«Επένδυση για το μέλλον του παιδιού το ιδιωτικό σχολείο»

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες τους οποίους λαμβάνει υπόψη ένας γονέας πριν επιλέξει να στείλει το παιδί του σε ιδιωτικό σχολείο. Επιγραμματικά μπορούμε να ξεχωρίσουμε τους πιο προφανείς: την ασφάλεια, το φιλικό και ανθρώπινο περιβάλλον, την επαφή και τη συνεργασία οικογένειας και σχολείου, τη σαφώς ανώτερη υλικοτεχνική και κτιριακή υποδομή, τη συνεχή εξέλιξη των μεθόδων διδασκαλίας, την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, τη διεύρυνση των γνωστικών οριζόντων των παιδιών με δραστηριότητες έξω από το μάθημα, τον ποσοτικό και ποιοτικό εμπλουτισμό της ύλης. Δεν πρέπει όμως να αγνοήσουμε τον βασικότερο παράγοντα, τον σκληρό πυρήνα της ποιοτικής διαφοράς μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας εκπαίδευσης: πρόκειται για τα μέσα και τα κίνητρα που δίνονται στον εκπαιδευτικό. Στο δημόσιο σχολείο, ο εκπαιδευτικός είναι ουσιαστικά απονευρωμένος, μπορεί με την ίδια ευκολία να προσφέρει ποιοτική ή μη εκπαίδευση χωρίς κανέναν έλεγχο ή αξιολόγηση, χωρίς κανένα κίνητρο θα λέγαμε, αφού είτε είναι άριστος είτε ανεπαρκής θα έχει την ίδια μισθολογική εξέλιξη, την ίδια θέση στην ιεραρχία, την ίδια αναγνώριση από την Πολιτεία. Η μη παροχή κινήτρων και η απουσία αξιολόγησης έχουν ως προφανές αποτέλεσμα ακόμη και ο εκπαιδευτικός που αρχικά έχει διάθεση να προσφέρει βαθμιαία να αποθαρρύνεται. Σε αντίθεση με το δημόσιο όμως, στο ιδιωτικό σχολείο ο εκπαιδευτικός έχει τα μέσα να εκδηλώσει το ταλέντο του, να εξελίξει το μάθημά του, να κινηθεί σε ένα αξιοκρατικό περιβάλλον και να εξελιχθεί ως παιδαγωγός. Στο ιδιωτικό σχολείο υπάρχει συνεχής συντονισμός, έλεγχος και αξιολόγηση, παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, επενδύσεις στην καινοτομία ώστε να εξασφαλίζεται η παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης στα παιδιά –αυτή είναι άλλωστε η ουσία της ύπαρξης της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφέρουμε ότι υπάρχει συχνά η παρανόηση ότι η ιδιωτική εκπαίδευση ανθεί επειδή η δημόσια εκπαίδευση στη χώρα μας έχει παθογένειες. Γι’ αυτόν τον λόγο πολλοί γονείς βλέπουν την καταφυγή στην ιδιωτική εκπαίδευση ως αναγκαίο κακό. Αυτό δεν είναι ακριβές, γιατί ο ρόλος του ιδιωτικού σχολείου δεν είναι συμπληρωματικός του δημοσίου. Αντίθετα, το ιδιωτικό σχολείο είναι ο φορέας που οδηγεί τις εξελίξεις στην εκπαίδευση και γίνεται δυνατότερο όσο δυνατότερο είναι και το δημόσιο σχολείο. Αλλωστε, αν κοιτάξει κάποιος στον διεθνή χώρο θα δει ότι τα ισχυρότερα ιδιωτικά σχολεία βρίσκονται σε χώρες που το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα είναι ιδιαίτερα εύρωστο.

Τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια σε ποιες οικογένειες απευθύνονται; Σε οικογένειες με υψηλή οικονομική επιφάνεια ή όχι μόνο;

Τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια απευθύνονται σε όλες τις οικογένειες που επιθυμούν τα παιδιά τους να αποκτήσουν ουσιαστική παιδεία, να κοινωνικοποιηθούν σωστά, να αποκτήσουν αξίες και δεξιότητες και να βάλουν τις βάσεις για τη μελλοντική τους εξέλιξη ως πολιτών και επαγγελματιών. Υπάρχει πράγματι η εντύπωση ότι απευθύνονται σε οικογένειες με μεγάλη οικονομική επιφάνεια, όμως κάτι τέτοιο δεν είναι ακριβές γιατί υπάρχουν και σχολεία με σχετικά χαμηλά δίδακτρα και ιδιαίτερα ποιοτικό εκπαιδευτικό έργο. Η ουσία, όμως, δεν είναι το κόστος σε απόλυτα μεγέθη όσο το ότι πρέπει η κάθε οικογένεια να έχει τη βεβαιότητα ότι η οικονομική αυτή επιβάρυνση είναι επένδυση στο μέλλον του παιδιού και τα οφέλη τεράστια. Σε πολλά κράτη, βέβαια, η θέληση κάποιου γονέα να παρέχει στο παιδί του ποιοτική εκπαίδευση επιλέγοντας ιδιωτικό σχολείο δεν αντιμετωπίζεται εχθρικά, αντίθετα ενθαρρύνεται. Επιδοτεί, δηλαδή, το κράτος την επιλογή του γονέα εξασφαλίζοντας έτσι αφενός ίσες ευκαιρίες σε όλους, αφετέρου ουσιαστικό ανταγωνισμό μεταξύ εκπαιδευτηρίων, κάτι που ανεβάζει σημαντικά την ποιότητα της εκπαίδευσης συνολικά. Η επιβάρυνση για το κράτος είναι μηδενική, αφού είτε χρηματοδοτήσει τη φοίτηση ενός παιδιού σε δημόσιο σχολείο (εξασφαλίζοντας εκπαιδευτικούς, κτίρια, μέσα) είτε σε ιδιωτικό (επιδοτώντας τα δίδακτρα) το κόστος είναι αντίστοιχο. Δεν θα έπρεπε λοιπόν καμία οικογένεια να βρεθεί σε δίλημμα ανάμεσα σε ιδιωτικό ή δημόσιο σχολείο, θα έπρεπε η Πολιτεία να προνοεί ώστε να επιβεβαιώσει την αρχή περί ίσων ευκαιριών στην εκπαίδευση.

Στις μεγαλύτερες βαθμίδες, πολλές φορές οι γονείς έρχονται στη δύσκολη θέση να επιλέξουν ανάμεσα σε ιδιωτικό σχολείο και φροντιστήριο. Πώς να επιλέξουν;

Πρέπει να γίνει σαφής διάκριση ανάμεσα σε ιδιωτικό σχολείο και φροντιστήριο: το φροντιστήριο προετοιμάζει τα παιδιά για έναν σημαντικό μεν, αλλά μονοδιάστατο στόχο, τις εξετάσεις. Αντίθετα, το σχολείο είναι πολύ περισσότερο από απλή παροχή γνώσεων ή εξεταστικής τεχνογνωσίας. Το σχολείο, εκτός από γνώσεις, δίνει αξίες, καλλιεργεί δεξιότητες. Τα στοιχεία αυτά είναι πολύ σημαντικά εφόδια για τους πολίτες του μέλλοντος τόσο στην ακαδημαϊκή όσο και στην επαγγελματική τους ζωή. Δεν είναι τυχαίο ότι τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου δεν αναζητούν υποψήφιους φοιτητές με γνωστικές επιδόσεις και υψηλούς βαθμούς σε εξετάσεις, αλλά μαθητές με πολυδιάστατη δράση, πλούσιο βιογραφικό και σημαντικές επιδόσεις σε διάφορους τομείς της σχολικής ζωής. Η επιτυχία στις εξετάσεις δεν είναι το τέλος της διαδρομής, επομένως οι μαθητές που θα επενδύσουν μόνο σε αυτή θα έχουν σημαντικό μειονέκτημα σε σχέση με παιδιά που έχουν φοιτήσει σε ένα περιβάλλον πλουραλιστικό σε ερεθίσματα. Το ιδιωτικό σχολείο παρέχει αυτό ακριβώς το περιβάλλον και εκεί έγκειται η πολλαπλάσια αξία του σε σχέση με το φροντιστήριο. Με την ίδια λογική, βέβαια, παρωχημένο είναι και το μοντέλο του σχολείου – φροντιστηρίου, του σχολείου που προετοιμάζει αποκλειστικά τους μαθητές του για εξετάσεις, δίνοντας έμφαση μόνο στα εξεταζόμενα διδακτικά αντικείμενα και παραλείποντας άλλες εκφάνσεις της σχολικής ζωής.