Αναζήτηση
Γεμάτες αίθουσες ιδρυμάτων πολιτισμού; Συνεντεύξεις σε μικρότερα ή μεγαλύτερα Μέσα αλλά και εκδηλώσεις θαυμασμού στα social media; Λίγοι συγγραφείς μπορούν να καμαρώνουν για κάτι τέτοια, ειδικά όταν επισκέπτονται μια χώρα που από μια άποψη δίνει εξετάσεις στη διαχείριση κρισιμότερων ζητημάτων. Κι όμως, ο Ντον ΝτεΛίλο, «ο κορυφαίος αμερικανός συγγραφέας» σύμφωνα με την προσφώνηση του δημοσιογράφου Ηλία Μαγκλίνη, οικοδεσπότη της χθεσινής εκδήλωσης της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, τα είχε εξασφαλίσει όλα αυτά από νωρίς. Ισως προτού χειροκροτηθεί από ένα κοινό αποτελούμενο από νεαρούς εκπροσώπους του σιναφιού, καλοστεκούμενους συνομηλίκους του, με κοινό στοιχείο, μεταξύ άλλων, τη γνώση του έργου ενός συγγραφέα, ικανού ανατόμου του αμερικανικού ονείρου, της παράνοιας που το συνοδεύει και του πλήθους των πληροφοριών που το συσκοτίζουν.
ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ. Μοιάζει να είναι σταθερό θέμα στο πρόσφατο έργο μου. Ακόμα και ο Αϊνστάιν έλεγε ότι δεν ξέρουμε τι σημαίνει ακριβώς. Κάποτε συζητούσα –μάλλον είχα μια σύντομη συζήτηση –για όλα αυτά με έναν καθηγητή πανεπιστημίου. Του έθεσα το θέμα του χρόνου. Και μου απάντησε ότι ο χρόνος είναι ακόμα μια δύσκολη υπόθεση.
Αρχισα να εντοπίζω τις μορφές τους και να συνειδητοποιώ ότι το αλφάβητο είναι τελικά μια τέχνη. Οτι οι μορφές ξεφεύγουν από την απλή έννοια των λέξεων. Οταν το συνειδητοποίησα, άλλαξε και ο τρόπος που έγραφα. Αντιλήφθηκα τα γράμματα μέσα στις λέξεις, το σχήμα τους, άρχισα να παρατηρώ όσα εμφανίζονταν στην αρχή και στο τέλος κάθε στήλης και οδηγήθηκα σε έναν νέο τρόπο γραφής. Αρχισα να γράφω με μικρότερες παραγράφους. Με πιο σαφές νόημα.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ. Πλέον υπάρχουν κάμερες παντού. Αρχισα να γράφω για αυτές πριν από πολλά χρόνια. Πιστεύω ότι μπορούμε να ξεχάσουμε πολλά, όχι όμως τις κάμερες. Ο,τι μας επιτρέπει η τεχνολογία, τελικά γίνεται εξαναγκαστικό –αυτή είναι και η δύναμή της. Ετσι, όλοι έχουν σχεδόν πάντα μπροστά μας μια κάμερα, όλοι έχουν τα κινητά τους. Είναι πλέον πιο εμφανές και πιο ηχηρό. Αυτό που έκαναν παλιά οι κάμερες παρακολούθησης, κατά κάποιον τρόπο, το κάνουν πλέον όλοι.
ΓΙΑ ΤΟ ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ. Νομίζω ότι αναπτύσσουν μια τεχνολογία πιο βαθιάς καταστροφής από αυτήν που έχουμε βιώσει. Δεν ξέρω ακριβώς ποια μορφή θα λάβει, όλα αυτά που συμβαίνουν όμως είναι πολύ σκληρά. Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι θα έχουμε μια συγκεκριμένη άποψη για το πώς εξελίσσεται αυτή η ομάδα και ποιος είναι ο στόχος της. Στον Ψυχρό Πόλεμο υπήρχε πάντα η σκιά του πυρηνικού πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ενωσης. Ηταν μια πιθανότητα πάντα παρούσα. Η τεχνολογία έκτοτε προχώρησε πολύ, όλα είναι πλέον πιο μεγάλα και πιο ζημιογόνα. Το θέμα είναι κατά πόσο μπορεί να προκύψει και πάλι η πιθανότητα μιας καταστροφής. Οχι με τη μορφή ενός ψυχρού πολέμου ανάμεσα σε υπερδυνάμεις, αλλά σε μια μικρότερη κλίμακα –που θα περιλαμβάνει την τρομοκρατία.
ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΠΑ. Κάθε μέρα κάτι γίνεται στην Αμερική. Δεν είναι μια χώρα ενωμένη, υπάρχουν πολιτικές διενέξεις που υποβόσκουν ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα ή γενικά στις απόψεις που έχουν οι άνθρωποι. Ακόμα και η αίσθηση του να είναι κανείς στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει αλλάξει: δεν ξέρω αν είναι Ηνωμένες πια.
ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ. Ντόναλντ Τραμπ; Κάπου το έχω ακούσει αυτό το όνομα.
ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ. Οι συγγραφείς θέλουν να γράφουν μυθιστορήματα και όσο αυτοί γράφουν, ο κόσμος τα διαβάζει. Βρισκόμαστε σίγουρα σε διαφορετική φάση του πολιτισμού. Οι άνθρωποι όμως οδηγούνται ακόμα στο να γράφουν και δεν μπορείς να τους σταματήσεις. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι κάποιοι νέοι συγγραφείς δεν γνωρίζουν εγκαίρως την επιτυχία και παραιτούνται. Είναι λάθος σε ορισμένες περιπτώσεις συγγραφέων με πολύ ταλέντο. Διαβάζω μερικούς και μου στέλνουν συνεχώς βιβλία. Μου δυσκολεύουν τη ζωή: δεν μπορώ να διαβάσω αυτά που πρέπει, γιατί διαβάζω εκείνους και εντυπωσιάζομαι.
ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ. Το σοκαριστικό είναι ο μεγάλος αριθμός των ανθρώπων που ρισκάρουν να φτάσουν στην Ελλάδα, να συνεχίσουν στο εσωτερικό της Ευρώπης, ελπίζοντας να βρουν κάπου ένα σπίτι. Δεν ξέρω προφανώς πώς λύνεται το πρόβλημα, σίγουρα όμως έχει αντίκτυπο στις πόλεις όπου οι άνθρωποι αυτοί αναζητούν ένα καταφύγιο, μια νέα ζωή. Κάποιες χώρες είναι αμετακίνητες στην απαγόρευση του περάσματος από την επικράτειά τους. Τρέφω συμπάθεια για εκείνες που το επιτρέπουν –καταλαβαίνω ωστόσο και τις δυσκολίες. Πάντα νόμιζα ότι οι ΗΠΑ είναι το μέρος όπου θα προσφεύγουν τόσοι άνθρωποι. Και καταλαβαίνω πόσο δύσκολο είναι για μερικούς ηγέτες να πάρουν αποφάσεις.
ΓΙΑ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Οταν ήμουν εδώ (σ.σ.: 1978-1981), η χώρα απειλούνταν από τρομοκράτες. Υπήρχαν εκρήξεις, φωτιές, αεροπειρατείες, άνθρωποι που έρχονταν εδώ από άλλες χώρες για να αναζητήσουν άσυλο. Υπήρχε μια αίσθηση κινδύνου. Και οι Ελληνες ήταν πάντα φιλόξενοι σε ανθρώπους από άλλες χώρες.
ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΚΡΗΞΗΣ. Ναι, ανησυχώ. Είναι πιθανό ότι η βία θα επεκταθεί με κάποιον τρόπο, θα αγγίξει και τα σχετικώς πιο ελεύθερα μέρη του κόσμου. Η Ουκρανία, για παράδειγμα, βρίσκεται ακόμα στο χείλος πιο βίαιων εξελίξεων. Σε διαφορετικές χώρες συμβαίνει με διαφορετικό τρόπο. Πόσο βαθιά θα φτάσει στην καθεμία; Πώς θα συνδέεται; Αυτό το αποφασίζουν οι τρομοκράτες. Κι εμείς περιμένουμε, βλέπουμε τι συμβαίνει και κατόπιν αμυνόμαστε ενάντια στις αποφάσεις τους.
