«Το σχολικό έτος 1949-1950 τα παιδιά της πρώτης τάξης του δημοτικού σχολείου διδάσκονται ανάγνωση από ένα αλφαβητάριο που μόλις έχει εκδοθεί και το οποίο φέρει την υπογραφή του δασκάλου Επαμεινώνδα Γεραντώνη στα κείμενα και του ζωγράφου και χαράκτη Κώστα Γραμματόπουλου στην εικονογράφηση. Στη μετεμφυλιακή Ελλάδα και ενώ η χώρα σε κλίμα ψυχροπολεμικό επιχειρεί την ανόρθωσή της, τα «πρωτάκια» της χώρας θα μάθουν να συλλαβίζουν και έπειτα να διαβάζουν, χάρη στις περιπέτειες των ηρώων που θα αγαπήσουν: της Αννας, του Ρήγα και της Νίνας» γράφει η Ελένη Κεχαγιόγλου στο επίμετρο της εκδοτικής προσφοράς Αλφαβητάριο «Τα καλά παιδιά», που θα κυκλοφορήσει αύριο με «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο». Και συνεχίζει: «Το καλό αλφαβητάριο οπωσδήποτε αποτελεί σπουδαίο «δώρο» τόσο για τον δάσκαλο, καθώς αναδεικνύεται σε αποτελεσματικό εκπαιδευτικό και διδακτικό εργαλείο του έργου του, όσο και για τον μαθητή, καθώς κερδίζει την προσοχή και το ενδιαφέρον του, και έτσι τον παρακινεί προς τη γνώση. Το Αλφαβητάριο «Τα καλά παιδιά» – γραμμένο σε γλώσσα δημοτική, με ορισμένα στοιχεία της καθαρεύουσας – έχει (όπως συνήθως τα αλφαβητάρια της εποχής) δύο μέρη: το πρώτο μέρος (στο οποίο πρωταγωνιστούν η Αννα, ο Ρήγας και η μικρότερη Νίνα, εμφανίζονται όμως και άλλα παιδιά, καθώς και ο άτακτος σκύλος Αράπης και η ψιψίνα της Νίνας, Χιόνα) ξεκινά με φθόγγους, γράμματα, συλλαβές, σύντομες προτάσεις και προχωρά με μικρά κείμενα, τα οποία σταδιακά γίνονται μεγαλύτερα· η εικονογράφηση του πρώτου μέρους (το οποίο εκτείνεται από το φθινόπωρο έως το τέλος του χειμώνα) είναι πλουσιότατη.

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου ξεκινά με μια προσευχή («Θεέ μου, σ’ ευχαριστώ που με βοήθησες να τελειώσω το πρώτο μέρος του βιβλίου μου») και (συμβαδίζοντας με τον σχολικό χρόνο) μιλά για την άνοιξη, όπου τα παιδιά πηγαίνουν εκδρομή, συνεχίζει με το Πάσχα και την Πρωτομαγιά, φτάνει έπειτα στο καλοκαίρι με τον θερισμό και μια εκπαιδευτική εκδρομή στον μύλο, ώσπου τα σχολεία κλείνουν και τα καλά παιδιά αριστεύουν ως προς τη γνώση και ως προς τον χαρακτήρα αλλά και (ενδεικτικό της εποχής) ως προς την καθαριότητα («ο Ρήγας και η Αννα πήραν τον καλύτερο βαθμό στα μαθήματα, διαγωγή κοσμιωτάτη και βραβείο για την καθαριότητα»). Ετσι, προς επιβράβευσή τους, θα πάνε διακοπές στο χωριό…

Το Αλφαβητάριο στο επίκεντρο έχει την οικογένεια της Αννας, του Ρήγα και της Νίνας, τη μικροαστική οικογένεια του μπαμπά Θωμά και της μαμάς Φανής, που μαζί με τη γιαγιά ζει στην πόλη της εποχής. Με σκηνές και εικόνες που κεντρίζουν το ενδιαφέρον των παιδιών, το βιβλίο, δίχως πληκτικό διδακτισμό, μεταφέρει στους μαθητές τις αξίες της καλοσύνης, της υπευθυνότητας, της εργατικότητας, της αγάπης προς τα ζώα, αλλά και της διασκέδασης, καθώς «ο Ρήγας είναι πρώτος στα μαθήματα, πρώτος και στα παιχνίδια».

ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ. Οι διδακτικοί σκοποί του βιβλίου, όπως εκφράζονται από την πένα του δασκάλου Γεραντώνη, ενισχύονται (και ίσως πρωτίστως εξυπηρετούνται) από την εικονογράφηση του Κώστα Γραμματόπουλου, ο οποίος επί μία δεκαετία, από το 1944 έως το 1954, ασχολήθηκε κυρίως με τη φιλοτέχνηση και την εικονογράφηση λογοτεχνικών και εκπαιδευτικών έργων. Μάλιστα, στο Παγκόσμιο Παιδαγωγικό Συμπόσιο, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Διεθνούς Εκθεσης Διδακτικού Βιβλίου στο Λάικεν του Βελγίου το 1949, κατέκτησε το πρώτο βραβείο για το Αλφαβητάριο «Τα καλά παιδιά». Ο Γραμματόπουλος (όπως και άλλοι σπουδαίοι έλληνες εικαστικοί καλλιτέχνες: η Βάσω Κατράκη, ο Τάσσος, ο Γιάννης Μόραλης κ.ά.) υπήρξε μαθητής του διακεκριμένου χαράκτη Γιάννη Κεφαλληνού, ο οποίος ήταν ο πρώτος που, από το 1932, δίδαξε στην ΑΣΚΤ, στο τέταρτο έτος σπουδών, τυπογραφία, δίδαξε δηλαδή μαθήματα της «Τέχνης του Βιβλίου», ενώ παράλληλα προσέφερε στις ελληνικές εκδόσεις βιβλία τυπογραφικής αρτιότητας, μικρά κομψοτεχνήματα».

INFO

Αλφαβητάριο «Τα καλά παιδιά», πολυτελής σκληρόδετη έκδοση, το Σάββατο 19 Ιανουαρίου, μαζί με «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο»