Σκληρά κι ανθεκτικά, σαν την πέτρα που τα στηρίζει. Ζεστά και όμορφα, σαν το

ξύλο που τα στολίζει. Επιβλητικά κι ανυπότακτα, σαν τη σχιστολιθική πλάκα που

τα σκεπάζει. Τα σπίτια του Πηλίου ζουν στο πέρασμα των αιώνων και καταγράφουν

πάνω τους την πρώιμη, κλασική και ύστερη πηλιορείτικη αρχιτεκτονική οι οποίες

τοποθετούνται χρονικά από τις αρχές του 18ου αιώνα ώς το δεύτερο μισό του 19ου

αιώνα. Είναι φτιαγμένα από χέρια μερακλήδικα, από τους κτιστάδες που φτάσανε

εδώ από την Ήπειρο και τη Μακεδονία κι έμαθαν την τέχνη στους ντόπιους

μαστόρους. Έχουν στοιχεία θεσσαλικής αρχιτεκτονικής παράδοσης, βυζαντινές

πινελιές και έντονες επιρροές από την Ανατολή.

Οι βασικές κατηγορίες τους είναι τα τρίπατα πυργόσπιτα, τα αστικά

αρχοντικά και τα νεοκλασικά αρχοντικά. Τα πρώτα πυργόσπιτα

εμφανίζονται με συμπαγή πέτρινο κορμό, υπερυψωμένη είσοδο, εξώστεγα,

πολεμίστρες και μικρά έως ανύπαρκτα παράθυρα.

H δεύτερη φάση, η λεγόμενη κλασική, είναι αυτή που χαρακτηρίζει απόλυτα

την αρχιτεκτονική του Πηλίου: Τότε που οι συντεχνίες των μαστόρων καταφθάνουν

στο Πήλιο από το Ζουπάνι (Πεντάλοφο) και την Πυρσόγιαννη της Ηπείρου και

αρχίζουν να δημιουργούν, ενώ παράλληλα οι Πηλιορείτες αποκτούν περισσότερα

χρήματα και τα επενδύουν στα σπίτια τους. Το «βορειοελλαδίτικο»

στοιχείο εμφανίζεται και τα πρώτα αρχοντικά αρχίζουν να παίρνουν μορφή. Ο

πέτρινος σκελετός παραμένει, αλλά εμφανίζεται «δεμένος» με ξύλινα «χατίλια»,

οι σχιστολιθικές πλάκες τοποθετούνται στη στέγη και ανοίγονται μικρά παράθυρα

με σιδεριές. Στον 1ο όροφο, το «κατώι» το οποίο χωρίζεται στα δύο, υπάρχουν οι

αποθήκες. H σκάλα μπροστά οδηγεί στο 2ο όροφο, τον λεγόμενο «ταμπανά» όπου

βρίσκονται τα χειμωνιάτικα δωμάτια. Στον 3ο όροφο που έχει ελαφρό σκελετό από

«τσατμά», υπάρχουν πολλά παράθυρα και πολύχρωμοι φεγγίτες: εδώ βρίσκονται τα

καλοκαιρινά δωμάτια και το καθιστικό όπου το ξύλο κυριαρχεί μέχρι και στο

ταβάνι που είναι συνήθως ξυλόγλυπτο.

Τα λεγόμενα «αιγυπτιώτικα» της ύστερης πηλιορείτικης αρχιτεκτονικής

κάνουν την εμφάνισή τους στο τέλος του 19ου αιώνα. Σπίτια των ομογενών από την

Αίγυπτο, έντονα επηρεασμένα από τα εκεί αρχοντικά, παρουσιάζουν συμμετρικές

όψεις. Τα παράθυρα μεγαλώνουν και εμφανίζονται σιδερόφρακτα αξονικά μπαλκόνια,

μνημειακές σκάλες και «γερμανικά» παραθυρόφυλλα.

Σήμερα αυτή που αναγνωρίζεται ως παραδοσιακή είναι η «κλασική»

πηλιορείτικη αρχιτεκτονική και αυτή πρέπει να ακολουθείται σύμφωνα με τους

όρους δόμησης που ισχύουν στο Πήλιο.

Τελευταία Νέα