Mυστήριο με τα Tουπόλεφ

Τραγική σύμπτωση ή τρομοκρατική ενέργεια; H σχεδόν ταυτόχρονη συντριβή δύο

αεροπλάνων τύπου Τουπόλεφ στη Ρωσία αργά το βράδυ της Τρίτης, ήγειρε αμέσως

υποψίες. H παράδοση, άλλωστε, θέλει το Κρεμλίνο να κατηγορεί τους Τσετσένους

αντάρτες για κάθε πολύνεκρο συμβάν. Επισήμως κανένα ενδεχόμενο δεν έχει ακόμα

αποκλειστεί. Όλα δείχνουν, όμως, ότι επρόκειτο για δυστυχήματα.

Όπως δήλωσε χθες ο Σεργκέι Ιγκνατσένκο, εκπρόσωπος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας

Ασφαλείας (ΟΑΥ), από τις έρευνες στα συντρίμμια των δύο αεροσκαφών δεν

προέκυψαν στοιχεία που να στηρίζουν την εκδοχή της τρομοκρατικής ενέργειας. Το

βασικό σενάριο που εξετάζουν οι ειδικοί, πρόσθεσε, είναι αυτό της «παραβίασης

των κανόνων της πολιτικής αεροπλοΐας». Παρ’ όλα αυτά, το Γραφείο Τύπου της ΟΥΑ

ενημέρωσε το πρακτορείο Ασοσιέιτεντ Πρες ότι στους τόπους της συντριβής

παραμένουν ειδικοί στις εκρηκτικές ύλες, και ότι το σενάριο της τρομοκρατικής

ενέργειας δεν έχει ακόμα απορριφθεί.

H σύμπτωση

Σημαντικά στοιχεία για την εξιχνίαση του μυστηρίου αναμένεται να παράσχουν τα

μαύρα κουτιά των δύο Τουπόλεφ, που έχουν ήδη εντοπιστεί και μεταφερθεί στη

Μόσχα για ανάλυση. Οι Ρώσοι περιμένουν με αγωνία να μάθουν τι ευθύνεται για

τον θάνατο συνολικά 89 ανθρώπων. H είδηση της διπλής τραγωδίας ήρθε την ώρα

που το έθνος ολόκληρο πανηγύριζε τη νίκη της Ρωσίδας Γιελένα Ισινμπάγεβα στο

άλμα επί κοντώ στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. H χρονική σύμπτωση (τα

αεροσκάφη είχαν απογειωθεί από το ίδιο αεροδρόμιο της Μόσχας με σαράντα λεπτά

διαφορά και χάθηκαν από τις οθόνες των ραντάρ σχεδόν ταυτόχρονα, σε απόσταση

800 χλμ. το ένα από το άλλο) προκάλεσε αμέσως υποψίες για τους συνήθεις

υπόπτους, τους Τσετσένους αυτονομιστές αντάρτες.

Οι προεδρικές εκλογές που θα γίνουν την Κυριακή στην Τσετσενία για την

αντικατάσταση του Αχμάντ Καντίροφ, του φιλορώσου προέδρου ο οποίος σκοτώθηκε

σε επίθεση τον Μάιο, ενίσχυσαν τις υποψίες. Μία παραλλαγή της 11ης Σεπτεμβρίου

του 2001 στις ΗΠΑ; Τα μέτρα ασφαλείας σε όλα τα ρωσικά αεροδρόμια ενισχύθηκαν.

H πληροφορία ότι το ένα αεροσκάφος, το Τουπόλεφ 154, είχε ενεργοποιήσει

δευτερόλεπτα προτού χαθεί από τις οθόνες των ραντάρ σύστημα συναγερμού που

προειδοποιεί για αεροπειρατεία σε εξέλιξη, φάνηκε να επιβεβαιώνει τους φόβους.

H πληροφορία αυτή, ωστόσο, διαψεύστηκε αργότερα: το αεροσκάφος είχε απλώς

εκπέμψει σήμα SOS, το οποίο μπορεί να υποδηλώνει οποιοδήποτε πρόβλημα.

Πιθανολογείται πάντως πως εξερράγη στον αέρα, διότι τα συντρίμμια βρέθηκαν

διασκορπισμένα σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων. Οι αρχές διευκρίνισαν πως το άλλο

αεροσκάφος, το Τουπόλεφ 134, δεν εξέπεμψε σήμα κινδύνου. Έως τα ξημερώματα

χθες, τα συντρίμμια των αεροσκαφών είχαν εντοπιστεί. Οι όποιες ελπίδες για

επιζώντες έσβησαν οριστικά και ο Βλαντίμιρ Πούτιν κήρυξε τη σημερινή ημέρα

πένθους για όλη τη Ρωσία.

