«Το οργανωμένο χάος της σκηνής δείχνει την κρίση»

Ενα σκηνικό αποτελούμενο από τρία διαφορετικά «Τοπία» είναι η εναρκτήρια αυλαία στη νέα στέγη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος. Πίσω από την ιδέα αυτή βρίσκεται ο Αντώνης Φωνιαδάκης, διευθυντής του Μπαλέτου της ΕΛΣ, ο οποίος παρουσιάζει τη χορογραφία «The Shaker Loops» στήνοντας έναν διάλογο με τους ομοτέχνους του Μπενζαμέν Μιλπιέ, που θα παρουσιάσει το «Sarabande», και τον Ντάγκλας Λι, που φέρνει στη νέα κεντρική σκηνή του Φαλήρου το «Fortress». Τι ενώνει αλήθεια τους τρεις χαρισματικούς δημιουργούς; Οπως λέει ο Αντώνης Φωνιαδάκης: «Εχουμε ένα νεοκλασικό παρελθόν, ακόμη και αν η δική μου γραφή μπορεί να θεωρηθεί έντονη από άποψη παλμού και ρυθμού. Θεώρησα ότι άνετα θα μπορούσαμε να έχουμε μια επαφή με το προϋπάρχον υλικό. Η συνεργασία μας θα ήταν εφικτή για να μιλήσω σχετικά με το πώς η ομάδα μπορεί μέσα από αυτό το στυλ να εκπαιδευτεί και να κάνει κάτι διαφορετικό. Και οι τρεις μας εμπνεόμαστε από τη μουσική για να δημιουργήσουμε το σκηνικό δρώμενο».

Αναμφισβήτητα πρόκειται για μια ιστορική στιγμή που έχει το βάρος και την ευθύνη της πρώτης φοράς. Ο προγραμματισμός, όπως εξηγεί στο «Νσυν» ο Αντώνης Φωνιαδάκης, έγινε σε μια μεταβατική περίοδο και στήθηκε σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. «Δεν με αγχώνει καθόλου που η παρθενική παράσταση θα είναι στο νέο σπίτι της ΕΛΣ. Εργάστηκα όπως για ένα οποιοδήποτε θέατρο. Τα «Τοπία» ήταν σχεδιασμένα για να παρουσιαστούν στο Ολύμπια. Το ότι έγινε μεταφορά προγράμματος δεν είναι δική μου πρωτοβουλία ή ευθύνη. Είναι μια σπουδαία πρεμιέρα και μια υπέροχη εισαγωγή για το μπαλέτο και είμαι πολύ συγκινημένος».

Το δικό του έργο με τίτλο «The Shaker Loops» δημιουργήθηκε ως ειδική παραγγελία για το Μπαλέτο της Λωρραίνης πάνω σε ένα μουσικό κομμάτι του Τζον Ανταμς (γράφτηκε το 1978 για σεπτέτο εγχόρδων και αναγνωρίζεται ως ένα από τα πιο εμβληματικά έργα του μινιμαλισμού) και παρουσιάστηκε ήδη το 2015. Το συγκεκριμένο έργο ήταν αρκετά προκλητικό όπως λέει, συμπληρώνοντας: «Εχει μια ιδιαίτερη σύνθεση. Με το πρώτο άκουσμα δεν είναι και τόσο ελκυστικό για τον ακροατή. Παρ’ όλ’ αυτά, στη διάρκειά του εξελίσσεται, δημιουργεί μοτίβα, επεισόδια και λούπες οι οποίες μαγνητίζουν και γοητεύουν. Είναι μια δύσκολη παρτιτούρα που κρύβει μια τεράστια ομορφιά». Ηταν δύσκολη η συμπόρευση της κίνησης με τη μουσική; «Κάποια πράγματα τα άκουσα λίγο πιο «υπόγεια». Σε ορισμένα σημεία η χορογραφία έφερε στην επιφάνεια κρυμμένους ρυθμούς. Μερικά άλλα κομμάτια της μελωδίας πρέπει να τα αισθανθείς και να ανασύρεις ως δημιουργός με τη δική σου προσωπική ματιά την υπόγεια δύναμη που υποβόσκει. Σε γενικές γραμμές είναι μια δύσκολη παρτιτούρα για τους χορευτές».

Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Αυτή η δυσκολία όμως λέει είναι η ομορφιά του έργου που αποκαλύπτεται σταδιακά. Η χορογραφία αποκαλύπτει πολλές πλευρές της μουσικής «που ταιριάζει απόλυτα με τον αναβρασμό της εποχής μας» λέει ο διευθυντής του Μπαλέτου της ΕΛΣ: «Οταν δούλευα αυτό το κομμάτι πριν από δύο περίπου χρόνια, η κρίση ήταν έντονη –δεν έχουμε προοδεύσει φυσικά. Η ένταση αυτή δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά ολόκληρη την Ευρώπη. Ο πολιτικός αναβρασμός και η κοινωνική αναστάτωση επικρατούν στις περισσότερες χώρες της Γηραιάς Ηπείρου. Βεβαίως, το εν λόγω έργο δεν γράφτηκε γι’ αυτό που ζούμε –πώς θα μπορούσε άλλωστε. Ομως εμπνέεται από τον αναπάντεχο τρόπο με τον οποίο ο άνεμος επιδρά στην κίνηση του νερού! Αλλες φορές είναι φαινομενικά ήπιο και ήρεμο και άλλες φορές μπορεί να έχει έναν στρόβιλο. Μπορεί να προκαλεί σε ανεπάντεχο χρόνο μια ανακατωσούρα. Πάνω σε αυτό πάτησα. Το οργανωμένο χάος της σκηνής μπορεί κάπως ν’ αγγίξει και να συνδεθεί με το σημερινό χάος της σημερινής κοινωνίας».

Πώς βλέπει το μέλλον του Μπαλέτου της ΕΛΣ: «Τα πράγματα είναι υπό διαμόρφωση. Εχω ένα καλλιτεχνικό όραμα και προσπαθώ να καταλάβω κατά πόσον είναι εύκολο να υλοποιηθεί. Βάζω κάτω τα δεδομένα, τα αναλύω και προχωράω πάντα με τη σκέψη ότι αυτό θα προκαλέσει πρόοδο. Πάντα με σεβασμό στο παρελθόν της ομάδας και με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Σε έναν καινούργιο ορίζοντα».