Ισχύς και κομφορμισμός στο πανεπιστήμιο

Για τον εγχώριο πανεπιστημιακό μικρόκοσμο που κινείται μεταξύ των πόλων της αριστείας και του ασύλου, το μυθιστόρημα του Kenneth Galbraith για την πανεπιστημιακή ζωή στο πλέον καθιερωμένο και αναγνωρίσιμο παγκοσμίως πανεπιστημιακό ίδρυμα (Harvard) αποτελεί μια ενδιαφέρουσα πρόσκληση να αναστοχασθεί σημαντικά ζητήματα της ακαδημαϊκής έρευνας και ελευθερίας, ταρακουνώντας το από τις αυτονόητες βεβαιότητες που αποτελούν τα θεμέλια «για την ειρήνη και την ευδαιμονία εντός των περίκλειστων τειχών μας» (σ. 83). Η μυθιστορηματική καταγραφή των μικροακαδημαϊκών συμπεριφορών μέσω της πορείας ενός πολλά υποσχόμενου νέου οικονομολόγου, του καθηγητή Marvin, στοχεύει στην αμφισβήτηση τόσο των καθιερωμένων ακαδημαϊκών αντιλήψεων και πρακτικών όσο και των μακροκοινωνικών διαδικασιών που καθιέρωσαν τη συμβατική, καθησυχαστική αντίληψη για το σύγχρονο πανεπιστήμιο ως χώρο έρευνας αποστασιοποιημένου από τα πολιτικά ζητήματα και κοινωνικά προβλήματα. Για τον Galbraith, μεγαλύτερη σημασία έχει πώς ένας θεσμός (επαγγελματική μονιμότητα) που απέβλεπε αρχικά στην ενθάρρυνση της ακαδημαϊκής ελευθερίας κατέληξε να αποτελεί «το πρώτο βήμα για τα γηρατειά» (σ. 130), να ενθαρρύνει δηλαδή τον επιστημονικό και υπηρεσιακό κομφορμισμό, την τυποποιημένη ανάλυση κι εν τέλει την επαγγελματική αποδοχή, τα κατεξοχήν χαρακτηριστικά της συμβατικής σοφίας. Η συμβατική σοφία στον ακαδημαϊκό χώρο αποτελεί έκφραση του ασφυκτικού κομφορμισμού που στιγματίζει κάθε προσπάθεια απόκλισης και που οι «ιδέες οργανώνονται γύρω από το τι η κοινωνία ως σύνολο ή συγκεκριμένα ακροατήρια θεωρούν αποδεκτό» (The Affluent Society, 1958).