Φεστιβάλ Αθηνών: νέα ήθη, νέα κόστη

Το Ελληνικό Φεστιβάλ διοργανώνεται φέτος με προϋπολογισμό 10,7 εκατ. ευρώ και ένα περιβόητο «πλεόνασμα» 700.000-800.000 ευρώ, το οποίο οφείλεται σε «επιστροφές ΦΠΑ από παλαιότερα έτη» (τη στιγμή που η επιστροφή αυτή αποτελεί άγιο δισκοπότηρο για πολλούς φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα). Διοργανώνεται, ωστόσο, με το ίδιο πάγιο αίτημα και πολλά ερωτήματα. Το αίτημα είναι η ανάρτηση στη Διαύγεια των εσόδων – εξόδων του Φεστιβάλ, που ταυτιζόταν με τη συνήθη επίθεση προς τον πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή Γιώργο Λούκο από τους συνδικαλιστές του ΣΥΡΙΖΑ και τους πάσης φύσεως «αντιφρονούντες». Από τη στιγμή, πάντως, που έχει αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος δεν έχει επανέλθει μετ’ επιτάσεως το ίδιο αίτημα. Ούτε και στο Μητρώο Επιχορηγούμενων Φορέων αναρτώνται αντίστοιχες πράξεις, ώστε να γνωρίζουμε εάν κάτω από το γενικό τίτλο «επιχορήγηση του Φεστιβάλ» με το τάδε ποσό επιχορηγείται, για παράδειγμα, και το Λύκειο Επιδαύρου.

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ ΕΠΙ ΔΥΟ. Από τη Διαύγεια, πάντως, προκύπτουν αρκετά ερωτήματα για τη νέα εποχή. Οταν, για παράδειγμα, η ιδιότητα είναι καλλιτεχνικός διευθυντής Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, βάσει ποια ερμηνείας δικαιούται «εκτός έδρας» όταν μεταβαίνει από την Αθήνα στην Επίδαυρο; Δεν αποτελούν οι δύο σταθμοί την έδρα του θεσμού που διευθύνει; Αλλο παράδειγμα: προφανώς ο ίδιος έχει κάθε δικαίωμα να ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη, όπως προκύπτει από πρόσφατη ανάρτηση στη Διαύγεια για το διάστημα 8 – 15 Ιανουαρίου, «με σκοπό την παρακολούθηση των Φεστιβάλ Under the Radar και American Realness, τη συμμετοχή και εκπροσώπηση του φεστιβάλ στο συμπόσιο επαγγελματιών του Under the Radar και στο Association of Performing Arts Professionals». Το εκτιμώμενο κόστος γι’ αυτή την περίπτωση ανήλθε σε 3.016,75 ευρώ (κόστος εκτός έδρας 100 ευρώ επί οκτώ μέρες, αεροπορικά 861 ευρώ, ξενοδοχείο 145 ευρώ επί επτά μέρες, σύνολο 1.015 ευρώ, Hotel City Tax 10 ευρώ, 180,75 ευρώ για εισιτήρια των παραστάσεων, 150 ευρώ για εισιτήρια θεαμάτων). Για ποιο λόγο, αλήθεια, προβλέφθηκε η ίδια ανάγκη και για τον Κωνσταντίνο Τζάθα από το «Γραφείο καλλιτεχνικού διευθυντή», ο οποίος συνόδευσε τον Θεοδωρόπουλο;

