Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εντείνει την πίεση στην Ουκρανία να αποδεχθεί όρους για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία, επαναλαμβάνοντας ορισμένα από τα επιχειρήματα της Μόσχας δύο ημέρες μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Σήμερα Τραμπ θα φιλοξενήσει στον Λευκό Οίκο μια σύνοδο κορυφής με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και Ευρωπαίους ηγέτες, σε μια από τις σημαντικότερες στιγμές μέχρι σήμερα στην ταχέως εντεινόμενη προσπάθεια για τον τερματισμό της σύγκρουσης που ακολούθησε την εισβολή της Ρωσίας το 2022.
Σύμφωνα με ανάλυση του CNN η συνάντηση στον Λευκό Οίκο θεωρείται η πιο κρίσιμη τόσο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια όσο και για τη Δυτική συμμαχία από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και θα δοκιμάσει την ειλικρίνεια του Τραμπ και την ικανότητά του να οδηγήσει την Ουκρανία και τη Ρωσία σε συμβιβασμό που πιθανότατα δεν θα ικανοποιήσει καμία από τις δύο πλευρές.
Αυτή έπεται της συνάντησης κορυφής του Τραμπ με τον Πούτιν την Παρασκευή στην Αλάσκα, η οποία αντιμετωπίστηκε με απογοήτευση εκτός της κυβέρνησης και του κόσμου του MAGA, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ υποδέχτηκε τον καλεσμένο του, ο οποίος κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου, με χειροκροτήματα. Ο Τραμπ πρόσφερε στον Πούτιν αρκετές σημαντικές συμβολικές και διαδικαστικές παραχωρήσεις σε αντάλλαγμα για λίγες δημόσιες δεσμεύσεις.
Ωστόσο, ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, επέμεινε την Κυριακή στο CNN ότι η Ρωσία είχε μετριάσει την αντίθεσή της στις μεταπολεμικές ρυθμίσεις ασφαλείας της Δύσης για την Ουκρανία και ήταν έτοιμη να προχωρήσει σε σημαντικές ανταλλαγές εδαφών σε οποιαδήποτε συμφωνία για τον τερματισμό των εχθροπραξιών.
«Συμφωνήσαμε σε ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας που θα χαρακτήριζα ως καθοριστικές», δήλωσε ο Γουίτκοφ στον Τζέικ Τάπερ στην εκπομπή «State of the Union».
Οι ευρωπαϊκές ανησυχίες
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανέφεραν ιδιωτικά στο CNN ότι ο Πούτιν ζήτησε από την Ουκρανία να παραδώσει τμήματα της στρατηγικής και οικονομικά ζωτικής σημασίας περιοχής του Ντονμπάς, που οι ρωσικές δυνάμεις δεν έχουν καταφέρει να κατακτήσουν σε τρεισήμισι χρόνια πολέμου. Αυτό θα ήταν σχεδόν αδύνατο να το αποδεχτεί ο Ζελένσκι — πολιτικά, συνταγματικά, οικονομικά και στρατηγικά. Οι δυνάμεις του έχουν υποστεί σοβαρές απώλειες υπερασπιζόμενες αγροτικές εκτάσεις και πόλεις που θεωρούνται προπύργιο ενάντια σε μελλοντική ρωσική επιθετικότητα.
Κανείς εκτός των αντιπροσωπειών των ΗΠΑ και της Ρωσίας δεν γνωρίζει με βεβαιότητα τι συνέβη στην Αλάσκα. Και η πρόσκληση του προέδρου προς τους Ευρωπαίους ηγέτες και η ενεργητική του προσπάθεια για ειρήνη δεν πρέπει να προδικάζονται πριν από τη διεξαγωγή των κρίσιμων συναντήσεων.
Ο Τραμπ επέμεινε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την Κυριακή ότι έχει σημειωθεί «μεγάλη πρόοδος». Ωστόσο, πάνω από τις συναντήσεις της Δευτέρας στο Λευκό Οίκο πλανάται η προειδοποίηση που απηύθυνε στην Ουκρανία μετά τη σύνοδο κορυφής με τον Πούτιν.
