Ο Μιτεράν, αν δεν κάνω λάθος, είναι ο πατέρας της ρήσης ότι η πολιτική είναι διαχείριση συμβόλων. Ταιριάζει να το πει αυτό ένας γάλλος πολιτικός, γιατί η Γαλλία είναι μια χώρα όπου η διαχείριση συμβόλων, δηλαδή η ρητορική διευθέτηση της πραγματικότητας, κατέχει ξεχωριστή θέση στη φιλοσοφική παράδοσή της.

Δεν ξέρω πόσο πετυχημένα διαχειρίστηκε ο Μιτεράν τα σύμβολά του. Αλλά την ίδια εποχή, στην άλλη άκρη της Ευρώπης, ένας άλλος πολιτικός τα κατάφερνε περίφημα με τα δικά του. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έδιωχνε τις «βάσεις του θανάτου» κρατώντας τες, αποθέωνε την Εθνική Αντίσταση περιγράφοντάς την περίπου ως προστάδιο του δικού του κινήματος-κόμματος και γενικά διαχειριζόταν τα σύμβολα με τρόπο που τα έκανε αγνώριστα, χωρίς να πειράξει ούτε τόσο δα το κέλυφός τους.

Διότι ο Ανδρέας, όπως το πουλέν του ο Βενιζέλος, όπως τώρα ο Τσίπρας και οι περί αυτόν, είναι άξιοι βλαστοί μιας παράδοσης ασύγκριτα πιο μακρόχρονης από τη γαλλική στη διαχείριση των συμβόλων, δηλαδή, επαναλαμβάνω, στη ρητορική διευθέτηση της πραγματικότητας. Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι υπήρξαν πρωτοπόροι και σε αυτόν, επίσης, τον τομέα. Πάμπολλα τα παραδείγματα, αλλά ας σταθούμε, χάριν τέρψεως, σε ένα από τα πιο νόστιμα: τη μύηση του Δημήτριου Πολιορκητή στα Ελευσίνια Μυστήρια. Ο τρομερός μακεδόνας βασιλιάς κατέφθασε στην Αθήνα καλοκαιριάτικα και ζήτησε, ή μάλλον απαίτησε, να μυηθεί σε αυτά. Τα Ελευσίνια όμως τελούνταν φθινόπωρο (τον μήνα Βοηδρομιώνα) και ο Δημήτριος δεν μπορούσε να περιμένει ώς τότε, βιαζόταν να συνεχίσει τις ένδοξες εκστρατείες του. Ουδέν πρόβλημα. Οι αθηναίοι άρχοντες μετονόμασαν τον τρέχοντα μήνα σε Βοηδρομιώνα, ο στρατηλάτης μυήθηκε όμορφα όμορφα και, όταν έφυγε, η τάξη των ονομάτων αποκαταστάθηκε. Οπερ αποδεικνύει, μεταξύ άλλων, ότι το να βαφτίζεται το κρέας ψάρι, αυτή η πρακτική των μεσαιωνικών μοναχών που τόσο συζητιέται τούτες τις ημέρες, έχει ελληνικές ρίζες, όπως άλλωστε το καθετί.

Η λαμπρή παράδοση σε τέτοια εγχειρήματα, για τα οποία η ελληνική γλώσσα χάρισε στην ανθρωπότητα μια ειδική λέξη (δεν θα την αναφέρω για να μην εξάψω τα πνεύματα), δεν διακόπηκε ποτέ. Αρκεί να θυμηθούμε ότι έλληνες ή ελληνίζοντες Πατέρες της Εκκλησίας αναδείχθηκαν πρωταθλητές στις ιλιγγιώδεις γλωσσικές ακροβασίες γύρω από την τριαδική υπόσταση του Θεού, τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στη θεία και στην ανθρώπινη φύση του Χριστού κ.λπ. Η διαχρονική δεινότητα των Ελλήνων στη ρητορική διευθέτηση των πραγμάτων είναι όντως κάτι που καταπλήσσει τους ξένους μελετητές του πολιτισμού μας.

Τα λέω όλα αυτά για να δείξω ότι η κυβέρνησή μας έχει ισχυρά ιστορικά ερείσματα και πολιτισμικά εφόδια ώστε να επιτελέσει ομαλά αυτό που πολλοί, άλλοι χαιρέκακα και άλλοι ανακουφισμένα, αποκαλούν προσγείωση στην πραγματικότητα (την πραγματική, όχι τη ρητορική). Δεν θα δυσκολευθεί ιδιαίτερα να πείσει τους υποστηρικτές της, για την ακρίβεια να τους πείσει να παριστάνουν τους πεισμένους, ότι η τρόικα έφυγε, αφού λέγεται τώρα «θεσμοί», ότι το Μνημόνιο τελείωσε, γιατί μετονομάστηκε σε «συμφωνία» ή κάτι τέτοιο και η παράτασή του σε «γέφυρα» κ.λπ. Πόσοι από τους πασόκους που ούρλιαζαν κάποτε στους δρόμους «Εξω οι βάσεις του θανάτου» διαμαρτυρήθηκαν όταν οι βάσεις έφυγαν μένοντας; Διότι, αν ο Μιτεράν διατύπωσε την οικουμενική αρχή ότι η πολιτική είναι διαχείριση συμβόλων (που, όπως είπαμε, είχαν έτσι κι αλλιώς ανακαλύψει οι δικοί μας προπάτορες), εμείς προχωρήσαμε πιο πέρα και τη συμπληρώσαμε: όχι μόνο η πολιτική είναι διαχείριση συμβόλων αλλά και η διαχείριση συμβόλων είναι πολιτική! Μάλλον έτσι εξηγείται πώς καταφέρνουμε να είμαστε στα ψέματα Ευρωπαίοι και στα ψέματα επίσης να κάνουμε επανάσταση.

Τελευταία Νέα