Οι κακές γλώσσες –που όσο κακές κι αν είναι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα στο θεατρικό χώρο –επιμένουν ότι η ανάγκη είναι μία: εκείνη της μετάφρασης, καθώς ο καλλιτεχνικός διευθυντής δεν μιλάει ικανοποιητικά κάποια ξένη γλώσσα (ένα στοιχείο από μόνο του που θέτει καινούργιο ερώτημα για τα κριτήρια επιλογής των επικεφαλής σε θεσμούς με την εξωστρέφεια στο DNA τους). Εκτός εάν ο διευθυντής έχει ανάγκη τη σύμφωνη γνώμη του βοηθού του. Σε κάθε περίπτωση, για τον Τζάθα το εκτιμώμενο κόστος ήταν 2.856,75 ευρώ (όπου, εκτός άλλων, το κόστος εκτός έδρας ήταν 80 ευρώ επί οκτώ μέρες). Ρωτήσαμε σχετικά τον αντιπρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του Φεστιβάλ, Πέτρο Σταυριανό, ο οποίος απαντά: «Για ζητήματα που ανάγονται στο καλλιτεχνικό κομμάτι ο διευθυντής συνοδεύεται από τον κ. Τζάθα, που ανήκει στο γραφείο του. Κάποιες φορές χρειάζεται να δει ίσως δύο ή περισσότερες παραστάσεις εντός του ίδιου φεστιβάλ. Δεν μπορεί να είναι δισυπόστατος. Από εκεί κι ύστερα, ο κ. Τζάθας, που είναι ένα ταλαντούχο παιδί, μπορεί να εξυπηρετεί και στο πλαίσιο της επικοινωνίας του διευθυντή. Η δαπάνη πάντως είναι μέσα στο εγκεκριμένο πλαίσιο».

ΙΡΑΝ – ΜΕΞΙΚΟ. Η πρόσφατη μετάβαση στη Νέα Υόρκη είναι προφανώς ένα από τα παραδείγματα των κοινών ταξιδιών διευθυντή και συνεργάτη. Αν δεν είναι άλλωστε μαζί του ο Τζάθας, είναι η Τζωρτζίνα Κακουδάκη, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Οπως στην πρόσφατη αποστολήστην Τεχεράνη για την εκπροσώπηση και παρακολούθηση του Φεστιβάλ Fajr (23 – 28/1), όπου το κόστος διαμονής καλύφθηκε από το Ιδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού στην Τεχεράνη (το ξενοδοχείο κάλυπτε ημιδιατροφή).

Η ίδια ταξίδεψε άλλωστε στο Μεξικό (11-20/2), όπου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ UNAM επρόκειτο να παρουσιάσει εργαστήριο και διάλεξη για το Λύκειο Επιδαύρου και να παρακολουθήσει το πρόγραμμα με στόχο τη γνωριμία και την προσέλκυση ξένων σπουδαστών. Το εν λόγω Φεστιβάλ, στο οποίο συμμετέχουν πανεπιστήμια από 40 χώρες, απευθύνεται σε σπουδαστές θεάτρου. Το κόστος της διαμονής, διατροφής και εσωτερικής μετακίνησης βαρύνει τον προϋπολογισμό του Φεστιβάλ UNAM, όπως αναγράφεται στην ανάρτηση της Διαύγειας, ενώ η προκαλούμενη δαπάνη του αεροπορικού εισιτηρίου (988,60 ευρώ) τον προϋπολογισμό του Ελληνικού Φεστιβάλ. Κι όμως, ενώ από το Μεξικό καλύπτουν διαμονή και διατροφή, το Φεστιβάλ πληρώνει ημερήσια αποζημίωση: 140 ευρώ (20 ευρώ x 7 ημέρες). Ενα ερώτημα, επίσης, που αφορά την Τζωρτζίνα Κακουδάκη: όταν σκηνοθετούσε τη νεανική παράσταση του Νέου Κόσμου «Νεφέλες», το Φεστιβάλ τής έκανε κράτηση από τον μισθό της για τους μήνες που διαρκούσαν οι πρόβες; Το ίδιο ερώτημα αφορά βέβαια και τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο για την περίοδο που σκηνοθετούσε στον οικογενειακό θίασο το «Heisenberg».

Προφανώς απαντήσεις και εδώ πρέπει να δώσει το ΔΣ, την υπογραφή του οποίου φέρουν οι αποφάσεις. Εκτός εάν το κλίμα είναι τόσο «οικογενειακό» που δικαιολογεί αυτή την «ελευθεριότητα» στον τρόπο λειτουργίας του. Ερώτημα που αφορά και την περίπτωση της υπαλλήλου Ν.Π.Κ. (τα στοιχεία της είναι στη διάθεση της εφημερίδας), η οποία προσλήφθηκε ως καθαρίστρια – τηλεφωνήτρια και τώρα απασχολείται ως ιδιαιτέρα στο γραφείο της γενικής διευθύντριας Φένιας Ρουγκούνη.

ΕΚΛΕΚΤΙΚΕΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΕΣ. «Πρόκειται για απόφαση της διευθύντριας, η οποία είναι υπεύθυνη για το προσωπικό» απαντάει ο Πέτρος Σταυριανός. «Το πλαίσιο λειτουργίας και οργανογράμματος τής δίνει το περιθώριο να μεταφέρει προσωπικό από τη μία θέση στην άλλη. Σημειωτέον ότι δεν είχε άνθρωπο στο γραφείο και, όπως καταλαβαίνετε, δεν θα μπορούσε να σηκώνει το τηλέφωνο μόνη της. Η υπάλληλος, εξάλλου, που μιλάει και αγγλικά, δεν αμείβεται με έξτρα μισθό». Μια λεπτομέρεια για τους παροικούντες το Φεστιβάλ: η υπάλληλος συνδέεται με σχέση εξ αγχιστείας με τον Σταυριανό (ανιψιά από την πλευρά της συζύγου του). Στην καλύτερη περίπτωση είναι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Σχέση εξ αγχιστείας συνδέει και τον πρόεδρο του Φεστιβάλ Γιάννη Μηλιό με τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, καθώς ο πρώτος είναι εξάδελφος της Κοραλίας Σωτηριάδου, συζύγου του καλλιτεχνικού διευθυντή. Ως γνωστόν, το ζεύγος τον έχει φιλοξενήσει στο θέατρο του Νέου Κόσμου, στην προεκλογική περίοδο του 2012. Σύμφωνα με την πρόσκληση, η παράσταση της 26ης Απριλίου εκείνης της χρονιάς ήταν «μια ευγενική χορηγία του ψηφοδελτίου ΣΥΡΙΖΑ – Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο. Η Κοραλία Σωτηριάδου, ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος και το Θέατρο του Νέου Κόσμου είναι οι οικοδεσπότες».

Εκτός από τις συγγένειες, έτσι κι αλλιώς, υπάρχουν και οι επαγγελματικές σχέσεις, οι οποίες συσφίγγονται ελέω Φεστιβάλ. Εντελώς ενδεικτικά, στις φετινές παραγωγές του Φεστιβάλ συμμετέχουν σταθεροί συνεργάτες του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, όπως ο Παντελής Μάκκας («Αντιστολή») και η Μάρθα Φριντζήλα. Ο δε Μενέλαος Καραντζάς, μεταφραστής του «Heisenberg», της παράστασης που σκηνοθέτησε για τη σεζόν 2017-18 ο Θεοδωρόπουλος, εμφανίζεται να λαμβάνει αμοιβή μεταφραστή (1.700 ευρώ, αν και δεν υποδεικνύεται για ποια μετάφραση) σε περίληψη πληρωμών (22/8/17) του Φεστιβάλ.

ΔΗΠΕΘΕ ΚΡΗΤΗΣ. Ολα αυτά ενώ αναμένεται η επίσημη πληροφόρηση για το πώς θα ανεβάσει τελικά τις δικές του «Θεσμοφοριάζουσες» στην Επίδαυρο ο Θεοδωρόπουλος. Οι αρχικές πληροφορίες έκαναν λόγο για συμπαραγωγή με τα ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων και Κρήτης, το οποίο παραμένει χωρίς καλλιτεχνικό διευθυντή από τον Απρίλιο του 2017. Ειδικά για το δεύτερο οι επαφές του Θεοδωρόπουλου με τον πρόεδρο του ΔΣ προκάλεσαν ήδη την αντίδραση του δημοτικού συμβούλου Χανίων και μέλους του ΔΣ Δημήτρη Λειψάκη, ο οποίος με επιστολή του στην εφημερίδα «Χανιώτικα Νέα» (27/1/18) επισημαίνει: «Με τι προσόντα κουβεντιάζουν πρόεδρος και συγκεκριμένα μέλη του ΔΣ αυστηρώς καλλιτεχνικά θέματα; Μήπως ο βασικός κορμός του σχήματος έχει επιλεγεί από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ και σκηνοθέτη του έργου χωρίς καμία συζήτηση; Αλλο παράδοξο όμως κι αυτό, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών να χρηματοδοτεί κατά το 1/3 την παραγωγή, να τη σκηνοθετεί και ποιος ξέρει και με τι άλλο ρόλο θα μας προκύψει στην πορεία στη συγκεκριμένη παραγωγή…».