Aραγε µπορεί να µιλάει κανείς για καταπίεση και αστυνοµική αυθαιρεσία σήµερα, αν σκεφτεί τη δικτατορία της 21ης Απριλίου; Και τότε, µπορεί να βάλει τη δικτατορία της 21ης Απριλίου πλάι στις δικτατορίες του λεγόµενου Τρίτου κό σµου; Και ποια αστυνοµική αυθαιρεσία, αν σκεφτεί κάποια χώρα του υπαρκτού σοσιαλισµού; Οπότε; Ανύπαρκτη έννοια σήµερα η καταπίεση και η αστυνοµική αυθαιρεσία;

Ας το δούµε αλλιώς, σ’ ένα γενικότερο πλαίσιο:

«Υπάρχουν και χειρότερα» είναι µια κοινότοπη φράση που επαναλαµβάνουµε όλοι, για κάποια περιπέτεια που είχαµε, υγείας λόγου χάρη. Κάπως υποκριτικά, θα έλεγα, γιατί πάντα τα δικά µας είναι τα χειρότερα, έτσι τα ζούµε, δεν γίνεται αλλιώς. Αν δηλαδή ψηνόµαστε στον πυρετό, η γνώση ότι άλλοι, µπορεί και κοντινοί και αγαπητοί µας, δοκιµάζονται σκληρά από ανίατη αρρώστια ούτε τον πυρετό θα µας διώξει ούτε το κέφι έστω θα µας φτιάξει.

Θεµιτή καταρχήν η σύγκριση, αρρώστια µε αρρώστια, λάθος το –αντικειµενικά σωστό!– συµπέρασµα, αν τάχα σκοπό έχει να µας κάνει να αγαλλιούµε µε τον πυρετό µας.

Κι ένα λίγο διαφορετικό παράδειγµα: καλοκαίρι, καύσωνας, κυκλοφορούµε κάθιδροι, ίσα που ανεχόµαστε ένα ρούχο πάνω µας –έτσι και µας υποχρέωναν να φορέσουµε κάτι αποπάνω, θα λιποθυµούσαµε, ούτε λόγος. Την ίδια ώρα, πλάι µας, κυκλοφορεί, χωρίς να έχει λιποθυµήσει, ένας παπάς, µε τα τριπλά από εµάς ρούχα: πουκάµισο-παντελόνι, αποπάνω το αντερί, κάτι σαν εσώρασο δηλαδή, κι αποπάνω το κανονικό ράσο, µαύρο ως γνωστόν –συν το καληµαύχι στο κεφάλι.

Όχι δηλαδή πυρετός µε ανίατη αρρώστια, αλλά η ίδια θερµοκρασία, στον ίδιο τόπο: κι όµως, άλλη για τον ένα, άλλη για τον άλλο.

∆εν χρειάζεται να αρχίσουµε να φιλοσοφούµε αν τελικά υπάρχει αντικειµενικά πόνος και αρρώστια, ζέστη κτλ. Χρειάζεται πολύ απλά να έχουµε διαρκώς συνείδηση της σχετικότητας, της απόλυτης σχετικότητας των πραγµάτων.

Ώστε δεν µπορεί να ακυρωθεί η έννοια του κρύου στην Ελλάδα επειδή υπάρχει το κρύο λόγου χάρη της Ρωσίας –που κι αυτό θα ακυρωνόταν από το κρύο του Βόρειου Πόλου! Εντέλει µοιάζει άκυρη κάθε τέτοια σύγκριση. Είτε αφορά το κρύο, είτε τη φτώχεια και τη δυστυχία, την καταπίεση και την αστυνοµοκρατία:

έφτασα στην αφορµή µου, όπως αποτυπώθηκε εισαγωγικά, ένα πρόσφατο άρθρο εδώ για την αστυνοµία σήµερα και στη χούντα.

Αξίζει ν’ ασχοληθούµε χωριστά, όχι σώνει και καλά µ’ αυτό καθαυτό αλλά µε την κυρίαρχη λογική –όλων µας– την οποία εκφράζει.

} Χωρίς συνείδηση της σχετικότητας των πραγµάτων, οδηγούµαστε σε άκυρα συµπεράσµατα, παγιδευµένα στη σφαίρα του αυτονόητου