Τα πιθανά αίτια

Σύμφωνα με την ΟΥΑ, τα ενδεχόμενα που εξετάζονται είναι κάποιο μηχανικό

πρόβλημα, η χρήση καυσίμων κακής ποιότητας, η παραβίαση των κανονισμών γύρω

από τα καύσιμα και κάποιο λάθος των πιλότων. Από τα πιθανά αίτια δεν μπορούν

να αποκλειστούν ούτε οι κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν και στους δύο

περιοχές όπου συνετρίβησαν τα αεροσκάφη. Το Τουπόλεφ 154 ανήκε στις Sibir

Airlines, από τις μεγαλύτερες της Ρωσίας. Το Τουπόλεφ 134 ανήκε σε έναν μικρό

αερομεταφορέα, τον Volga-Aviaexpress. Εκπρόσωποι των δύο εταιρειών επέμειναν

πως τα αεροσκάφη και το πλήρωμα πληρούσαν όλα τα κριτήρια όσον αφορά την

ασφάλεια. Το ένα Τουπόλεφ, πάντως, είχε κατασκευαστεί το 1977 και το άλλο

αριθμούσε 30.751 ώρες πτήσεις, με όριο ζωής τις 37.000.

TI ΕΙΔΑΝ OI ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ

Πτώματα σκορπισμένα…

Οι λεπτομέρειες ήταν διαφορετικές αλλά η εικόνα επώδυνα ίδια: τα

συντρίμμια δύο αεροσκαφών διασκορπισμένα στα χωράφια, με τους διασώστες να

ανασύρουν πτώματα και να αναζητούν στοιχεία που θα βοηθήσουν στη διαλεύκανση

του μυστηρίου.

Γερανούς, κοπτικά εργαλεία, ακόμα και τα χέρια τους χρησιμοποιούσαν τα μέλη

των σωστικών συνεργείων για να εντοπίσουν τις σορούς των επιβατών ανάμεσα στα

συντρίμμια. Στον τόπο συντριβής του Τουπόλεφ 134, στην περιοχή της Τούλα, ο

κάτοικος ενός γειτονικού χωριού έδειχνε στη ρωσική τηλεόραση ένα βιβλίο που

είχε πέσει, όπως υποστήριζε, από τον ουρανό… Ένας άλλος υποδείκνυε μια

συστάδα θάμνων όπου είχε πέσει το πτώμα ενός επιβάτη. Οι διασώστες κατάφεραν

να ανασύρουν τις σορούς και των 43 επιβαινόντων. Περίπου 800 χιλιόμετρα

μακριά, στην περιοχή του Ροστόφ, έως αργά χθες το βράδυ είχαν εντοπιστεί μόλις

15 πτώματα. Οι διασώστες περιέγραφαν ανατριχιαστικές σκηνές: μία αεροπορική

θέση με μια γυναίκα και ένα παιδί είχαν προσγειωθεί στην πίσω αυλή ενός

σπιτιού…

OI ΤΣΕΤΣΕΝΟΙ ΑΥΤΟΝΟΜΙΣΤΕΣ

«Δεν ευθυνόμαστε εμείς»

«Φυσικά και όχι». Αυτή την απάντηση έδωσε από το Λονδίνο ο Αχμέντ

Ζακάγεφ, εκπρόσωπος του αυτονομιστή ηγέτη της Τσετσενίας Ασλάν Μασχάντοφ, όταν

ερωτήθηκε αν η οργάνωσή του ευθύνεται για τη συντριβή των δύο Τουπόλεφ.

Ορισμένοι αναλυτές, πάντως, επιμένουν να βλέπουν πίσω από την τραγωδία

τρομοκρατικό δάκτυλο – επισημαίνουν μάλιστα πως οι Τσετσένοι αντάρτες

διατηρούν «όπως όλα δείχνουν» σχέσεις με την Αλ Κάιντα. Επιπλέον, οι ρωσικές

αρχές είχαν προειδοποιήσει για ενδεχόμενες επιθέσεις εν όψει των προεδρικών

εκλογών που θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή στην Τσετσενία.

Ο πόλεμος

Μοναδική βεβαιότητα σε αυτό το πλαίσιο, ο συνεχιζόμενος και χωρίς προοπτικές

βελτίωσης πόλεμος που διεξάγεται στην Τσετσενία τα τελευταία δέκα χρόνια, με

μία μικρή ανάπαυλα την περίοδο 1996-1999. Έπειτα από τον θάνατο του φιλορώσου

προέδρου Αχμάντ Καντίροφ, σε μια πολύνεκρη βομβιστική επίθεση στο στάδιο της

Δυναμό στο Γκρόζνι, τον Μάιο του 2004, το σχέδιο «ειρήνευσης» που ευελπιστεί

να επιβάλει στην Τσετσενία ο Βλαντίμιρ Πούτιν, κατέρρευσε. Πιθανότερος νικητής

των εκλογών της Κυριακής θα είναι ο φιλορώσος υπουργός Εσωτερικών, Αλού

Αλχάνοφ, ένας αστυνομικός καριέρας που στερείται σαφώς λαϊκού ερείσματος.

Ούτως ή άλλως, η διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών θεωρείται από τους

αναλυτές αδύνατη όσο συνεχίζεται η βία. Και οι Τσετσένοι αντάρτες δεν δείχνουν

καμία πρόθεση να εγκαταλείψουν τις σποραδικές όσο και καταστροφικές τους

επιθέσεις, που πραγματοποιούνται ολοένα και συχνότερα από καμικάζι.