Βαλεντίνα Ματβιένκο: Η Θάτσερ του Κρεμλίνου στην Αθήνα

Πρόεδρος της Ανω Δούμας, η Ματβιένκο κρατά ένα από τα σημαντικότερα πολιτικά αξιώματα στη χώρα. Θεωρητικά είναι η τρίτη στην ιεραρχία μετά τον ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και τον ρώσο Πρωθυπουργό Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Επί της ουσίας, η Ανω Δούμα (Ομοσπονδιακό Συμβούλιο) έχει περιορισμένες εξουσίες και θεωρείται ευρέως ως το Σώμα που τυπικά επικυρώνει τους νόμους που υιοθετεί η Δούμα (Κάτω Βουλή).

ΒΑΜΜΕΝΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΜΑΛΛΙΑ. Ωστόσο, η 64χρονη από το Λένινγκραντ, η οποία έρχεται στην Αθήνα κατόπιν πρόσκλησης του Βαγγέλη Μεϊμαράκη (θα συναντηθεί, όμως, τόσο με τον Αντώνη Σαμαρά όσο και με τον Βαγγέλη Βενιζέλο), δεν είναι γνωστή μόνο για τα βαμμένα κόκκινα μαλλιά της ούτε για τις συχνά κραυγαλέες ενδυματολογικές επιλογές της. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι δημόσιες εμφανίσεις της με κοστούμια στο ριγέ της ζέβρας και όχι μόνο.

Η «νέα Μέρκελ», όπως την αποκαλούν, είναι στενή σύμμαχος του Βλαντίμιρ Πούτιν και έχει πίσω της μακρά καριέρα στη ρωσική πολιτική σκηνή. Η εκλογή της στη θέση κυβερνήτη της Αγίας Πετρούπολης –γενέτειρα της ίδιας και του Πούτιν –με ένα εντυπωσιακό ποσοστό που ξεπέρασε το 95%, συνοδεύτηκε από καταγγελίες της αντιπολίτευσης για νοθεία και με επικρίσεις ότι ενορχηστρώθηκε από τον ρώσο Πρόεδρο. Το 2011 εξελέγη στη θέση προέδρου της Ανω Δούμας με συντριπτική πλειοψηφία: 140 βουλευτές ψήφισαν υπέρ της και ένας απείχε.

Ομως, η Ματβιένκο δεν είναι ο τύπος της γυναίκας πολιτικού που έκανε καριέρα επειδή κάποιος ισχυρός ήθελε να καμαρώνει μια Μπάρμπι. Ανήκει στην κατηγορία των γυναικών που έχουν μόρφωση και ταλέντο.

Κόρη κρατικού υπαλλήλου, η ρωσίδα Θάτσερ αποφοίτησε από το Τμήμα Χημείας και Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου του Λένινγκραντ το 1972 και από την Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών το 1985. Αμέσως μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης μεταπήδησε στη Διπλωματική Ακαδημία του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, απ’ όπου αποφοίτησε το 1991. Στην άνοδό της στην κεντρική πολιτική σκηνή βοήθησε και η θητεία της στη νεολαία του κομμουνιστικού κόμματος, την Κομσομόλ. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 προήδρευε του Ανώτατου Συμβουλίου για τις Γυναίκες και την Οικογένεια. Ακολούθησαν πρεσβευτικά πόστα: το ένα στη Μάλτα, στις αρχές του ’90, και το δεύτερο στην Ελλάδα, το 1997.

Την εποχή που η Ματβιένκο ήταν πρεσβευτής της Ρωσίας στην Αθήνα, ήταν η μοναδική γυναίκα πρεσβευτής της Ρωσίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Τότε άρχισε να μαθαίνει ελληνικά. Η θητεία της στην Ελλάδα συνέπεσε με τον θόρυβο γύρω από την αγορά των S300 από την Κύπρο, η οποία προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε Ουάσιγκτον και Αγκυρα. «Εμείς δεν θεωρούμε ότι αυτός ο παράγοντας δημιουργεί κάποια ανισορροπία ή αυξάνει την ένταση στην περιοχή. Εχουμε επανειλημμένα δηλώσει ότι αν αρχίσει η διαδικασία της αποστρατιωτικοποίησης του νησιού, τότε θα εξαφανιστεί και η ανάγκη για την προμήθεια αυτών των αντιαεροπορικών συστημάτων», είχε δηλώσει σχετικά.

