Σφίγγει στη Γερμανία ο κλοιός των αρνητικών επιτοκίων για καταθέσεις γύρω από επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Νέα στοιχεία από την Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα της χώρας, την Μπούντεσμπανκ, δείχνουν ότι πλέον 60% των γερμανικών τραπεζών επιβάλλουν αρνητικά επιτόκια καταθέσεων σε λογαριασμούς επιχειρήσεων και σχεδόν το 25% επιβάλλει αρνητικά επιτόκια σε απλούς καταθέτες.

Η Μπούντεσμπανκ στα τέλη του Σεπτεμβρίου έκανε έρευνα με τη συμμετοχή 220 τραπεζών στη Γερμανία – δύο εβδομάδες μετά τη νέα μείωση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπως σχολίασαν οι «Financial Times». Η ΕΚΤ έχει μειώσει το επιτόκιο με το οποίο φυλάει τα χρήματα των εμπορικών τραπεζών από το μείον 0,4% στο μείον 0,5% που αποτελεί χαμηλά επίπεδα ρεκόρ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι εμπορικές τράπεζες πληρώνουν την ΕΚΤ για να φυλάνε εκεί τα χρήματά τους. Στη συνέχεια, όπως πλέον είναι φανερό, μετακυλίουν το κόστος αυτό σε πολλούς πελάτες τους, ειδικά σε όσους έχουν μεγάλες καταθέσεις.

Απαντώντας στην έρευνα της ΕΚΤ, 58% των τραπεζών που συμμετείχαν σε αυτήν απάντησαν ότι επιβάλλουν κι αυτές αρνητικά επιτόκια σε ορισμένους εταιρικούς λογαριασμούς. Το ίδιο κάνει το 23% των τραπεζών για ορισμένους καταθετικούς λογαριασμούς ιδιωτών, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία που παρουσίασε η βρετανική εφημερίδα.

Μετακυλίουν το κόστος

Η τάση αυτή των αρνητικών επιτοκίων αρχίζει να κάνει την εμφάνισή της όχι μόνο στη Γερμανία αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Αυτό συμβαίνει επειδή όλο και περισσότερες τράπεζες αποφασίζουν να μετακυλίσουν στους πελάτες τους το κόστος από το αρνητικό επιτόκιο το οποίο επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή άλλες κεντρικές τράπεζες στα κεφάλαια των εμπορικών τραπεζών, καθώς οι τελευταίες λυγίζουν από το βάρος του κόστους, το οποίο είναι πλέον υπέρογκο. Είναι ενδεικτικό ότι τα αρνητικά επιτόκια κοστίζουν στις γερμανικές τράπεζες πάνω από 2,4 δισ. ευρώ τον χρόνο, όσο αυτές δεν μετακυλίουν όλο το κόστος στους καταθέτες τους σύμφωνα με το τραπεζικό λόμπι της χώρας. Σε όλη την ευρωζώνη το κόστος των αρνηικών επιτοκίων της ΕΚΤ για τις τράπεζες υπολογίζεται σε 7 δισ. ευρώ ανά έτος.

Η Γερμανία όχι μόνο έχει τις μεγαλύτερες καταθέσεις στην Ευρώπη, αλλά είναι και κατεξοχήν χώρα όπου μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει νοοτροπία αποταμίευσης. Το ποσοστό αποταμίευσης της χώρας ήταν περίπου 10% το 2017, σχεδόν διπλάσιο του μέσου όρου της ευρωζώνης, σύμφωνα με την Deutsche Bank. Κατά μέσο όρο, οι Γερμανοί είχαν σε καταθέσεις το 2018 το 40% των χρηματοοικονομικών τους περιουσιακών στοιχείων. Για τον λόγο αυτόν τα αρνητικά επιτόκια της ΕΚΤ έχουν προκαλέσει πολύ μεγάλες αντιδράσεις στη Γερμανία.

Ζητούν αμοιβή

Παραδείγματα όπου οι τράπεζες ζητούν αμοιβή από ιδιώτες καταθέτες και επιχειρήσεις για να φυλάνε τις καταθέσεις τους υπάρχουν επίσης, εκτός από τη Γερμανία, και στην Ελβετία και τη Δανία. Προς το παρόν, τα αρνητικά επιτόκια φαίνεται ότι επιβάλλονται σε πιο μεγάλες καταθέσεις. Για παράδειγμα, η γερμανική τράπεζα Berliner Volksbank, που είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος συνεταιριστικός χρηματοπιστωτικός οργανισμός της χώρας, εφαρμόζει επιτόκιο μείον 0,5% στις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ.

Κλειδί για τις εξελίξεις θα είναι η στάση που θα κρατήσουν οι μεγαλύτερες τράπεζες της Γερμανίας και κυρίως η Deutsche Bank και η Commerzbank. Η τελευταία φέρεται να εξετάζει να προχωρήσει σε αντίστοιχη κίνηση για πελάτες με καταθέσεις άνω του 1 εκατ. ευρώ. Στην Ελβετία, όπου επίσης τα επιτόκια της κεντρικής τράπεζας είναι αρνητικά, τράπεζες επιβάλλουν χρεώσεις της τάξης του 0,60% για υπόλοιπα λογαριασμών που ξεπερνούν τα 500.000 ευρώ. Αντίστοιχα είναι τα αρνητικά επιτόκια για μεγάλα ποσά και στη Δανία.