«Κάντε μια συμφωνία», δήλωσε ο Τραμπ στο Fox News. «Η Ρωσία είναι μια πολύ μεγάλη δύναμη, ενώ εκείνοι δεν είναι».
Ο πρόεδρος άσκησε περισσότερη πίεση στον Ουκρανό ηγέτη το βράδυ της Κυριακής σε μια ανάρτηση στο Truth Social, η οποία απηχούσε επίσης τη στάση της Ρωσίας ότι η χώρα του Ζελένσκι δεν μπορεί ποτέ να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. «Ο πρόεδρος Ζελένσκι της Ουκρανίας μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο με τη Ρωσία σχεδόν αμέσως, αν το θέλει, ή μπορεί να συνεχίσει να πολεμά», έγραψε ο Τραμπ.
Αυτό προκάλεσε ανησυχία στο Κίεβο και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι ο Τραμπ θα προσπαθήσει να επιβάλει στον Ζελένσκι την ιδανική οπτική του Πούτιν για μια λύση και ότι, αν ο Ουκρανός ηγέτης αρνηθεί αυτή την αδύνατη επιλογή, ο Τραμπ θα κατηγορήσει το Κίεβο και θα αποσυρθεί εντελώς από τη σύγκρουση.
Αυτό υποδηλώνει μια ζωτική δυναμική στη συνάντηση της Δευτέρας στο Λευκό Οίκο, η οποία θα μπορούσε να μετατραπεί σε ένα εξαιρετικό τηλεοπτικό θέαμα αν ο πρόεδρος ανοίξει μεγάλο μέρος της στις κάμερες — μια πιθανότητα για την οποία οι επισκέπτες του πρέπει να είναι προετοιμασμένοι.
«Το ερώτημα είναι τώρα με ποια πλευρά είναι η Αμερική»
Είναι ο Τραμπ έτοιμος να αναλάβει το ρόλο του μεσολαβητή που θα φέρει την Ουκρανία και τους Ευρωπαίους υποστηρικτές της, καθώς και τη Ρωσία, σε ένα σημείο όπου θα μπορούν να αποδεχθούν οδυνηρές παραχωρήσεις παρά την έντονη αντιπάθειά τους; Ή μήπως η αποδοχή από τον Τραμπ της αντίθεσης του Πούτιν σε άμεση κατάπαυση του πυρός και η αναβολή των σκληρών νέων αμερικανικών κυρώσεων κατά της Μόσχας σημαίνουν ότι οι ΗΠΑ θα ταχθούν πλέον στο πλευρό της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας και της Ευρώπης;
«Ο Τραμπ έχει κάνει κάτι χρήσιμο στην προσπάθειά του να τερματίσει τον πόλεμο: οι διαπραγματεύσεις έχουν δείξει στον κόσμο ότι ο Πούτιν — και όχι οι Ουκρανοί ή οι Ευρωπαίοι — είναι αυτός που δεν είναι διατεθειμένος να σταματήσει τον πόλεμο χωρίς όρους, όπως η παράδοση περισσότερου εδάφους από αυτό που έχει ήδη κατακτήσει παράνομα», δήλωσε ο Τζος Ρούντολφ, διευθύνων σύμβουλος και ανώτερος συνεργάτης στρατηγικών πρωτοβουλιών δημοκρατίας στο German Marshall Fund.
«Το ερώτημα τώρα είναι σε ποια πλευρά βρίσκεται η Αμερική».
Ο Τραμπ είναι ένας σημαντικός παράγοντας, παρά την καχυποψία που υπάρχει για τα κίνητρά του
Παρά τις κριτικές για τη σύνοδο κορυφής στην Αλάσκα και την κατανόηση του Τραμπ προς τον Πούτιν, ο πρόεδρος των ΗΠΑ παραμένει ο πιθανός καταλύτης για οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία. Αν και δεν υπάρχουν πολλά σημάδια ότι ο Ρώσος ηγέτης επιθυμεί την ειρήνη, η πίεση των ΗΠΑ, αν ασκηθεί σωστά, μπορεί να είναι το μόνο πράγμα που θα τον εμποδίσει να συνεχίσει τον πόλεμο.
