Ο Βιτζένζο Ιμπερατόρε θέλει να ξέρουν οι καταθέτες ότι ακολουθούσε εντολές: Η πώληση τραπεζικών ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης σε πελάτες που ήθελαν απλώς να διασφαλίσουν τη σύνταξή τους ήταν μέρος της δουλειάς του. Οταν άλλωστε οι αγορές είχαν κατεβάσει ρολά εν μέσω της χρηματοπιστωτικής κρίσης, τα τραπεζικά ομόλογα που αγόραζαν οι καταθέτες των ιταλικών τραπεζών ήταν η πιο αξιόπιστη πηγή χρηματοδότησης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

«Λάμβανα πέντε ή έξι τηλεφωνήματα την ημέρα από τα αφεντικά μου για να πουλήσω» τέτοια ομόλογα λέει ο Ιμπερατόρε, ο οποίος τα έξι χρόνια που εργάστηκε στη UniCredit στην περιοχή της Νάπολι διέθετε επενδυτικά προϊόντα. Ο ίδιος έχει γράψει δύο βιβλία εξιστορώντας τις εμπειρίες του: «Εδινα εντολές στα τοπικά στελέχη να κάνουν κι αυτά το ίδιο» λέει. Τώρα τα νοικοκυριά που βοήθησαν στην ανόρθωση των τραπεζών της χώρας κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2007-2009 βρίσκονται ξανά στην πρώτη γραμμή των προσπαθειών να αναδιαρθρωθεί το τραπεζικό σύστημα της Ιταλίας. Τα ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης που έχουν αγοράσει τα νοικοκυριά αυτά μπορεί να είναι τα πρώτα που θα κουρευτούν σε μια ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, οι όροι της οποίας αποτελούν αυτό το διάστημα αντικείμενο συζήτησης μεταξύ Ρώμης και Παρισιού. Εάν συμβεί αυτό, θα είναι καταστροφή για τον πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι, ο οποίος οδεύει προς δημοψήφισμα για την αναδιάρθρωση του πολιτικού συστήματος –μια ψήφος που χρειάζεται για να παραμείνει στην εξουσία. Τα αποτελέσματα των τεστ κοπώσεως των ιταλικών τραπεζών που ανακοινώνονται σήμερα μπορεί να αποτελέσουν ένδειξη της τύχης τους. Οι πελάτες λιανικής των τραπεζών έχουν στα χέρια τους περίπου το 50% των μη εξασφαλισμένων ομολόγων των τραπεζών αυτών. Πρόκειται για το αποτέλεσμα μακροχρόνιας πρακτικής της Ιταλίας να χρησιμοποιούν οι τράπεζες τους πελάτες τους ως πηγές φθηνής χρηματοδότησης.

Η UniCredit αρνήθηκε να σχολιάσει τις δηλώσεις του Ιμπερατόρε. Ομως τα μη εξασφαλισμένα της ομόλογα εξακολουθούν να πωλούνται κοντά στο 100% της αξίας τους δείχνοντας ότι η αγορά δεν περιμένει να δει την τράπεζα να υφίσταται απώλειες.

Ομως στο ζενίθ της κρίσης, από τον Ιούλιο του 2007 έως τον Ιούνιο του 2009, το 80% των ομολόγων των ιταλικών τραπεζών πουλήθηκε σε πελάτες λιανικής. Με βάση τα στοιχεία των προηγούμενων μηνών, οι ιταλοί καταθέτες εξακολουθούν να έχουν στα χέρια τους μη εξασφαλισμένα ομόλογα αξίας περίπου 31 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ιταλίας. Η αγάπη των Ιταλών για τα ομόλογα άλλωστε είναι δεδομένη. Στα τέλη του 2015 τα νοικοκυριά στη χώρα είχαν συνολικά στα χέρια κρατικά, τραπεζικά και άλλα ομόλογα συνολικής αξίας 430 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ποσό δυόμισι φορές μεγαλύτερο από αυτό στη Γερμανία και τρεισήμισι φορές μεγαλύτερο από αυτό στη Βρετανία.

© Bloomberg News