Νοικοκυριά σε απόγνωση

Ενα τοξικό κοκτέιλ το οποίο συνθέτουν φόροι, ανεργία, χαμηλοί μισθοί αλλά και υψηλές τιμές σε προϊόντα και υπηρεσίες δηλητηριάζει τα ελληνικά νοικοκυριά, κάνοντας για σημαντική μερίδα πολιτών την καθημερινότητα έναν αγώνα επιβίωσης. Οι Ελληνες συγκαταλέγονται πλέον ανάμεσα στους φτωχότερους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχοντας από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης υποστεί ραγδαία υποβάθμιση του βιοτικού τους επιπέδου. Και ενώ η κυβέρνηση ευαγγελίζεται την έξοδο από τα Μνημόνια και την αλλαγή σελίδας για την ελληνική οικονομία, το φως στο τούνελ δείχνει να είναι ακόμα πολύ μακριά και μαζί του η ανάπτυξη για τις τσέπες των νοικοκυριών.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, στο διάστημα 2008-2017 το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων επιδεινώθηκε δραματικά. Είναι ενδεικτικό ότι οι ονομαστικές δαπάνες ανά κάτοικο στην Ελλάδα υποχώρησαν από 17.008 ευρώ το 2008 σε 12.929 ευρώ το 2017, δηλαδή μειώθηκαν κατά 24,4%. Στο ίδιο διάστημα το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας έφτασε στο 67% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ η πραγματική ιδιωτική κατανάλωση τη χρονιά που πέρασε διατηρήθηκε σε επίπεδα κατά 23% χαμηλότερα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο.

Και μπορεί οι Ελληνες θα είναι πλέον από τους φτωχότερους Ευρωπαίους, όμως αυτό δεν αποτυπώνεται στις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών, αφού το 2017 η Ελλάδα κατετάγη ως η 17η ακριβότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς οι διαδοχικές αυξήσεις σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης και ΦΠΑ πυροδότησαν τις τιμές σε μια σειρά αγαθών και υπηρεσιών με άμεση επίπτωση στο καλάθι των νοικοκυριών που εξαιτίας και των συρρικνωμένων εισοδημάτων έγινε «ελαφρύτερο».

Οπως δείχνει η τελευταία έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) για την καταναλωτική συμπεριφορά, το κόστος στο μέσο μηναίο καλάθι στο σουπερμάρκετ μειώθηκε στα 278 ευρώ από 332 που ήταν το 2012, δηλαδή έχασε 54 ευρώ μέσα σε μια πενταετία.

Η κατάσταση αυτή έχει όμως και αλυσιδωτές αντιδράσεις στην αγορά και τις επιχειρήσεις, που βλέπουν τη συνεχή πτώση των πωλήσεών τους, με αποτέλεσμα ήδη χιλιάδες επιχειρήσεις να έχουν βάλει λουκέτο και χιλιάδες θέσεις εργασίας να έχουν χαθεί.

Παράλληλα, οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις αναγκάζουν αρκετούς σε αδυναμία να καλύψουν βασικές υποχρεώσεις τους. Για παράδειγμα, χιλιάδες είναι οι καταναλωτές που έχουν κάνει παύση πληρωμών, με αποτέλεσμα τα χρέη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων μόνο προς τη ΔΕΗ να ξεπερνούν τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ, τα ληξιπρόθεσμα χρέη των ιδιωτών προς το Δημόσιο να υπερβαίνουν ήδη τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ και τα κόκκινα δάνεια των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων προς τις τράπεζες να είναι στα 95 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ολα αυτά είναι απολύτως αναμενόμενα αν δει κανείς τη μείωση των μισθών και των συντάξεων στην Ελλάδα, την ίδια ώρα που η ανεργία βρίσκεται στο 20,2%, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ενώ η φορολογία έχει πλέον μετατραπεί σε θηλιά στον λαιμό των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Στοιχεία που παρουσίασε το ΙΟΒΕ στην τελευταία του έκθεση «Εκπαίδευση και αγορά εργασίας στην Ελλάδα: Επιπτώσεις της κρίσης και προκλήσεις», δείχνουν ότι το 2016 ο μέσος μισθός στον ιδιωτικό τομέα κυμάνθηκε στα 884 από τα 1.054 ευρώ το 2008, καταγράφοντας πτώση κατά 16,1%, δηλαδή κατά 170 ευρώ. Αντίστοιχα στον δημόσιο τομέα, η μείωση είναι πιο μεγάλη φτάνοντας το 25,8%, με τον μέσο μισθό το 2016 να κυμάνθηκε στα 1.077 ευρώ, από 1.451 που ήταν το 2008 (374 λιγότερα).

Οσο για τους μισθούς στις ΔΕΚΟ, ο μέσος μισθός το 2016 κυμάνθηκε στα 1.270 από 1.549 ευρώ τo 2008 (-18,1%), στα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού και Δημόσιου Τομέα στα 1.047 από 1.378 ευρώ, ενώ στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης στα 925 από 1.192 ευρώ.