Στην Ελλάδα μπορεί να συνεχίζεται η συζήτηση για το εάν έχει τελειώσει η Μεταπολίτευση, στην Ισπανία όμως χθες σήμανε το τέλος της. Η ανακοίνωση του 76χρονου ισπανού βασιλιά Χουάν Κάρλος ότι παραιτείται από τον θρόνο υπέρ του γιου του πρίγκιπα Φελίπε προκειμένου να προωθήσει «την ανανέωση της μοναρχίας» προκάλεσε έκπληξη και έδωσε την ευκαιρία για πολιτικές διαπιστώσεις. «Μια νέα γενιά απαιτεί δικαίως να έχει τον ηγετικό ρόλο», δήλωσε στο τηλεοπτικό του διάγγελμα ο μονάρχης. Μάλιστα, σύμφωνα με πηγές του παλατιού, η παραίτηση δεν οφείλεται στα προβλήματα υγείας που έχουν προκύψει τον τελευταίο καιρό αλλά σε πολιτικούς λόγους.

Ο Χουάν Κάρλος πήρε την απόφαση τον Ιανουάριο και τη γνωστοποίησε τον Απρίλιο στον πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι και τον Σοσιαλιστή ηγέτη Αλφρέντο Πέρεθ Ρουμπαλκάμπα, περίμενε όμως να περάσουν οι ευρωεκλογές για να το ανακοινώσει επισήμως. «Ενας απαραίτητος βασιλιάς» ήταν ο τίτλος της χθεσινής επιφυλλίδας της ισπανικής εφημερίδας «Ελ Παΐς». Εκεί ο Χουάν Κάρλος επαινείται για τις πρωτοβουλίες του, για τον πλήρη σεβασμό των συνταγματικών διατάξεων και την ουδετερότητά του απέναντι στο πολιτικό σύστημα, αλλά και για την απόφασή του να διευκολύνει τον εκσυγχρονισμό του θεσμού. Τα σκοτεινά σημεία δεν παραλείπονται, όμως συνολικά, αποφαίνεται η εφημερίδα, ήταν μια «καλή βασιλεία». Η δική μας εμπειρία μπορεί να μην το δείχνει, αλλά φαίνεται ότι υπάρχουν και χρήσιμοι βασιλιάδες.

Στην ιστορία της χώρας μας, το παλάτι είναι συνδεδεμένο με παρασκηνιακές κινήσεις, δολοπλοκίες και χειραγώγηση του πολιτικού κόσμου. Στην Ισπανία, ο Χουάν Κάρλος του οίκου των Βουρβόνων και των δύο Σικελιών υπήρξε αγαπητός επί πολλά χρόνια, καθώς λειτούργησε εξομαλυντικά κατά το πέρασμα της χώρας στη δημοκρατία τη δεκαετία του ’70, έπειτα από τη στυγνή 40χρονη δικτατορία του Φράνκο. Στις 23 Φεβρουαρίου 1981 ο νεαρός βασιλιάς και αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, φορώντας στρατιωτική στολή, διέτασσε με τηλεοπτικό του μήνυμα, που έχει μείνει βαθιά χαραγμένο στις μνήμες των υπηκόων του, τους πραξικοπηματίες της Εθνοφυλακής οι οποίοι είχαν καταλάβει το ισπανικό Κοινοβούλιο να επιστρέψουν στα στρατόπεδά τους. Η ματαίωση αυτής της απόπειρας πραξικοπήματος με επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη Αντόνιο Τεχέρο, επέβαλε τότε τον Χουάν Κάρλος ως ήρωα της δημοκρατικής μετάβασης της χώρας. Οπου πήγαινε τα πλήθη συνέρρεαν να τον χειροκροτήσουν, ενώ έπαιξε και σημαντικό ρόλο στην οικονομία της χώρας. Για παράδειγμα, του αναγνωρίζουν ότι μεσολάβησε με το κύρος του προκειμένου ισπανικές εταιρείες να κερδίσουν συμβόλαια για να κατασκευάσουν την υψηλής ταχύτητας σιδηροδρομική σύνδεση μεταξύ Μέκκας και Μεδίνας στη Σαουδική Αραβία.

