Αναζήτηση
Είμαστε…
… όλοι μεταλλαγμένοι; Έτσι υποστηρίζει ο βιολόγος Αρμάντ Λιρόι. Το γράφει
στο βιβλίο του «Μεταλλαγμένοι: Για τη μορφή, τις ποικιλίες και τα σφάλματα του
ανθρώπινου σώματος» (Εκδ. HarperCollins). Και θυμίζει, φυσικά, κάτι από το
«1984» του Τζορτζ Όργουελ και τον «Θαυμαστό νέο κόσμο» του Άλντους Χάξλεϊ -την
εφιαλτική χειραγώγηση της ανθρώπινης ζωής. Ο Λιρόι ασχολείται με την
εκμετάλλευση της τερατομορφίας και με τους τρόπους που καλλιτέχνες και
επιστήμονες χρησιμοποίησαν τις μεταλλάξεις του ανθρώπου στο έργο τους.
Τα τέρατα…
|
|
… της συλλογής του Βίλεμ Βρόλικ, μιας συλλογής του δεκάτου ενάτου αιώνα που
εκτέθηκαν πρόσφατα στο Άμστερνταμ -μωρά κύκλωπες, ανθρωπόμορφες γοργόνες και
άλλα απερίγραπτα δύσμορφα πλάσματα -ο Λιρόι τα συγκρίνει με τα δαιμονικά
πλάσματα που χοροπηδούν πάνω στους μουσαμάδες του ζωγράφου Ιερώνυμου Μπος. Τα
τέρατα του Μπος ήταν προϊόν της φαντασίας του και της πίστης του στη θεία
τιμωρία. Για τους σύγχρονους του ζωγράφου, τα τέρατα ενσάρκωναν μια
προειδοποίηση: ο Θεός ήταν δυσαρεστημένος από τις ηθικές ατέλειες του
ανθρώπου. Όμως, τα εκθέματα του Βρόλικ είναι απαλλαγμένα από κάθε ηθικό
φορτίο, ανήκουν στην επιστημονική εποχή. Έτσι και ο Λιρόι προσεγγίζει αυτά τα
τέρατα σαν ένας επιστήμονας που ενδιαφέρεται να μάθει τι μπορούν να μας πουν
οι μεταλλάξεις για τη φυσιολογική σωματική ανάπτυξη. Ο φιλόσοφος Σερ Φράνσις
Μπέικον συνιστούσε τη συλλογή ή καταγραφή «όλων των τεράτων και των παράξενων
προϊόντων της φύσης, των καινοφανών, των σπάνιων, των μη φυσιολογικών», όχι
επειδή είναι αξιοπερίεργα, αλλά επειδή αποκαλύπτουν τους κανονικούς νόμους της
φύσης. Λέει ο Μπέικον (χωρίς βέβαια να υποψιάζεται τι θα επακολουθήσει
αργότερα, στην εποχή της γενετικής τεχνολογίας) πως «όταν γνωρίζουμε αυτούς
τους νόμους, μπορούμε να ανακατασκευάσουμε τον κόσμο όπως επιθυμούμε».
Στο βιβλίο του…
… ο Αρμάντ Λιρόι διηγείται την ιστορία της εξέλιξης ενός ανθρώπου από την
εμβρυακή κατάσταση μέχρι το προχωρημένο γήρας. Δείχνει τι αποκαλύπτουν οι
γενετικές μεταλλάξεις για την ανάπτυξη των διαφόρων μερών του ανθρωπίνου
σώματος (ακόμη και όταν γράφει για ένα παιδί που γεννήθηκε το 1995 στη Δανία
με τα υπολείμματα 21 εμβρύων μέσα στον εγκέφαλό του). Μπορεί κανείς να γράφει
γι’ αυτά τα θέματα με ποιητική, φιλοσοφική διάθεση; Ναι, λέει ο Λιρόι, όπως
ακριβώς ζωγράφιζε ο Γκόγια, που τον θεωρεί έναν «βαθύ γνώστη της δυσμορφίας».
Κάθε νέο έμβρυο…
… γράφει ο Λιρόι, έχει 100 μεταλλάξεις που δεν είχαν οι γονείς του. Ίσως
δεν χρειάζεται λοιπόν να βιαζόμαστε, να παραφουσκώνουμε ανθρώπους με φάρμακα
για να μπορούν να σηκώνουν ένα πούλμαν στα χέρια τους ή για να τρέχουν τόσο
γρήγορα όσο δεν μπορεί να τρέξει ένα αυτοκίνητο. Κάποτε θα συμβεί και αυτό από
μόνο του. Γιατί είμαστε όλοι μεταλλαγμένοι.
