Οι μέρες που το δολάριο θα θεωρείται ακόμη πανίσχυρο νόμισμα μπορεί να είναι μετρημένες. Από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, όταν το αμερικανικό νόμισμα επισκίασε τη βρετανική στερλίνα και αναδείχτηκε σε «βασιλιά» των νομισμάτων σε όλο τον κόσμο, οι ΗΠΑ κατάφεραν να επωφεληθούν σημαντικά από τη δύναμή του. Η ιδέα ότι το δολάριο είναι το ισχυρότερο νόμισμα στον κόσμο επέτρεψε στους Αμερικανούς να δανείζονται φτηνά και να κυριαρχήσουν στο εμπόριο.

Η οικονομική κρίση, όμως, που είχε τις ρίζες τις στις ΗΠΑ, έχει δημιουργήσει τεράστιες αμφιβολίες για το μέλλον του δολαρίου ως κυρίαρχο νόμισμα διεθνώς. Ακόμη και αν η αλλαγή αυτή χρειαστεί χρόνια για να γίνει, αναλυτές και οικονομολόγοι εκτιμούν ότι έχουμε φτάσει σε κρίσιμη καμπή.

Μόλις πριν από λίγες ημέρες, η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα (χώρες γνωστές και με τα αρχικά ΒRΙC), οι κυβερνήσεις των οποίων κρατούν τα μεγαλύτερα αποθέματα σε δολάριο στον κόσμο, ζήτησαν από κοινού να υπάρχει ένα «πιο διευρυμένο διεθνές νομισματικό σύστημα», δηλαδή να επανεξεταστεί ο ρόλος του δολαρίου σαν το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Η κίνηση αυτή, μάλιστα, προκάλεσε βουτιά του αμερικανικού νομίσματος στις διεθνείς αγορές. Για παράδειγμα, το ευρώ ξεπέρασε ξανά τα 1,40 δολάρια και εξακολουθεί να είναι ισχυρό.

Κινεζική εκστρατεία

Τους τελευταίους μήνες η Κίνα έχει ξεκινήσει ολόκληρη εκστρατεία για να αλλάξει η παγκόσμια νομισματική τάξη, με το επιχείρημα ότι η τρέχουσα κρίση έχει αποκαλύψει πόσο ευάλωτη είναι η αμερικανική οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Όπως λένε οι επικριτές του δολαρίου, είναι πλέον πολύ επικίνδυνο οι κεντρικές τράπεζες να διατηρούν τα αποθέματά τους σε δολάρια.

info

Η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα, οι κυβερνήσεις των οποίων κρατούν τα μεγαλύτερα αποθέματα σε δολάριο στον κόσμο, ζήτησαν από κοινού να επανεξεταστεί ο ρόλος του δολαρίου ως το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα

Παράλληλα, το Πεκίνο πραγματοποίησε κινήσεις χωρίς προηγούμενο για να αναβαθμίσει τον ρόλο του εθνικού νομίσματος της χώρας, του γουάν, στις διεθνείς αγορές. Επίσης, τις επόμενες εβδομάδες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα εκδώσει επενδυτικά προϊόντα βασισμένα σε συνάλλαγμα, τα οποία ονομάζονται Special Drawing Rights (SDR). Αναλυτές θεωρούν ότι τα προϊόντα αυτά μακροπρόθεσμα μπορεί να αντικαταστήσουν τα δολάρια σαν το νόμισμα στο οποίο οι κεντρικές τράπεζες διατηρούν τα αποθέματά τους. Εκτιμάται, δε, ότι σε 10 χρόνια «μόλις» το 50% των παγκόσμιων αποθεμάτων θα είναι σε δολάρια, από 60%65% σήμερα.