Ο κάποτε δημοφιλής Χουάν Κάρλος, που συμπληρώνει 39 χρόνια στον θρόνο της Ισπανίας, φαίνεται ότι είχε χάσει την επαφή του με τον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Πριν από δύο χρόνια, την ώρα που ένας στους τέσσερις Ισπανούς ήταν άνεργος και η κυβέρνηση της Μαδρίτης φλέρταρε με τη χρεοκοπία, εκείνος έκανε πολυτελές ταξίδι στην Αφρική και φωτογραφιζόταν με την ερωμένη του. Λίγο καιρό μετά ήρθε και ένα σκάνδαλο διαφθοράς στην βασιλική οικογένεια που έπληξε ιδιαίτερα το γόητρό της. Η κόρη του Κριστίνα και ο σύζυγός της Ινιάκι Ουρδανγκαρίν κατηγορούνται ότι διασπάθισαν δημόσιο χρήμα μέσω της εταιρείας Noos που διοργάνωνε αθλητικές εκδηλώσεις. Μάλιστα, στη δίκη κατέθεσε για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας μια κατηγορούμενη ινφάντα. Ολα αυτά αλλά και μια σειρά εγχειρήσεων στις οποίες έχει υποβληθεί τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα να κυκλοφορεί εμφανώς αδύναμος και με μπαστούνι, φαίνεται να έχουν βλάψει σημαντικά τη δημόσια εικόνα του Χουάν Κάρλος.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση που διενεργήθηκε από το Sigma Dos τον Ιανουάριο, το 62% των Ισπανών τάχθηκε υπέρ της παραίτησης του Χουάν Κάρλος, ενώ μόνο το 41% των ερωτηθέντων είχε καλή ή πολύ καλή γνώμη για εκείνον. Ο πρίγκιπας Φελίπε αντίθετα έχει ποσοστό δημοτικότητας 66%, με τους περισσότερους Ισπανούς να πιστεύουν ότι η μοναρχία μπορεί να ανακτήσει την αίγλη της αν αναλάβει τον θρόνο, σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση.
Ο Χουάν Κάρλος δεν καινοτόμησε ακριβώς. Τον δρόμο άνοιξε η 75χρονη βασίλισσα Βεατρίκη της Ολλανδίας, η οποία πέρυσι τον Ιανουάριο ανακοίνωσε την παραίτησή της προς όφελος του γιου της, πρίγκιπα Βίλεμ – Αλεξάντερ έπειτα από 32 χρόνια στον θρόνο. Λίγο αργότερα, τον Ιούλιο, παραιτήθηκε και ο βασιλιάς του Βελγίου Αλβέρτος Β’ υπέρ του μεγάλου γιου του Φιλίππου. Η κίνηση όμως του ισπανού βασιλιά φαίνεται να φέρνει στο προσκήνιο και τις εξελίξεις στον βρετανικό θρόνο, εκεί όπου η 88χρονη Ελισάβετ έπειτα από 61 χρόνια μοναρχίας δεν δείχνει καμία διάθεση να παραιτηθεί. Χθες, μάλιστα, ειδικοί επί του βρετανικού βασιλικού οίκου έλεγαν ότι η Ελισάβετ έχει δώσει οδηγίες να μην ακούγεται καν η λέξη «παραίτηση» στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ. Προκειμένου να στεφθεί ο Φελίπε βασιλιάς της Ισπανίας, πρέπει πρώτα γίνει κατάθεση πρότασης για την τροποποίηση του Συντάγματος που θα επιτρέπει την παραίτηση του βασιλιά από τον θρόνο. Ο ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι συγκάλεσε για σήμερα έκτακτο Υπουργικό Συμβούλιο και δήλωσε: «Ελπίζω ότι σύντομα η ισπανική Βουλή θα είναι σε θέση να εγκρίνει την ενθρόνιση του πρίγκιπα Φελίπε».

Μεταρρυθμίσεις

Η βασιλική παραίτηση γίνεται εν μέσω οικονομικής κρίσης και απειλής της Καταλωνίας για απόσχιση. Η αλλαγή στον θρόνο θα πρέπει να συνοδευθεί και από άλλες μεταρρυθμίσεις