ΕΝΩ ΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ ΦΛΕΓΕΤΑΙ
ΑΠΟ ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ, ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ
ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΒΙΑ, ΣΕ ΕΝΑ
ΔΩΜΑΤΙΟ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΕΝΑ ΜΙΚΡΟΦΩΝΟ
ΚΑΙ ΑΡΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΜΙΛΑΝΕ ΣΕ
ΜΙΑ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ,
«Σ΄ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΑΚΟΥΝΕ».
Το θέμα δεν είναι τι έχουν να πουν, το ζήτημα είναι ότι μιμούνται μια σκηνή επανάστασης και προσπαθούν να μιλήσουν, να απευθυνθούν. Το θέμα είναι ότι ζητούν από όσους τους βλέπουν (τους φανταστικούς συμμέτοχους μιας διαδήλωσης αλλά και το κοινό του θεάτρου) να πάρουν την ευθύνη τους, ως θεατές χειραφετημένοι.

Αν το θεατρικό έργο της Λούλας Αναγνωστάκη «Σε σας που με ακούτε» φαινόταν λίγο ανεδαφικό και ξεπερασμένο όταν είχε πρωτοανέβει το 2003, σήμερα αξίζει κανείς να το ξαναδιαβάσει. Σε ένα σπίτι, όπου συχνά φτάνει ο βόμβος των επεισοδίων και οι ήχοι από ριπές και δακρυγόνα, ένας άντρας μιξάρει στο κομπιούτερ φωνές και συνθήματα από τις διαδηλώσεις. Χαρακτήρες και θέματα από παλαιότερα έργα της Αναγνωστάκη έρχονται στη σκηνή ως υπονοούμενα, αλλά δεν καταλήγουν πουθενά· οι μισοτελειωμένοι χαρακτήρες σηκώνονται, παίρνουν ένα μικρόφωνο και παριστάνουν πως μιλούν σε μια συγκέντρωση, στη διαδήλωση, «σε σας που με ακούτε». Μιλάνε προσωπικά, αποσπασματικά, νευρωτικά, περιγράφουν παλίμψηστα εικόνων και εμπειριών, κάποια στιγμή θυμούνται μερικά επαναστατικά στερεότυπα· τσιτάρουν λίγο Μανόλη Αναγνωστάκη, Έρημη Χώρα του Έλιοτ, και μια παράγραφο από τον Γιατρό Ινεότη του Χειμωνά («Πρόκειται να έρθει το νέο είδος των ανθρώπων ένα άλλο είδος ξαφνικό»). Στα μεγάφωνα μιξαρισμένες φωνές από διαδηλώσεις και «Βella Ciao». Τέλος έργου.

Οι αναφορές στα άλλα κείμενα δεν είναι τυχαίες. Κλείνουν το μάτι σε μια παράδοση έργων που μιλάνε για καταστροφή, για το τέλος μιας εποχής, για την ταυτόχρονη απογοήτευση και ήττα της νέας γενιάς ( η νεότης, που κρύβεται πίσω από το οραματικό Γιατρός Ινεότης του Χειμωνά), αλλά και τη μεταιχμιακή δυνατότητά της να εκφέρει ενδεχομένως έναν καινούργιο λόγο και μια καινούργια επαναστατικότητα τη στιγμή που όλα γύρω της αποσυντίθενται. Η διαφορά όμως του «Σε σας που με ακούτε», αυτό που το κάνει ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα, είναι ότι μιλάει για μια εποχή όπου η συλλογικότητα «των επαναστατημένων», όπως και η συλλογικότητα του κοινού «που ακούει» δεν είναι δεδομένες. Ούτε ενιαίες ούτε σταθερές. Ψυχανεμίζεται η Αναγνωστάκη ότι αν ένας καινούργιος λόγος βγει από τα αδιέξοδα του σήμερα, αυτός θα είναι ένα κολάζ στοιχείων ετερογενών, το νόημα του οποίου δεν μπορούμε να το κατανοήσουμε με τα απελευθερωτικά μοτίβα και την ιδεολογική ανάλυση που έχουμε συνηθίσει έως τώρα. Περίπου κάτι τέτοιο έμοιαζε να λέει και το εύρημα της τεράστιας, πολυπρόσωπης ουράς πολιτών/θεατών/ηθοποιών στο εντελώς ομόλογο πρόσφατο ανέβασμα του Πεθαίνω σαν Χώρα του Δημήτρη Δημητριάδη από τον Μιχαήλ Μαρμαρινό.

Χειραφετημένη κοινωνία σήμερα, λέει προκλητικά ο Γάλλος φιλόσοφος Ζακ Ρανσιέρ, δεν είναι αυτή όπου έχει απήχηση ένας συγκροτημένος λόγος απελευθερωτικός, αλλά η κοινωνία στην οποία ο καθένας μπορεί να γίνει αφηγητής και μεταφραστής, να πει τη δική του ιστορία αντίστασης και να αναπαραγάγει τον λόγο των άλλων προσθέτοντας το δικό του στίγμα.

Αν η Αναγνωστάκη λέει κάτι στο «Σε σας που με ακούτε», αυτό είναι ότι την ιστορία μιας καινούργιας κοινωνικής επανάστασης, όταν αυτή συμβεί, δεν θα μπορέσουν να την πουν οι παραδοσιακοί τρόποι της πολιτικοποιημένης τέχνης. Οι χαρακτήρες της μιξάρουν στα κομπιούτερ φωνές από διαδηλώσεις και μετά αρχίζουν να περιγράφουν προσωπικές εμπειρίες και να φαντασιώνονται ανακόλουθες εξεγέρσεις. Ομοίως η συγγραφέας μοιάζει να πετάει το μπαλάκι στο κοινό: δείτε τη δυναμική των εικόνων και ξεχάστε αν έχουν συνοχή, συνέπεια ή πολιτικό μέλλον· συνδυάστε, ξαναγράψτε, συνειδητοποιήστε τη δυναμική που έχει σωρευτεί στις εικόνες αντίστασης, σκεφθείτε τη δική σας θέση σε όσα συμβαίνουν.

Λούλα Αναγνωστάκη

ΘΕΑΤΡΟ

Α΄ ΤΟΜΟΣ

Η ΝΙΚΗ/Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΤΑΚΟΚΚΙΝΟΣ/ ΣΕ ΣΑΣ ΠΟΥ ΜΕ ΑΚΟΥΤΕ

ΕΠΙΜΕΤΡΟ: ΔΗΩ ΚΑΓΓΕΛΑΡΗ ΕΚΔ. ΚΕΔΡΟΣ, 2007 ΣΕΛ.

160, ΤΙΜΗ: 12 ΕΥΡΩ

Τελευταία Νέα