Το αποτέλεσμα των κυπριακών εκλογών επιβεβαίωσε την ύπαρξη ενός διπολικού συστήματος. Κυριότεροι συντελεστές του, ο Δημοκρατικός Συναγερμός (που αντιπροσωπεύει την παραδοσιακή συντηρητική Δεξιά με αντικομμουνιστικές τοποθετήσεις και στενό δεσμό προς τον αγώνα της ΕΟΚΑ) και η παραδοσιακή Αριστερά με επίκεντρο το ΑΚΕΛ, το κομμουνιστικό κόμμα της Κύπρου (το οποίο, παρ’ όλη τη μετριοπάθεια στις θέσεις του, παραμένει προσκολλημένο σε φρασεολογίες του παρελθόντος).
Δύναμη προσδίδουν στο ΑΚΕΛ το στέρεο οργανωτικό υπόβαθρό του και η ισχυρή διασύνδεση που διατηρεί με τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Στην αντιπαράθεσή του με τη Δεξιά, πέρα από τις διαφωνίες του για την οικονομική πολιτική της, συντηρεί ως κύριο επιχείρημα τη συνενοχή πολλών στελεχών της στο πραξικόπημα του 1974. Το 42,52% που πήρε ο υποψήφιος του ΑΚΕΛ Σταύρος Μαλάς δεν είναι καθόλου χαμηλό ποσοστό, σημαίνει ισχυρή αντιπολίτευση.

Το καινούργιο είναι η εμφάνιση ομάδων που αποκλίνουν από τα δύο βασικά, κύρια ρεύματα της Αριστεράς και της Δεξιάς. Επίκεντρο των μετακινήσεων υπήρξε η πολιτική κληρονομιά του Τάσσου Παπαδόπουλου. Οι ψηφοφόροι αυτοί συνασπίστηκαν γύρω από τον τρίτο υποψήφιο της εκλογικής αναμέτρησης, τον Γιώργο Λιλλήκα. Οι θέσεις του, αντιμνημονιακές στο οικονομικό ζήτημα, ρατσιστικές στο κοινωνικό και ακραία εθνικιστικές στο πολιτικό, εξέφρασαν μια νεοσχηματιζόμενη ακαθόριστη ακόμα παράταξη. Η λύση που προτείνει, απορρίπτοντας τη συμφωνημένη από τον Μακάριο και τον Ντενκτάς και υιοθετημένη από το Συμβούλιο Ασφαλείας Δικοινοτική, Διζωνική, Ομοσπονδία, οδηγεί μόνο στη διχοτόμηση. Το αποτέλεσμα που πέτυχε στον πρώτο γύρο των εκλογών (24,93%) ήταν εντυπωσιακό. Στον δεύτερο γύρο δεν μπόρεσε να καθοδηγήσει τους ψηφοφόρους του προς την κατεύθυνση του άκυρου και του λευκού. Στις εντολές τους μόνο ένα ποσοστό που δεν υπερβαίνει το 5%-6% υπάκουσε. Παρ’ όλα αυτά, ο Γ. Λιλλήκας παραμένει στο πολιτικό προσκήνιο. Από τα παραπέρα βήματά του θα εξαρτηθούν οι εξελίξεις στον πέρα από τη Δεξιά χώρο και ιδιαίτερα στο μεταμορφωμένο πια Κέντρο.

Ο νέος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, με την ομιλία της εγκατάστασής του, θέλησε να δώσει μηνύματα συμπόρευσης και συνεργασίας προς κάθε κατεύθυνση, και πρώτα από όλα με την ΕΕ. Ανήγγειλε την πρόθεσή του να καταθέσει αίτηση ένταξης της Κύπρου στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη. Εκείνο που είχε ιδιαίτερη σημασία ήταν η αναφορά του στην αναγκαιότητα λύσης του Κυπριακού. Εξέφρασε την πρόθεσή του να εργαστεί για τη λύση μέσα σε ένα νέο πλέγμα σχέσεων και πρωτοβουλιών, με εμπλοκή της ΕΕ και άλλων παραγόντων, τους οποίους δεν θέλησε να διευκρινίσει, άφησε όμως να εννοηθεί ότι υπάρχουν συγκεκριμένα σχέδια. Ωστόσο, εκεί που έδωσε δείγματα διεκδίκησης ηγετικού ρόλου ήταν όταν κάλεσε τους οπαδούς του σε τάξη, όταν αυτοί εξετράπησαν σε επιφωνήματα αποδοκιμασίας στο άκουσμα της αναφοράς του στους Τουρκοκυπρίους και στον συνυποψήφιό του Μαλά.

Ενδείξεις για τον τρόπο που θα ασκήσει τα καθήκοντά του έδωσε και με τον σχηματισμό της κυβέρνησής του.

Προτεραιότητα, φυσικά, έδωσε στην αντιμετώπιση του οικονομικού προβλήματος με την αξιοποίηση του κατόχου βραβείου Νομπέλ Χριστόφορου Πισσαρίδη, ο οποίος επικεφαλής ομάδας οικονομολόγων θα συμβουλεύει τον ίδιο και την κυβέρνησή του. Υπουργό Οικονομικών τοποθέτησε τον Μιχάλη Σαρρή, παλαιό υψηλόβαθμο αξιωματούχο του ΔΝΤ και γνώριμο της ΕΕ από τον καιρό της ένταξης της Κύπρου στο ευρώ. Ενδιαφέρον έχει και η τοποθέτηση του Ιωάννη Κασουλίδη ως υπουργού Εξωτερικών και του Χρήστου Στυλιανίδη ως κυβερνητικού εκπρόσωπου. Με επικεφαλής τον ίδιο σχηματίζεται μια μετριοπαθής ομάδα, που θα διαχειρίζεται τις διεθνείς σχέσεις και τις εξελίξεις.

Παραμένει όμως μια μεγάλη εκκρεμότητα. Η εθνικιστική συμπεριφορά των οπαδών του που αντιδρούν ακόμη και στην αναφορά της λέξης «Τουρκοκύπριοι», που ζώνονται την ελληνική σημαία ως κομματικό σύμβολο. Απομεινάρι της κυπριακής εθνικοφροσύνης και του ενωτικού προσανατολισμού. Ο Νίκος Αναστασιάδης τότε μόνο θα μπορέσει να διαδραματίσει ιστορικό ρόλο, αν διαπαιδαγωγήσει ανάλογα και τους οπαδούς του. Η δημιουργία ενός συμβουλίου ενημέρωσης και καθοδήγησης των πολιτών προς την κατεύθυνση της λύσης, που δεν μπορεί πάρα να είναι συμβιβασμός με τους Τουρκοκυπρίους, είναι άμεση αναγκαιότητα και για τον ίδιο και για την Κύπρο.

* Ο Τάκης Χατζηδημητρίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος της σοσιαλιστικής ΕΔΕΚ και βουλευτής. Είναι πρόεδρος του Ιδρύματος Κοινωνικών και Πολιτικών Μελετών της Κύπρου

Τελευταία Νέα