Και ενώ η Ευρώπη θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ασφάλεια της Ουκρανίας μετά από οποιαδήποτε συμφωνία, δεν έχει επιρροή στον Πούτιν και δεν μπορεί να εκπληρώσει μια υποσχεμένη αποστολή επιβολής της ειρήνης χωρίς την υποστήριξη του Τραμπ.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι εικασίες στην «φούσκα» της Ουάσιγκτον σχετικά με το αν ο Τραμπ προσπαθεί να επιταχύνει την ολοκλήρωση του πολέμου στην Ουκρανία για να εξασφαλίσει το Νόμπελ Ειρήνης είναι άσκοπες. Αν κατά κάποιον τρόπο μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο με δίκαιο τρόπο, ποιος νοιάζεται για τα κίνητρά του;
Μνήμες από την καταστροφική συνάντηση του Φεβρουάριου
Η άφιξη του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο αναμένεται να αναβιώσει μνήμες από την καταστροφική του επίσκεψη τον Φεβρουάριο, όταν ζωντανές εικόνες έδειξαν τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Τζ.Ντ. Βανς να τον επιπλήττουν. Αυτήν τη φορά, συνοδεύεται από τους ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Βρετανίας, της Ιταλίας, της Φινλανδίας, τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ και την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ωστόσο, για την Ευρώπη διακυβεύονται πολύ περισσότερα από τη φήμη του Ζελένσκι. Η πιθανότητα η Ρωσία να θριαμβεύσει στην Ουκρανία και να δικαιωθεί για την παράνομη εισβολή της αποτελεί τη μεγαλύτερη γεωπολιτική απειλή για την Ευρώπη από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
«Αυτό είναι υπαρξιακό και για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Επομένως, η ελαχιστοποίηση του ρόλου της Ευρώπης σε αυτό το θέμα, είτε πρόκειται για το Ηνωμένο Βασίλειο, είτε για την Πολωνία, είτε για τη Φινλανδία, είτε για τη Γαλλία, είτε για τη Γερμανία, δεν είναι η σωστή λύση», δήλωσε την Κυριακή η Φιόνα Χιλ, που υπηρέτησε ως εμπειρογνώμονας για τη Ρωσία κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, στην εκπομπή «Face the Nation» του CBS.
«Η Ευρώπη πρέπει να έχει ίση φωνή σε όλα αυτά», δήλωσε ο Χιλ. «Πρόκειται για το μέλλον της Ευρώπης και το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας, όχι μόνο για το μέλλον της Ουκρανίας».
Ωστόσο, θα είναι δύσκολο να δημιουργηθεί δυναμική για μια πραγματική ειρηνευτική διαδικασία, ακόμη και αν η κυβέρνηση πιέζει για μια τριμερή σύνοδο κορυφής μεταξύ Τραμπ, Πούτιν και Ζελένσκι, πιθανώς ήδη από το τέλος αυτής της εβδομάδας.
«Η πρόκληση είναι να προσπαθήσουμε να επιτύχουμε την ευθυγράμμιση μεταξύ δύο φαινομενικά πολύ διαφορετικών πραγμάτων: αυτού που θέλει ο Τραμπ, αυτού που θέλουν οι Ευρωπαίοι και αυτού που θέλει ο Πούτιν», δήλωσε ο Νίκολας Ντάνγκαν, ανώτερο μέλος του European Leadership Network. «Οι Ευρωπαίοι θέλουν μια κυρίαρχη Ουκρανία. Ο Τραμπ θέλει μια ειρηνευτική συμφωνία. Αυτά δεν είναι το ίδιο πράγμα», δήλωσε ο Ντάνγκαν, ο οποίος είναι επίσης διευθύνων σύμβουλος της CogitoPraxis, μιας εταιρείας στρατηγικής συμβουλευτικής.