Ενδεχόμενη υποβάθμιση της σημασίας του δολαρίου σε παγκόσμιο επίπεδο θα είχε πολλές επιπτώσεις για τις ΗΠΑ. Η αξία του αμερικανικού νομίσματος θα υποχωρούσε κάνοντας εκατομμύρια Αμερικανούς να αισθάνονται πιο φτωχοί. Επίσης, θα μπορούσε να τροφοδοτήσει μία νέα «χρυσή» εποχή για τους εξαγωγείς αμερικανικών προϊόντων που θα γίνονταν ξαφνικά πιο ανταγωνιστικά. Ακόμη, η αμερικανική κυβέρνηση θα αναγκαζόταν να προσφέρει υψηλότερα επιτόκια για να πουλήσει, για παράδειγμα, κρατικά ομόλογα. Επομένως, στο μέλλον μπορεί να είναι πιο ακριβή η εξυπηρέτηση δημοσιονομικών προγραμμάτων τόνωσης της οικονομίας όπως αυτό που προωθούν σήμερα οι ΗΠΑ.

Προς το παρόν, βέβαια, δεν έχει εκδηλωθεί μεγάλη κινητικότητα για να εγκαταλειφθεί το δολάριο- και μάλιστα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης το αμερικανικό νόμισμα δεν έχασε πολύ έναντι του ευρώ, που είναι ο άλλος μεγάλος αντίπαλός του σαν αποθεματικό νόμισμα. Αυτό συνέβη επειδή χώρες όπως η Κίνα- που έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα σε δολάρια στον κόσμο, καθώς ανέρχονται σε περίπου 2 τρισεκατομμύρια- απέφυγαν να εγκαταλείψουν το αμερικανικό νόμισμα, γιατί φοβήθηκαν ότι το παράδειγμά τους θα ακολουθούσαν και άλλοι βυθίζοντας το δολάριο.

Δεν το εκμεταλλεύτηκαν

Επιπλέον, άλλα πανίσχυρα νομίσματα όπως το ευρώ έχασαν στο προηγούμενο διάστημα την ευκαιρία να αρπάξουν το στέμμα από το δολάριο, επειδή οι χώρες της ευρωζώνης βρέθηκαν σε ακόμη χειρότερη οικονομική θέση από ό,τι οι ΗΠΑ. «Οι ΗΠΑ έπρεπε να τα θαλασσώσουν για να χαθεί η κυριαρχία του δολαρίου, και μπορεί κανείς να πει ότι τα κατάφεραν ξεκινώντας την παγκόσμια οικονομική κρίση. Όμως οι Ευρωπαίοι δεν κατάφεραν να το εκμεταλλευτούν αυτό προωθώντας άμεσα το ευρώ, κυρίως επειδή τα θαλάσσωσαν και αυτοί σε αρκετές περιπτώσεις», λέει ο διευθυντής του Ρeterson Ιnstitute of Ιnternational Εconomics, Fred Βergsten.

Ο Βergsten, πάντως, και άλλοι οικονομολόγοι είναι πεπεισμένοι ότι οι μέρες κυριαρχίας του δολαρίου σαν παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα τελειώνουν, όπως έγινε τον 19ο αιώνα με τη στερλίνα. Η στερλίνα έχασε σταδιακά τον ρόλο της ύστερα από δύο παγκόσμιους πολέμους.

Νέα οικονομική τάξη

Τώρα αναλυτές εκτιμούν ότι η οικονομική κρίση και οι αμφιβολίες που αυτή δημιούργησε για την αμερικανική οικονομία, επιταχύνουν τη δημιουργία μιας νέας παγκόσμιας οικονομικής τάξης. Η χαλαρή νομισματική πολιτική που ακολούθησε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FΕD) για να αντιμετωπίσει την κρίση- μηδενικά επιτόκια και τύπωμα χρημάτων- αποδυναμώνουν ακόμη περισσότερο το δολάριο.

«Το δολάριο μπορεί να παραμείνει ισχυρό τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Όμως μακροπρόθεσμα, νομίζω πως είναι ξεκάθαρο ότι θα χάσει το ηγεμονικό του στάτους», λέει ο διευθυντής της Global Strategic Finance Ιnitiative του Νew Αmerica Foundation, Douglas Rediker. Και ο Βergsten, από την πλευρά του, προσθέτει: «Είτε μας αρέσει είτε όχι, το δολάριο θα χάσει μέρος από το διεθνές στάτους του. Ίσως, λοιπόν, είναι καιρός να το αποδεχτούμε και να σκεφτούμε τον καλύτερο και πιο ομαλό τρόπο για να γίνει αυτό».

Τελευταία Νέα