Βρισκόµαστε στο 1913, µετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέµων, και ο Ελευθέριος Βενιζέλος µαζί µε τους άλλους έλληνες πληρεξουσίους αλλά και όλες τις άλλες βαλκανικές αντιπροσωπείες, συµπεριλαµβανοµένων των Τούρκων, έχει ταξιδέψει στο Λονδίνο προκειµένου να διαπραγµατευθεί (στα ανάκτορα του Αγίου Ιακώβου) τους όρους της ειρήνης.

Μέχρι εδώ τα πράγματα είναι κανονικά. Το φανταστικό στοιχείο ξεκινάει όταν μια ομάδα βούλγαρων αξιωματικών συνωμοτεί για να τον δολοφονήσει, και αυτός που τον σώζει είναι ο… Σέρλοκ Χολμς!

Δεν πρόκειται για παραξενιά κάποιου ιστορικού, αλλά για το πρώτο ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα που αποκάλυψε η ιστορική έρευνα. Λέγεται «Ο Σέρλοκ Χολμς σώζων τον κ. Βενιζέλον» και ανακαλύφθηκε αρχικά από τον συγγραφέα Φίλιππο Φιλίππου και στη συνέχεια στο σύνολό του από τον συγγραφέα και μεταφραστή Ανδρέα Αποστολίδη και τις Εκδόσεις Αγρα, στα παλαιά τεύχη ενός μοντέρνου για την εποχή του εντύπου, του περιοδικού «Ελλάς».

Η «Ελλάς» άρχισε ακριβώς εκατό χρόνια πριν, για την ακρίβεια στις 19 Δεκεμβρίου 1913, να δημοσιεύει σε συνέχειες το μυθιστόρημα, μέχρι τις 13 Μαρτίου 1914 οπότε και ολοκληρώθηκε. Δεν υπάρχει το όνομα του συγγραφέα αλλά οι άνθρωποι που ερεύνησαν το ζήτημα πιστεύουν ότι συγγραφέας είναι ο ίδιος ο εκδότης του περιοδικού, Σπύρος Ποταμιάνος.

Πρόκειται για λογοτέχνημα ενδιαφέρον, σε απλή καθαρεύουσα, που μιμείται πειστικά το ύφος του Αρθουρ Κόναν Ντόιλ και τις μεθόδους του Σέρλοκ Χολμς, με αφηγητή τον φίλο και συνεργάτη του Χολμς, Oυάτσον. Σε επόμενες απόπειρες συγγραφής αστυνομικών διηγημάτων, γραμμένων μετά το 1935 για τα περιοδικά «Μάσκα» και αργότερα «Μυστήριο», η αντιγραφή ή η μίμηση ξένων πρωτότυπων έργων και ηρώων ήταν ο κανόνας, ενώ και οι συγγραφείς των διηγημάτων αυτών έγραφαν συνήθως με ξενικά ψευδώνυμα, καθώς το είδος θεωρούνταν για το ελληνικό πλαίσιο εντελώς «ξένο». Τα μόνα εντελώς πρωτότυπα ελληνικά αστυνομικά αφηγήματα, πριν από το εμβληματικό «Εγκλημα στο Κολωνάκι» του Γιάννη Μαρή (1953), είναι, κατά τον Ανδρέα Αποστολίδη, το σατιρικό «Εγκλημα στο Ψυχικό» του Παύλου Νιρβάνα (1928) και «Το μυστικό της ζωής του Πέτρου Βερίνη» της Ελένης Βλάχου (1938) που, όμως, δημοσιεύθηκε μόνο σε συνέχειες στην «Καθημερινή» και δεν έγινε ποτέ βιβλίο. Με αυτά τα δεδομένα η ανακάλυψη του κειμένου «Ο Σέρλοκ Χολμς σώζων τον κ. Βενιζέλον» μπορεί να θεωρηθεί ιστορική. Τόσο από άποψη έκτασης όσο και από άποψη θεματολογίας είναι το πρώτο ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα, το οποίο μάλιστα βγαίνει για πρώτη φορά σε βιβλίο (από την Αγρα). Το βιβλίο ξεκινάει με τον Χολμς να βρίσκει ένα ερωτικό γραμματάκι στην κοιλιά μιας χήνας που ψώνισε από τον συνήθη προμηθευτή του. Οι χήνες έχουν την κακή συνήθεια να καταπίνουν ό,τι βρουν μπροστά τους και η συγκεκριμένη κατάπιε ένα σημείωμα που έγραφε τα εξής: «Αγαπημένη μου Μαίρη, αύριον, εις τας 10 της νυκτός, θα είσθε μαζί μου εις το Αυτοκρατορικόν Ξενοδοχείον (Emperor’s Hotel). Με πολλά φιλιά, Κ.Κ.Κ.».

Ο Σέρλοκ Χολμς γρήγορα κατάλαβε ότι δεν επρόκειτο για ερωτικό γράμμα αλλά για ραντεβού σε τόπο εγκλήματος, ενώ στη λάμπα του αεριόφωτος βρήκε και ότι το χαρτί ήταν βουλγαρικό. Το νήμα θα οδηγήσει σε οργανωμένο σχέδιο, που θα αποδειχθεί προφητικό. Οχι μόνο –πολύ αργότερα –έγιναν δύο απόπειρες δολοφονίας του Βενιζέλου (από ελληνικά χέρια), αλλά υπήρξε και μια τρίτη στη Λωζάννη, το 1922, που δεν εκδηλώθηκε τελικά, και που λέγεται ότι είχε βουλγαρικό δάκτυλο…