Αναζήτηση
«Ηρθε η ώρα της αλήθειας». Με αυτή την ιερατική εισαγωγή, ο πρόεδρος του Ειδικού Δικαστηρίου προανήγγειλε την ετυμηγορία για τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου. Η αλήθεια, βεβαίως, δεν θα μπορούσε να είναι μονόχρωμη.
Το δικαστήριο δεν κάνει πολιτική. Αλλά σε μια πολιτική δίκη η ανάγνωση της απόφασης δεν μπορεί να είναι μόνο νομική. Οι δικαστές δεν αποφασίζουν σε πολιτικό κενό. Κι αυτό φάνηκε από την υπολογισμένη αμφισημία της απόφασης: σχεδόν τον αθώωσε –και η πολιτική της σκοπιμότητα εντοπίζεται ακριβώς σε αυτό το «σχεδόν». Σαν να μην μπορούσε να απαλλαγεί εντελώς ένας κατηγορούμενος που είχε φορτωθεί τέτοιο πολιτικό και μιντιακό βάρος.
Στην τελευταία της πράξη, πάντως, η υπόθεση πέρασε κάτω από το ραντάρ της δημοσιότητας. Η δίκη δεν είχε το δράμα που κάποιοι περίμεναν. Εμεινε στο δικονομικό της πλαίσιο χωρίς να εκτροχιαστεί σε πολιτικό σφαγείο.
Βοήθησε η συγκυρία. Η κυβέρνηση είχε πολύ πιο επείγουσες προτεραιότητες από το να δοκιμάσει να εκμεταλλευτεί –ακόμη και ως αντιπερισπασμό –τη δίκη ενός πολιτικού ήδη εξουδετερωμένου. Ούτε ο πρώην υπουργός είχε λόγο να ξεφύγει από τη γραμμή μιας υπεράσπισης αμιγώς νομικής –πράγμα που κατάφερε, αν εξαιρέσει κανείς ορισμένες εξάρσεις της απολογίας του.
Στην αποδραματοποίηση καταλυτικός ήταν, λένε, και ο ρόλος του προέδρου του δικαστηρίου που κατηύθυνε τη διαδικασία με νηφαλιότητα, αποφεύγοντας κινήσεις υψηλού φορτίου όπως η κλήση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ.
Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση ανήκει πλέον στη γενεαλογία των πολιτικών σκανδάλων που ξεσπούν ως θύελλα, για να διαλυθούν όταν μπουν στη βάσανο της ποινικής αξιολόγησης. Το δικαστήριο μοιάζει πάντα προορισμένο να εκτονώνει την πολιτική ένταση. Ετσι και από τον θόρυβο για τη λίστα Λαγκάρντ –τον πολιορκητικό κριό για την απονομιμοποίηση του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος –απέμεινε μόνο ένας μακρινός απόηχος στην επιμέτρηση ενός αμελητέου πλημμελήματος. Μια φούσκα που έσκασε χωρίς καλά καλά να ακουστεί.
Ποιο ήταν τελικά το πολιτικό «έγκλημα»; Οτι η εξουσία προστάτευε τους ισχυρούς από τον φορολογικό έλεγχο. Ομως, ύστερα από δύο εκλογές, μία Εξεταστική και ένα Ειδικό Δικαστήριο, από τα 2.062 ονόματα της λίστας το ΣΔΟΕ έχει καταφέρει να ελέγξει τα τριάντα. Αυτός και μόνος ο αριθμός φωτίζει ένα πρόβλημα πολύ βαθύτερο από τη συμπεριφορά ενός προσώπου.
Αν υπάρχει «έγκλημα», είναι συστημικό και διαρκές. Οσο για τον Παπακωνσταντίνου, έχει ήδη εκτίσει μια εξωδικαστική ποινή. Οχι μόνο με την πολιτική του εξόντωση, αλλά και με έναν στιγματισμό που άγγιξε τα όρια της κοινωνικής απομόνωσης. Είχε εξοστρακισθεί πολύ πριν συναντήσει τους δικαστές του.