Αυτό που θέλει ο Πούτιν μπορεί να είναι αδύνατο να το αποδεχθούν η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της.
Ο Ρώσος ηγέτης υπαγόρευσε όρους μαζί με τον Τραμπ στην Αλάσκα, απαιτώντας να δοθεί προσοχή στις «βασικές αιτίες» του πολέμου. Αυτή είναι η συντομογραφία του για διάφορους παράγοντες, όπως η ανατροπή του Ζελένσκι, οι τεράστιες περικοπές στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις που θα έθεταν σε κίνδυνο την ικανότητα του Κιέβου να αποκρούσει οποιαδήποτε μελλοντική εισβολή, και η αναδιάταξη των δυνάμεων του ΝΑΤΟ από την πρώην σοβιετική σφαίρα επιρροής της Μόσχας στην Ανατολική Ευρώπη.
Αυτή η ασυμφωνία εξηγεί γιατί ο Μάρκο Ρούμπιο, υπουργός Εξωτερικών και σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, είναι πιο απαισιόδοξος από τον πρόεδρο των ΗΠΑ ή τον Γουίτκοφ.
«Κάναμε πρόοδο στο ότι εντοπίσαμε πιθανά πεδία συμφωνίας, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν κάποια σημαντικά πεδία διαφωνίας», δήλωσε ο Ρούμπιο στο ABC. «Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας. Εννοώ, δεν βρισκόμαστε στο χείλος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, δεν είμαστε κοντά σε μια τέτοια συμφωνία».
Η διάθεση του Τραμπ θα είναι κρίσιμη
Μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών που θα ταξιδέψουν στο Λευκό Οίκο είναι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζιόρτζια Μελόνη, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κίρ Σταρμερ, ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ούρσουλα φoν ντερ Λάιεν.
Ο Τραμπ έχει καλές προσωπικές σχέσεις με αρκετούς από αυτούς, ειδικά με τη Μελόνη, τον Στουμπ, με τον οποίο παίζει γκολφ, και τον Στάρμερ.
Ωστόσο, η διάθεση του προέδρου θα είναι καθοριστική, ειδικά μετά την κριτική των μέσων ενημέρωσης για την υποδοχή που επιφύλαξε στον Πούτιν.
Η επιρροή της Ευρώπης είναι επίσης αμφισβητήσιμη. Ο Τραμπ είχε υιοθετήσει την ευρωπαϊκή θέση ότι η κατάπαυση του πυρός ήταν ένα ζωτικό πρώτο βήμα για την ειρήνευση και δήλωσε ότι θα απογοητευόταν αν δεν κατάφερνε να την εξασφαλίσει στην Αλάσκα. Ωστόσο, μετά τη συνάντησή του με τον Πούτιν, υποστήριξε τη θέση της Ρωσίας ότι η καλύτερη λύση είναι η προώθηση μιας πλήρους ειρηνευτικής συμφωνίας. Αυτό ήταν μια νίκη για τη Ρωσία, καθώς η διαπραγμάτευση μιας πλήρους συμφωνίας θα μπορούσε να διαρκέσει μήνες και να δώσει περισσότερο χρόνο στις δυνάμεις της να καταλάβουν περισσότερα εδάφη, συνεχίζοντας παράλληλα τις επιθέσεις εναντίον αμάχων.
Η Ευρώπη είναι πολύ πιο επιφυλακτική από τον Λευκό Οίκο όσον αφορά την ειλικρίνεια των δεσμεύσεων που ο Πούτιν ανέλαβε απέναντι στον Τραμπ την Παρασκευή.
Ο Μακρόν έγραψε στο X το Σάββατο ότι θα είναι «απαραίτητο να αντλήσουμε όλα τα διδάγματα από τα τελευταία 30 χρόνια, ιδίως από την καθιερωμένη τάση της Ρωσίας να μην τηρεί τις δεσμεύσεις της».
Πηγή: CNN