Στις 6 Απριλίου 1520 ο ιταλός αναγεννησιακός ζωγράφος Ραφαήλ πέθανε στη Ρώμη, σε ηλικία 37 ετών. Σύμφωνα με το κουτσομπολιό της εποχής η αιτία θανάτου του οφειλόταν στον πυρετό που ανέβασε αφού εξαντλήθηκε από υπερβολική σεξουαλική δραστηριότητα. Ωστόσο νέα στοιχεία που αφορούν τον πρόωρο θάνατό του αναφέρουν ότι ο ζωγράφος πέθανε λόγω ιατρικού σφάλματος.

Ο Ραφαέλο Σάντσο ντα Ουρμπίνο πιστεύεται ότι ήταν 37 ετών όταν πέθανε στη Ρώμη, οκτώ ημέρες από την πρώτη ημέρα που του εκδηλώθηκε πυρετός. Η μελέτη των ιστορικών στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου – Μπικόκα απέκλεισε παλαιότερες θεωρίες για την ελονοσία, τον τυφοειδή και τη σύφιλη, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η αφαίμαξη, η αρχαία πρακτική της απομάκρυνσης του αίματος ως θεραπείας για ασθένεια, αποδυνάμωσε περισσότερο τον εξασθενημένο Ραφαήλ, ο οποίος πιθανότατα υπέφερε από πνευμονία. «Δεν υπέφερε από κάποια εντερική νόσο και για αυτόν τον λόγο υποθέσαμε την πνευμονία» υπογραμμίζει ο Μικέλε Αουγκούστο Ρίβα, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και ερευνητής της ιστορίας της Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου – Μπικόκα. Ο ίδιος εξηγεί ότι η ερευνητική ομάδα του υποστηρίζει πως η αφαίμαξη προκάλεσε τον θάνατο του Ραφαήλ. Και προσθέτει ότι οι γιατροί εκείνης της εποχής συνήθιζαν να εφαρμόζουν αυτή τη μέθοδο για τη θεραπεία διαφόρων ασθενειών. Παρ’ όλα αυτά δεν θα τη χρησιμοποιούσαν σε πνευμονοπάθειες. Ωστόσο στην περίπτωση του Ραφαήλ, φαίνεται πως ο ίδιος δεν εξήγησε στον γιατρό του τα συμπτώματά του και έτσι εκείνος χρησιμοποίησε εσφαλμένα την αφαίμαξη.

Ο Ραφαήλ γεννήθηκε το 1483 και έμεινε ορφανός όταν ήταν παιδί. Η τέχνη ήταν για εκείνον η σωτηρία του, καθώς του εξασφάλισε τον βίο του όταν ήταν ακόμη έφηβος. Το βέβαιο είναι πως υπήρξε δημοφιλής στην εποχή του και ο περίγυρός του τον λάτρευε.

Δεν ήταν μόνο ότι υπήρξε πολύ όμορφος και έγινε διάσημος ως εραστής. Στα σχέδιά του υπήρχε μια αθώα γλυκύτητα, ακόμα και μια καλοσύνη που αποδεικνύουν την ευάλωτη φύση του χαρακτήρα του. Ο θάνατός του προκάλεσε ένα πένθος σαν να επρόκειτο για κάποιον άγιο άνθρωπο. Και αρκετά μουσεία στην Ιταλία πραγματοποίησαν εκθέσεις καθώς φέτος συμπληρώθηκαν 500 χρόνια από τον θάνατό του.

Στη μελέτη, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο «Internal and Emergency Medicine», το περιοδικό της Ιταλικής Εταιρείας Εσωτερικής Ιατρικής, οι συγγραφείς του επιστημονικού άρθρου έγραψαν ότι «οι ελλιπείς μαρτυρίες εκείνης της εποχής ανέφεραν μόνο τον πυρετό ως αιτία θανάτου», ενώ οι φήμες για μια υπερβολική σεξουαλική ζωή «οδήγησαν στον μύθο ότι υπέφερε από σύφιλη και ότι μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια ήταν η κύρια αιτία θανάτου».

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ. Οι συγγραφείς συνέκριναν μια περιγραφή των τελευταίων εβδομάδων στη ζωή του Ραφαήλ όπως την καταγράφει στο πολύτιμο για τους καλλιτέχνες της Αναγέννησης «Le Vite» ο σύγχρονός του ζωγράφος Τζόρτζιο Βαζάρι. Ο οποίος έγραψε ότι ο Ραφαήλ επλήγη από «βίαιο πυρετό» ύστερα από μια νύχτα πάθους αλλά δεν αποκάλυψε λεπτομέρειες στους γιατρούς του. Και εκείνοι με τη σειρά τους, θεωρώντας ότι έπαθε θερμοπληξία, «τον μάτωσαν ακατάλληλα», όπως μας πληροφορεί ο Βαζάρι. Αλλες μαρτυρίες από την ίδια περίοδο επισήμαναν την περίοδο επώασης της νόσου από μία έως δύο εβδομάδες.

«Αυτές οι πηγές παρέχουν πρόσθετες πληροφορίες για τη θανατηφόρα ασθένεια του Ραφαήλ: ήταν μια οξεία ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από υψηλό και συνεχή πυρετό», γράφουν στο επιστημονικό άρθρο τους οι ιταλοί ερευνητές. «Στην πραγματικότητα, η ασθένεια δεν οδήγησε αμέσως σε θάνατο, αλλά διήρκεσε μία έως δύο εβδομάδες. Επιπλέον, δεν ήταν αρκετά σοβαρή για να τον εμποδίσει να τακτοποιήσει τις υποθέσεις του, συμπεριλαμβανομένης και της διαθήκης του».