Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σταδιακή αλλαγή στο κλίμα του πλανήτη μας, η οποία έχει ως συνέπεια την εκδήλωση ακραίων καιρικών συνθηκών με θερμότερα καλοκαίρια και ψυχρότερους χειμώνες με προφανείς επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή του ατόμου και την υγεία του.

Ερευνες έχουν δείξει ότι οι πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση καρδιαγγειακών συμβαμάτων.

Συγκεκριμένα, πιο άμεσα φαίνεται να απειλείται η υγεία της καρδιάς από συνθήκες καύσωνα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, αλλά και τα άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση, παχυσαρκία και ιστορικό καρδιακής νόσου ή εγκεφαλικού.

Σήμερα, υπολογίζεται ότι πάνω από 60.000 άτομα χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο, μόνο στην Ευρώπη, εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών, ενώ αναμένεται το ποσοστό αυτό να αυξηθεί όταν ο πλανήτης θερμανθεί επιπλέον κατά 2-3°C.

Αυτό συμβαίνει γιατί ο πολύ ζεστός καιρός οδηγεί σε υπερβολική εφίδρωση και απώλεια νερού με αποτέλεσμα η καρδιά να αναπτύσσει ταχυκαρδία καταπονώντας το καρδιαγγειακό σύστημα αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, αρρυθμιών και καρδιακής ανεπάρκειας περισσότερο σε ανθρώπους με προϋπάρχουσα καρδιακή πάθηση αλλά και σε αυτούς με παράγοντες κινδύνου για εκδήλωση καρδιοπάθειας.

Σε έρευνα σε πάνω από 500 πόλεις σε όλο τον κόσμο για το διάστημα 1979-2019 περιλαμβάνοντας πόλεις με ακραίες θερμοκρασίες π.χ. το Ελσίνκι με -30 oC και το Κουβέιτ με +44 oC, η οποία εξέτασε ιατρικά δεδομένα για περισσότερους από 32 εκατομμύρια θανάτους με καρδιαγγειακά αίτια, διαπιστώθηκε ότι ο μεγαλύτερος αριθμός θανάτων καταγράφηκε τις ημέρες ή τις περιόδους που εκδηλώνονταν ακραίες θερμοκρασίες.

Συγκεκριμένα, ο κίνδυνος θανάτου για όσους έπασχαν από καρδιακή ανεπάρκεια έφτανε στο 12% τις ημέρες με καύσωνα ενώ στο ακραίο κρύο άγγιζε το 37%, συγκριτικά με μέρες με πιο ήπιες θερμοκρασίες.

Επιπλέον, σύμφωνα με άλλη έρευνα, ο καύσωνας μπορεί να επηρεάσει και τις τιμές του σακχάρου θέτοντας σε κίνδυνο τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη.

Τόσο η ζέστη όσο και η υγρασία προκαλούν μεγάλη εφίδρωση, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και επιταχύνει την εκδήλωση συμπτωμάτων όπως θερμική εξάντληση ή και θερμοπληξία.

Είναι επείγουσα ανάγκη να αναπτυχθούν παγκόσμιες πρακτικές που να βοηθούν σημαντικά στη μείωση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής στην υγεία του ανθρώπου.

Συστήνεται τις πολύ ζεστές μέρες να αποφεύγονται οι άσκοπες μετακινήσεις ιδιαίτερα κατά τις μεσημεριανές ώρες, να γίνεται καλή ενυδάτωση, ενώ είναι πολύ σημαντικό για άτομα με υπέρταση να μετρούν τακτικά την αρτηριακή πίεση και να συμβουλεύονται τον γιατρό τους για τυχόν αλλαγή στη λαμβανομένη φαρμακευτική αγωγή.

Ο Κώστας Τσιούφης είναι καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ – Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική στο «Ιπποκράτειο» Αθηνών