Εχουν προταθεί για Oσκαρ αλλά ουδείς τους γνωρίζει. Συμβαίνει και αυτό στον δρόμο για την απονομή των φετινών βραβείων κινηματογράφου.

Το ντοκιμαντέρ «Act of killing» μπορεί να έχει στη λίστα συντελεστών του σημαντικές φιγούρες της βιομηχανίας θεάματος –Τζόσουα Οπενχάιμερ (σκηνοθεσία), Βέρνερ Χέρτσογκ και Ερολ Μόρις (διευθυντές παραγωγής) –αλλά η ραχοκοκαλιά της αποκαλυπτικής ταινίας, ο Ινδονήσιος που σκηνοθέτησε από κοινού με τον Οπενχάιμερ, εικονολήπτες, ηχολήπτες και λοιποί τεχνικοί αποφεύγουν τα φώτα της δημοσιότητας όπως ο διάολος το λιβάνι.

Το «Act of killing» έχει λάβει διθυραμβικές κριτικές αλλά την ίδια στιγμή έχει κάνει την ομάδα που δούλεψε για την υλοποίησή του, περίπου 60 άτομα, να χάσει τον ύπνο της.

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου ο εθνικιστής πρόεδρος Σουκάρνο συνέχισε να δέχεται την υποστήριξη του κομμουνιστικού κόμματος της Ινδονησίας, επιβάλλοντας δε απαγόρευση αντικομμουνιστικών κινημάτων και διατηρώντας κατά παράδοξο τρόπο μια ισορροπία πολιτικών δυνάμεων με την εγκαθίδρυση ενός υβριδικού καθεστώτος που βασιζόταν σε τρεις άξονες: εθνικισμό, θρησκεία, κομμουνισμό.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 1965 μια ομάδα στρατιωτικών υποκινούμενη, σύμφωνα με εικασίες, από τη Δύση, απήγαγε και δολοφόνησε άγρια έξι στρατηγούς των ενόπλων δυνάμεων της χώρας, σε μια προσπάθεια να ανατρέψει το καθεστώς Σουκάρνο.

Ο στρατηγός Σουχάρτο, με την εξουσιοδότηση του ινδονήσιου προέδρου, κατέστειλε το κίνημα. Αλλά με αφορμή την επιχείρηση εξάρθρωσης των αντικαθεστωτικών ξέσπασαν μαζικές δολοφονίες, γνωστές και ως Κομμουνιστικές Εκκαθαρίσεις, με πρόσχημα ότι πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος ήταν αριστεροί. Σε αυτές είχε πάρει μέρος κάθε καρυδιάς καρύδι. Τις ομαδικές εκτελέσεις είχαν αναλάβει κυρίως γκάνγκστερ και μαυραγορίτες, πιόνια του πολιτικού συστήματος που ακόμα και σήμερα, με την ανοχή και την υποστήριξη του Τύπου, κυβερνά τη χώρα.

Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι δολοφονήθηκαν μέσα στον επόμενο χρόνο, τότε. Οι ντοκιμαντερίστες με το «Act of killing» φωτίζουν την πιο αιματοβαμμένη σελίδα της ινδονησιακής Ιστορίας. Δείχνουν ότι οι στυγνοί δολοφόνοι –τότε μέλη συμμοριών, ηλικιωμένοι πλέον –απολαμβάνουν ασυλία και ατιμωρησία και έχουν εξέχουσα θέση στην κοινωνία της χώρας.

Ο αρχιγκάνγκστερ Ανουάρ Κόνγκο, υπεύθυνος για μερικές χιλιάδες θανάτους, καλεσμένος σε εκπομπή της ινδονησιακής τηλεόρασης, αντιμετωπίζεται περίπου σαν εθνικός ήρωας και δέχεται επαίνους για τις αποτελεσματικές εξολοθρευτικές –αλλά κατά τα λοιπά «ανθρωπιστικές» –μεθόδους του. Σε άλλο σημείο ο ίδιος εξηγεί ποια είναι τα κατάλληλα ρούχα για μια μαζική εξόντωση.

Ο Οπενχάιμερ παρέκαμψε την κυβερνητική λογοκρισία και την απαγόρευση της ταινίας με τη βοήθεια των τοπικών σόσιαλ μίντια και το ντοκιμαντέρ άρχισε να δίνει αφορμή για συζητήσεις μέσα από ιδιωτικές προβολές. Προβλήθηκε σε περίπου 120 πόλεις της χώρας, ενώ από το Ιντερνετ το κατέβασαν δωρεάν τουλάχιστον 11.000 χρήστες του Διαδικτύου μέσα σε έναν μήνα.

«Σκεφτήκαμε να βάλουμε ψευδώνυμα, αλλά καλύτερα που παραμείναμε στην ανωνυμία διότι ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί» δήλωσε ο ινδονήσιος σκηνοθέτης με τον οποίο συνεργάστηκε ο Οπενχάιμερ και πρόσθεσε ότι κάποια μέλη του κινηματογραφικού συνεργείου υπέφεραν από αϋπνία και εφιάλτες εξαιτίας όσων μάθαιναν αλλά και από τον φόβο να αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους.