Παρά τις επανειλημμένες διπλωματικές προσπάθειες, η ειρηνευτική διαδικασία μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας και Δύσης παραμένει σε αδιέξοδο αφού υπάρχουν βαθιές διαφωνίες που εμποδίζουν περαιτέρω πρόοδο στις διαπραγματεύσεις.
Οι συνομιλίες «σκοντάφτουν» σε ζητήματα όπως οι «εγγυήσεις ασφαλείας» που ζητά η Μόσχα, η μελλοντική διεύρυνση του ΝΑΤΟ και ο ρόλος των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων. Η Ρωσία απαιτεί δεσμεύσεις που, σύμφωνα με την Ουκρανία και τους δυτικούς συμμάχους της, περιορίζουν την κυριαρχία του Κιέβου και το καθιστούν ευάλωτο σε νέες επιθέσεις.
Μετά τη συνάντηση Τραμπ–Πούτιν στο Άνκορατς της Αλάσκας, οι δυτικοί ηγέτες επικεντρώθηκαν στην οικοδόμηση εναλλακτικών μηχανισμών ασφάλειας για την Ουκρανία. Ωστόσο, το Κρεμλίνο επιμένει πως δεν θα κάνει πίσω εάν δεν λάβει αντίστοιχες «δεσμεύσεις ασφαλείας» από τη Δύση.
Το ΝΑΤΟ στο επίκεντρο: Ο Πούτιν απαιτεί «ουδέτερη» Ουκρανία
Η κυριότερη απαίτηση της Μόσχας παραμένει η δέσμευση ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν επαναφέρει συνεχώς το ζήτημα της ανατολικής επέκτασης της Συμμαχίας ως «αιτία» του πολέμου, κατηγορώντας τη Δύση για παραβίαση άτυπων υποσχέσεων που, κατά τη ρωσική άποψη, είχαν δοθεί μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
Αν και ο ρώσος πρόεδρος δηλώνει πως δεν αντιτίθεται στην ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθιστά σαφές ότι η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ είναι «κόκκινη γραμμή». Από την πλευρά τους, Ουκρανία και Συμμαχία αποκλείουν κάθε νομικά δεσμευτικό περιορισμό.
Απέναντι στο ρωσικό βέτο, οι δυτικοί εταίροι της Ουκρανίας εξετάζουν σενάρια ασφαλείας χωρίς επίσημη ένταξη στο ΝΑΤΟ, μέσα από διμερείς συμφωνίες. Σε αυτό το πλαίσιο, η Βρετανία και η Γαλλία ηγούνται προσπαθειών για δημιουργία αμυντικού συνασπισμού που θα μπορεί να παρέμβει σε περίπτωση επίθεσης.
Η Ρωσία, ωστόσο, αντιτίθεται σθεναρά στην παρουσία νατοϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία και ζητά να συμμετέχει σε οποιοδήποτε διεθνές σχήμα εγγυήσεων ασφαλείας, κάτι που η Ουκρανία απορρίπτει, θεωρώντας το επικίνδυνο και προσχηματικό.
Ρωσική απαίτηση: Περιορισμένος ουκρανικός στρατός
Η Μόσχα ζητά επίσης τη μείωση του μεγέθους και των δυνατοτήτων των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στη διάρκεια συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη, η Ρωσία έθεσε ως όρο στον στρατιωτικό εξοπλισμό και στο προσωπικό της Ουκρανίας.
Το Κίεβο απορρίπτει κάθε τέτοια συζήτηση, τονίζοντας ότι στόχος του είναι να αποκτήσει μία αυτάρκη αμυντική ικανότητα. Η Ουκρανική κυβέρνηση επενδύει σε εγχώρια αμυντική βιομηχανία και εξοπλιστικά προγράμματα, δηλώνοντας πως δεν θα δεχτεί λύσεις που θα την αφήσουν ανοχύρωτη απέναντι σε ενδεχόμενες μελλοντικές επιθέσεις.
Αμοιβαία δυσπιστία και διπλωματικό αδιέξοδο
Η ρητορική των δύο πλευρών, αλλά και οι σκληρές απαιτήσεις εκατέρωθεν, καθιστούν δύσκολη τη γεφύρωση των διαφορών. Η ερμηνεία του όρου «ασφάλεια» από τη Ρωσία φαίνεται ασύμβατη με τη δυτική θεώρηση περί ανεξαρτησίας και κυριαρχίας.
Εν κατακλείδι:Όπως σημειώνει ο αναλυτής Σάμιουελ Τσάραπ από το RAND Corporation: «Το ιδανικό σενάριο για τη Ρωσία είναι μια Ουκρανία ανυπεράσπιστη και εξαρτημένη. Για μια ουσιαστική συμφωνία, και οι δύο πλευρές θα πρέπει να μπορούν να αμύνονται, χωρίς να απειλούν η μία την άλλη».
