθετα έχουν μετακινηθεί προς την Ιταλία, με τα ταραγμένα νερά της Κεντρικής Μεσογείου να οδηγούν σε πολλούς θανάτους. Είναι λογικό, κυρίως σε επίπεδο επικοινωνίας, η κρίση να έχει συνδεθεί με τις παράνομες και μαζικές εισόδους και την ασφάλεια των συνόρων, ωστόσο σε επίπεδο ασφάλειας είναι το ίδιο ή και περισσότερο σημαντική η ανάγκη διαχείρισης των χιλιάδων ανθρώπων που εγκλωβίστηκαν στην Ελλάδα.

Οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, οι διενέξεις και σε αρκετές περιπτώσεις οι συγκρούσεις μεταξύ προσφύγων και μεταναστών στους χώρους υποδοχής και φιλοξενίας, η δράση εγκληματικών δικτύων και διαφόρων αυτόκλητων «αλληλέγγυων» είναι κρίσιμα ζητήματα που θα πρέπει να τύχουν άμεσης διαχείρισης πριν μετατραπούν σε σημαντικά προβλήματα ασφάλειας και σταθερότητας –άλλωστε, όπως έδειξε και η πρόσφατη πυρκαγιά και τα επεισόδια στη Μόρια, η κατάσταση είναι ήδη έκρυθμη και χρήζει άμεσης αποσυμπίεσης.

Η ασφάλεια και η σταθερότητα των τοπικών κοινωνιών είναι το ίδιο σημαντική με τη διαχείριση των συνόρων. Η αρχική τοποθέτηση των ανθρώπων αυτών στους χώρους υποδοχής και φιλοξενίας πρέπει να αντικατασταθεί από μια οργανωμένη πρόβλεψη διαμοίρασης που να ενσωματώνει και τη διάσταση της ασφάλειας. Οι ροές δεν είναι απλώς νούμερα σε δελτία Τύπου, αφορούν ανθρώπους οι οποίοι εδώ και μερικούς μήνες βρίσκονται στην Ελλάδα χωρίς ακόμη να έχει παρουσιαστεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη διαχείρισή τους και τη συμβίωσή τους με τις τοπικές κοινωνίες. Αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση ασφάλειας της μεταναστευτικής – προσφυγικής κρίσης που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση σήμερα.

Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι διεθνολόγος, διδάσκει στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας