Είναι ένα τακτικό συνέδριο του CDU, όπως προβλέπει ανά διετία το καταστατικό του κόμματος. Αλλά το 31ο συνέδριο που διεξάγεται σήμερα και αύριο στο Αμβούργο είναι τριπλή, ιστορική τομή. Κατ’ αρχήν για τη Χριστιανοδημοκρατική Ενωση της Γερμανίας, η οποία κλείνει το κεφάλαιο της Aνγκελα Μέρκελ ύστερα από 18 χρόνια στην προεδρία του κόμματος.

Είναι τομή για τη Γερμανία, καθώς η έκβαση της μάχης για τη διαδοχή της Μέρκελ στην προεδρία του κόμματός της θα κρίνει το αν θα παραμείνει στην καγκελαρία μέχρι τη λήξη της θητείας της το 2021.

Είναι τομή και για την ΕΕ. Η Aνγκελα Μέρκελ έβαλε τη σφραγίδα της στη διαχείριση των δύο μεγαλύτερων κρίσεων του αιώνα, την οικονομική κρίση με την κατάρρευση της Lehmann Brothers και την ευρωκρίση. Ο διάδοχός της δεν θα έχει το πολιτικό εκτόπισμα της Μέρκελ. Στην περίπτωση δε που εκλεγεί σήμερα ο Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία θα πάψει να είναι ο εξισορροπητικός παράγοντας και διαμεσολαβητής ανάμεσα στις επιδιώξεις της Γαλλίας, τις ανησυχίες του ευρωπαϊκού Βορρά, και στις φυγόκεντρες δυνάμεις της Ανατολικής Ευρώπης.

Ο Φρίντριχ Μερτς είναι σαφώς ευρωπαϊστής. Αλλά στην πολιτική του διαδρομή δεν διακρίθηκε για τη διάθεση συναινέσεων, παρά για την επίμονη προώθηση των απόψεών του. Συγκρούστηκε για τον λόγο αυτόν με την Aνγκελα Μέρκελ στο παρελθόν και ηττήθηκε, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί το 2009 από το προσκήνιο της πολιτικής. Το CDU και η γερμανική Βουλή έχασαν στο διάστημα αυτό έναν εξαιρετικό ρήτορα. Η οικονομία κέρδισε έναν διακεκριμένο νομικό, ο οποίος έφτασε να είναι, μεταξύ άλλων, πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της Black Rock Γερμανίας, κυκλοφορεί με ιδιωτικό τζετ – τα αεροπλάνα είναι το πάθος του. Αυτά λίγο έλειψε να κοστίσουν στον 63χρονο Μερτς από τη Βόρεια Ρηνανία – Βεστφαλία την επιστροφή στην πολιτική σκηνή.

Τη μεθόδευε από καιρό για να λύσει και τους παλιούς λογαριασμούς με την Ανγκελα Μέρκελ. Στη μάχη αυτήν έχει ισχυρούς υποστηρικτές: τoν σύνδεσμο επιχειρηματιών του CDU, το γερμανό επίτροπο Γκίντερ Ετινγκερ και σημαντικότερο όλων τον πρόεδρο της Μπούντεσταγκ, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Δύο ημέρες πριν από το σημερινό συνέδριο του Αμβούργου, ο Σόιμπλε βγήκε ανοιχτά υπέρ του Φρίντιχ Μερτς, μια κίνηση που ξένισε όσους περίμεναν από τον πρόεδρο της Μπούντεσταγκ να τηρήσει τυπική ουδετερότητα μένοντας μακριά από την εσωκομματική σύγκρουση. Αλλά κανέναν δεν αιφνιδίασε, καθώς ήταν γνωστή η προτίμησή του για τον Μερτς, όπως σημείωσε η συνυποψήφια του Μερτς Ανεγκρέτ Κραμπ-Καρενμπάουερ. Η στενή σχέση του Μερτς με τον Σόιμπλε είναι παλιά, με τη στήριξή του ο Μερτς είχε εκλεγεί πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του CDU το 2000, θέση την οποία έχασε σε δύο χρόνια από την Ανγκελα Μέρκελ.

