Μία διαφορετική, όχι τόσο ευρέως γνωστή, πλευρά του νέου υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη φωτίζουν αρκετά διεθνή μέσα ενημέρωσης, στο κλίμα του ενθουσιασμού – ένθερμου και επιφυλακτικού – με τον οποίο αντέδρασε η διεθνής κοινότητα στη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ.

Ξεκινώντας από μία παλαιότερη ανάρτηση του ίδιου του υπουργού στο προσωπικό του blog, η Monde αναφέρεται στη σχέση του με τα video games και κυρίως στις ιδέες που άντλησε από την εικονική οικονομία για να βγάλει από το αδιέξοδο την πραγματική ελληνική οικονομία – αρχής γενομένης από το συμπέρασμα ότι τα οικονομικά μοντέλα της Τρόικα βασίζονται σε ελλιπή δεδομένα και αβάσιμες υποθέσεις.

«Ολα άρχισαν από ένα “περίεργο e-mail” το 2012», εξηγούσε ο υπουργός Οικονομικών πριν από περίπου δυόμισι χρόνια. Ηταν ένα e-mail, το οποίο ο αυτοαποκαλούμενος φιλελεύθερος μαρξιστής Γιάνης Βαρουφάκης άνοιξε μηχανικά και το οποίο προερχόταν από τον Γκέιμπ Νιούελ, τον πρόεδρο και γενικό διευθυντή της Valve, της αμερικανικής εταιρείας η οποία διαχειρίζεται τη μεγαλύτερη πλατφόρμα on line διανομής βιντεοπαιχνιδιών Steam.

Τι έκανε όμως των άρχοντα των βιντεοπαιχνιδιών να απευθυνθεί στον Βαρουφάκη; Ο Νιούελ προφανώς δεν γνώριζε ότι θα γινόταν μια μέρα υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας από μια αριστερή κυβέρνηση και μάλιστα μέσα σε μια τόσο κρίσιμη εποχή. Αυτό που γνώριζε όμως ο Νιούελ, παρακολουθώντας στενά το μπλογκ του Βαρουφάκη, ήταν οι απόψεις του κατά των μέτρων λιτότητας στην Ελλάδα. «Στην εταιρεία μου σκεφτόμασταν πώς θα συνδέσουμε μεταξύ τους δύο διαφορετικά εικονικά περιβάλλοντα (δημιουργώντας ένα κοινό νόμισμα), και ξαφνικά βρεθήκαμε να αναρωτιόμαστε για το τι είδους σοβαρά προβλήματα θα δημιουργούσε κάτι τέτοιο στο μεταξυ τους ισοζύγιο πληρωμών. Ξάφνου σκέφτηκα ότι το ένα περιβάλλον είναι η Γερμανία και το άλλο η Ελλάδα» έγραφε ο Νιούελ σε εκείνο το e-mail.

Με τη φήμη του ειδικού σε διεθνή οικονομικά θέματα, πλην όμως όχι του gamer, ο Βαρουφάκης θεώρησε πως ήταν μία μοναδική ευκαιρία. «Η οικονομική θεωρία έχει έρθει σε αδιέξοδο – οι τελευταίες σημαντικές εξελίξεις ήταν στη δεκαετία του 1960», υποστήριζε στη Washington Post το 2012. «Αυτό δεν συνέβη διότι σταματήσαμε να είμαστε έξυπνοι. Ηρθαμε αντιμέτωποι με ένα δύσκολο εμπόδιο. Το μέλλον θα βρίσκεται στον πειραματισμό και την προσομοίωση – και οι κοινότητες των βιντεοπαιχνιδιών μας δίνουν μία ευκαιρία να τα κάνουμε όλα αυτά». Κάπως έτσι, ο Γιάνης Βαρουφάκης έγινε ο «οικονομολόγος» της Valve, υπεύθυνος για θέματα ψηφιακής οικονομίας στα παιχνίδια της.

Τι ανακάλυψε όμως ο Γιάνης Βαρουφάκης στον μαγικό κόσμο των video games; Στα δεκάδες παιχνίδια τα οποία δημιουργεί και διανέμει η Valve, υπάρχουν πράγματι «παράλληλες οικονομίες», οι οποίες λειτουργούν σε ένα ημικλειστό κύκλωμα: οι παίκτες μπορούν να αγοράσουν, να πουλήσουν, να ανταλλάξουν προϊόντα. Η λειτουργία αυτών των αγορών και ο τρόπος εξισορρόπησής τους – ή όχι – δεν είναι εύκολος. Η εταιρεία έχει ανάγκη από έναν οικονομολόγο υψηλού επιπέδου, ο οποίος θα θεωρητικοποιήσει τη λειτουργία τους και κατ’ επέκταση θα βρει τον τρόπο να τις αξιοποιήσει καλύτερα, εξηγεί η Monde.

Η μελέτη που ο υπουργός Οικονομικών συνέταξε για το πώς πρέπει να δομηθεί μία τέτοια εικονική οικονομία, και ποιες ασφαλιστικές δικλείδες πρέπει να υπάρχουν ώστε αυτή να λειτουργεί απρόσκοπτα, έχει βοηθήσει πολύ τη Valve στη διαχείριση των Team Fortress 2 και DOTA 2.

Ο Βαρουφάκης από την άλλη πλευρά, μέσα από την εμπειρία του από τις συγκεκριμένες πλατφόρμες απέρριψε το φιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο του Ανταμ Σμιθ. Σύμφωνα με τη θεωρία του Σμιθ, η ανταλλαγή δίνει σταδιακά τη θέση του στο νόμισμα στο μέτρο που οι συναλλαγές πολλαπλασιάζονται και γίνονται πιο πολύπλοκες. Στο Team Fortress 2, παρά τη σημαντική ποσότητα των ανταλλαγών μεταξύ των παικτών, το σύστημα παραμένει επικεντρωμένο στην «κλασική» ανταλλαγή. Ο λόγος; Οι παίκτες απαλλάσσονται από τα εικονικά αντικείμενα πολύ πιο γρήγορα από την επιδίωξή τους να αποκτήσουν «περιουσία».

«Πριν από μερικούς αιώνες, η πλειονότητα των εμπορικών συναλλαγών γινόταν εξαιτίας απρόβλεπτων πλεονασμάτων: ακριβώς όπως και στην οικονομία του Team Fortress 2», είχε παρατηρήσει σε παλαιότερη συνέντευξή του στο Reason ο Βαρουφάκης. Η φιλελεύθερη οικονομία βασίζεται σε εσφαλμένη παραδοχή, προσθέτει για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα οικονομικά μοντέλα της Τρόικα βασίζονται σε ελλιπή δεδομένα και αβάσιμες υποθέσεις. «Τα καλύτερα οικονομικά μας μοντέλα, της FED των ΗΠΑ, του ΔΝΤ και του ΟΟΣΑ, δεν αξίζουν τον κόπο να υφίστανται, επειδή συμμερίζονται την αρχή πως υπάρχει μια μορφή σταθερότητας και μια τάση να συγκλίνουν προς την ισορροπία μόνο για να κάνουν τα μοντέλα τους να μοιάζουν πιο όμορφα. Αλλά αυτό δεν υπάρχει στον πραγματικό κόσμο», είχε προσθέσει.

Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνει η Monde, τα μαθήματα που πήρε ο Βαρουφάκης δουλεύοντας πάνω στο Team Fortress 2 δεν απαντούν στο μείζον ερώτημα ποιες είναι τελικά οι οικονομικές πολιτικές που λειτουργούν αποτελεσματικά; Για να υπάρξει απάντηση, εκτιμά ο υπουργός Οικονομικών, θα πρέπει τα παιχνίδια να προσομοιώνουν πολύ μεγαλύτερες οικονομίες. Για να αποδειχθεί επιστημονικά ότι οι πολιτικές λιτότητας είναι καταδικασμένες στην αποτυχία – όπως πιστεύει ο ίδιος – ή το αντίθετο, «θα πρέπει να δοθεί προσοχή στη δημιουργία των αγορών εργασίας και των χρηματοπιστωτικών αγορών μέσα στις online κοινότητες».

Ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι βέβαιος πως και αυτό «θα γίνει» κάποια στιγμή, έστω και αν κατά πάσα πιθανότητα δεν θα είναι αυτός που θα το κάνει. Τώρα όμως είναι σε θέση να παρατηρεί πολύ πιο στενά τις συναλλαγές άλλων αγορών: εκείνων με τις οποίες διαπραγματεύεται το ελληνικό χρέος.

Τελευταία Νέα