Αναζήτηση
Μετά τον θάνατο του Στάλιν και ενώ οι διωγμοί του σταλινικού καθεστώτος δεν έχουν καταλαγιάσει, ο Μανώλης Γλέζος επισκέπτεται τη Μόσχα και έχει σειρά συναντήσεων με προσωπικότητες του σοβιετικού καθεστώτος, ανάμεσά τους και με συγγραφείς. Το άγνωστο απόσπασμα από το «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ» που δημοσιεύουμε σήμερα (σε μτφ. Δημήτρη Τριανταφυλλίδη) αποκαλύπτει ότι ο σκοπός της επίσκεψής του ήταν ιερός. Διεκδικούσε την υποστήριξη των Ενώσεων Συγγραφέων της ΕΣΣΔ στους έλληνες συναδέλφους τους που ακόμα βρίσκονταν στις φυλακές, καταδικασμένοι μετά τον Εμφύλιο από το εκδικητικό μετεμφυλιακό καθεστώς της Ελλάδας. Ο Σολζενίτσιν φέρεται να εκπλήσσεται από την αθωότητα του Μανώλη Γλέζου, ο οποίος ζητούσε συμπαράσταση για φυλακισμένους στη χώρα μας από συγγραφείς που, στην καλύτερη περίπτωση, παρίσταναν τους ουδέτερους για τις εκτοπίσεις και τις εξορίες στα γκουλάγκ πλήθους συναδέλφων τους, που έκαναν το λάθος να εκφράσουν δημοσίως τη διαφωνία τους με το σοβιετικό καθεστώς.
«Ο Μανώλης Γλέζος «στη φωτεινή και γεμάτη πάθος ομιλία του διηγήθηκε στους σοβιετικούς συγγραφείς για τους συντρόφους τους που σαπίζουν στις φυλακές της Ελλάδας.
Αντιλαμβάνομαι ότι με την αφήγησή μου σφίχτηκαν οι καρδιές σας. Δεν το έκανα επίτηδες. Θέλω οι καρδιές σας να χτυπούν για εκείνους που σαπίζουν στη φυλακή… Υψώστε τη φωνή σας για την απελευθέρωση των Ελλήνων πατριωτών».
Κι εκείνες οι τετραπέρατες φαλάκρες, φυσικά, τις ύψωσαν! Βλέπετε, στην Ελλάδα σάπιζαν δυο δεκάδες κατάδικοι! Ισως και ο ίδιος ο Μανώλης να μην καταλάβαινε την ξεδιαντροπιά του καλέσματός του, ίσως στην Ελλάδα να μην υπάρχει αυτή η παροιμία:
«Τι στεναχωρεί τους ανθρώπους όταν στο σπίτι κλαίνε με λυγμούς;»
Σε διάφορα σημεία της χώρας μας συναντάμε τέτοια έργα τέχνης: ένα γύψινο φύλακα με ένα σκυλί, που κοιτάζει μπροστά, σα να θέλει να πιάσει κάποιον. Στην Τασκένδη ένα τέτοιο άγαλμα βρίσκεται μπροστά στη σχολή του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών Υποθέσεων, ενώ στο Ριαζάν είναι το σύμβολο της πόλης, το μοναδικό μνημείο που συναντά κανείς όταν έρχεται από την πλευρά του Μιχαήλοφ.
Κι εμείς δεν αναριγούμε από αποστροφή, έχουμε συνηθίσει να αντιμετωπίζουμε ως κάτι το φυσιολογικό αυτές τις φιγούρες, που δηλητηριάζουν τα σκυλιά εναντίον των ανθρώπων.
Εναντίον μας».