Ο Μερτς στις απόψεις του για την οικονομία τονίζει ότι είναι «φιλελεύθερος. Οχι νεοφιλελεύθερος». Ιστορική έμεινε η πρότασή του για τη δραστική απλοποίηση του φορολογικού συστήματος. Αλλά φάνηκε η δεκαετής σχεδόν απουσία του από το πολιτικό προσκήνιο στα ελλιπή ανακλαστικά του σε κρίσιμα ζητήματα της επικαιρότητας. Σε θέματα ενσωμάτωσης έμεινε στα τέλη της δεκαετίας του ’90 όταν έδινε τη μάχη για τη «γερμανική καθοδηγητική κουλτούρα». Και τώρα χειροκροτήθηκε θερμά από την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία όταν αμφισβήτησε το άρθρο 16 του γερμανικού Συντάγματος που εγγυάται την παροχή ασύλου σε κάθε διωκόμενο. Ο Μερτς το αιτιολόγησε με την προσπάθεια να θεσπιστεί κοινή νομοθεσία ασύλου στην ΕΕ. Εσπασε όμως ένα ιστορικό ταμπού καθώς η προωθημένη γερμανική νομοθεσία ασύλου εδράζεται στο ιστορικό βάρος των διώξεων της ναζιστικής περιόδου.

Προβληματική ήταν και η πρότασή του να στραφούν οι νέοι στο χρηματιστήριο και να φροντίσουν τις συντάξεις τους αγοράζοντας μετοχές. Ακούστηκε ως κυνισμός από το στόμα ενός εκατομμυριούχου πολιτικού – επόπτη της «Black Rock». «Οι μετοχές είναι καλές για την πελατεία του Μερτς, αλλά κακές ως ασφάλιση της σύνταξης» σχολίασε ο Κρίστιαν Στρέμπελε, παλαίμαχο στέλεχος των Πρασίνων.

Αν οι 1.001 σύνεδροι του CDU που συνέρχονται σήμερα στο Αμβούργο δώσουν το τιμόνι του κόμματος στον Φρίντριχ Μερτς, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Γερμανία θα κάνει συντηρητική, εθνοκεντρική στροφή. Ο Μερτς υπόσχεται ότι θα επαναπατρίσει τους ψηφοφόρους του CDU που κατέληξαν στο ακροδεξιό AfD, θα επαναφέρει το κόμμα στο 40%, ποσοστό εποχών που έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί.

Βέβαιο είναι ότι με τη δεξιά στροφή του Μερτς, το CDU θα αφήσει περιθώριο στο κέντρο και θα δώσει ανάσα ζωής στους Σοσιαλδημοκράτες. Αλλά με τον Μερτς και ένα διαφορετικό CDU, ούτε η Μέρκελ θα εξαντλήσει τη θητεία της ούτε το SPD θα παραμείνει στον «μεγάλο συνασπισμό», τον οποίο ούτως ή άλλως δεν ήθελε.

Πρωτοστάτησε στην πρόταση για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ

Στο αποκορύφωμα της ελληνικής κρίσης το 2015, ο πολιτικός πάτρονας του Μερτς, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πρωτοστάτησε στην πρόταση για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, που ακυρώθηκε από τη Μέρκελ και το Συμβούλιο Κορυφής της ΕΕ. «Πιστεύω ότι θα ήταν προτιμότερο να γίνει, όχι ως παράδειγμα προς αποφυγήν, αλλά για να δοθεί στην Ελλάδα μία δυνατότητα να υποτιμήσει το εθνικό της νόμισμα, για να διαμορφώσει έτσι ανταγωνιστικές βιομηχανικές δομές».