Οι ημέρες της στην Αθήνα, πάντως, δεν τη ζημίωσαν. Επιστρέφοντας στη Ρωσία, η Ματβιένκο έγινε αναπληρώτρια πρωθυπουργός της κυβέρνησης του Μπορίς Γέλτσιν μέχρι το 2003, όταν και ανέλαβε καθήκοντα κυβερνήτη της Αγίας Πετρούπολης. Στα θετικά της θητείας της αναγνωρίζεται το γεγονός ότι μετέφερε χρήματα από τον κρατικό στον τοπικό προϋπολογισμό, ενίσχυσε τις επενδύσεις, ενώ άλλαξε το προφίλ της πόλης ως της δεύτερης σημαντικότερης μετά τη Μόσχα, καθώς πέτυχε τη μεταφορά του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ρωσίας στην Αγία Πετρούπολη.

Στο κυνήγι των στρατηγικών επενδύσεων, η Ματβιένκο προχώρησε στην υλοποίηση μεγάλων έργων, ενώ η Αγία Πετρούπολη, εκτός από τουρίστες, προσείλκυσε μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως οι Toyota, General Motors, Nissan, Suzuki και άλλες, οι οποίες διατηρούν εργοστάσια στην ευρύτερη περιοχή. Θύελλα, ωστόσο, προκάλεσαν τα σχέδιά της για την ανοικοδόμηση του ουρανοξύστη της Γκαζπρόμ, ύψους 400 μέτρων, δίπλα στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Τα μίντια, οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και εντέλει η εμπλοκή του ίδιου του Ντμίτρι Μεντβέντεφ την ανάγκασαν να αλλάξει πορεία. Ο πύργος της Γκάζπρομ (Gazprom City) τελικά μεταφέρθηκε στα προάστια.

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ. Η επίσκεψη της Ματβιένκο στην Αθήνα πραγματοποιείται σε μια συγκυρία κατά την οποία υπάρχουν σκιές στις ελληνορωσικές σχέσεις, ειδικά μετά το ναυάγιο της Γκαζπρόμ με τη ΔΕΠΑ. Αποκορύφωμα των πολικών θερμοκρασιών που επικρατούν είναι οι πρόσφατες δηλώσεις του ρώσου Προέδρου, σύμφωνα με τις οποίες η Ελλάδα είναι καλή χώρα, αλλά προβληματική για επενδύσεις. Ωστόσο, το πολιτικό βάρος της Ματβιένκο είναι καλός οιωνός για την επίτευξη προόδου σε δύο σημαντικά ζητήματα για την Αθήνα και τη Μόσχα. Το ένα είναι η προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης να μειώσει το κόστος προμήθειας φυσικού αερίου από την Gazprom για τη ΔΕΠΑ ώστε να μπορέσουν να μειωθούν τα τιμολόγια ηλεκτροπαραγωγής και κατανάλωσης για τις μεγάλες ενεργοβόρες ελληνικές επιχειρήσεις. Το δεύτερο αφορά τις επενδύσεις και συγκεκριμένα τους διαγωνισμούς για την αποκρατικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και της ROSCO, όπου αναμένεται να εκδηλωθεί το ενδιαφέρον των ρωσικών σιδηροδρόμων. Το ενδιαφέρον έχει εξάλλου εκφραστεί ρητά και κατά τους προηγούμενους μήνες και με απευθείας επαφές των Ρώσων στο Μέγαρο Μαξίμου.

Μένει να φανεί αν η 64χρονη σιδηρά κυρία θα καταφέρει να εμπνεύσει αέρα αλλαγής σπάζοντας τον πάγο στον άξονα Αθήνας – Μόσχας. Εξάλλου, η Ματβιένκο θα μπορούσε κάλλιστα να είναι υποψήφια στις επόμενες προεδρικές εκλογές. Η ίδια θεωρεί ότι η Ρωσία δεν είναι ακόμη ώριμη για γυναίκα πρόεδρο. Αν όμως η γυναίκα είναι στενή σύμμαχος του Πούτιν, τότε ποτέ μη λες «ποτέ»…