Αναζήτηση
1. Δύο πρόσφατα στατιστικά μεγέθη, εκ πρώτης όψεως ασύνδετα, προέλευσης
Eurostat και INE/ΓΣΕΕ, ακτινογραφούν το έλλειμμα ανάπτυξης του ανθρώπινου και
παραγωγικού πλούτου της χώρας. H Ελλάδα, χώρα κατ’ εξοχήν ανήσυχων,
δημιουργικών και διορατικών ανθρώπων, που όταν θητεύουν και
«προγραμματίζονται» σε συγκροτημένα και συστηματικά επιστημονικά πεδία και
ιδρύματα της εκλογικευμένης, ακόμη, Εσπερίας, πρωτοπορούν, διαθέτει για
δαπάνες έρευνας 0,67% του ΑΕΠ έναντι 1,91% του κοινοτικού μέσου όρου και είναι
ουραγός στην Ευρώπη, εκεί ακριβώς που έπρεπε να προηγείται.
Και η Ηλεία, η ιδιαίτερη πατρίδα μου αλλά και του Πρωθυπουργού, απλόχερα από
τη δημιουργία προικισμένη, όπως και άλλοι νομοί, με φυσικούς, ιστορικούς και
αρχαιολογικούς πόρους και θησαυρούς, μοναδικούς στον κόσμο, με «φαντασιακό»
θεσμικό συμβολικό «Θεόκτιστο» που αν ειδωθεί σε σύγχρονους αναπτυξιακούς
ρυθμούς πνευματικο-αθλητικής κατεύθυνσης και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης
μπορεί να θρέψει ολόκληρη την Πελοπόννησο, με κλίμα-δημιουργό των καλύτερων
καρπών της γης «ολοχρονίς», είναι πρωταθλήτρια της ανεργίας (44,2% στους
νέους, 17% στο σύνολο του πληθυσμού, με στοιχεία του 2001).
2. Τα δύο αυτά δεδομένα θέτουν το ζήτημα της πρόσφορης ανάπτυξης εντός
ενός νέου μεγαχώρου παγκοσμιοποιημένου ανταγωνισμού, που όμως δεν μπορεί να
αναιρέσει τα υπάρχοντα, αδρανή εν πολλοίς, συγκριτικά πλεονεκτήματα του τόπου
και των ανθρώπων του.
Εξ αντικειμένου δηλαδή, η πρώτη ύλη για «δημιουργία» οράματος υφίσταται. Αν
μάλιστα σ’ αυτήν προστεθεί και η αρχέγονη αλλά πάντα επίκαιρη αξίωση σχετικής
ισοκατανομής του διαρκώς μεγαλύτερου πλούτου, μεταξύ των 11 εκατ. κατοίκων της
χώρας, που το 2015 θα είναι 14,2 εκατ., εκ των οποίων 3,5 εκατ. μετανάστες από
χώρες εκτός σημερινής E.E., σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΟΗΕ, τότε το
κοινωνικό και πολιτικό αντικείμενο «προσφέρεται» σε πλήρη οραματοποίηση. Κι ας
μην αναγνωρίζουν πολλοί ότι στην δημογραφική πενία και υστέρηση της χώρας, ο
μεταναστευτικός πόρος των δύσκολων και εν μέρει απορριπτέων από τους Έλληνες
εργασιών, που η αλλοδαπή εργατική δύναμη αναλαμβάνει, είναι ένας νέος,
δυναμικός και πολλαπλώς θετικά αποτιμητέος συντελεστής της κινητικότητας της
κοινωνίας και της παραγωγής, αφού πλην των άλλων και τις πολύτιμες
παραδοσιακές ασχολίες της υπαίθρου διατηρεί και τα πολύπαθα ασφαλιστικά ταμεία
διασώζει. H ίδια έκθεση, άλλωστε, επισημαίνει ότι για την διατήρηση στην E.E.
της αναλογίας στο 1 προς 4 ή 1 προς 5 των συνταξιούχων προς ενεργούς
εργαζόμενους και επομένως της βιωσιμότητας των ασφαλιστικών συστημάτων, ως
πεμπτουσίας του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, πρέπει να εισρεύσουν, με τις
υπάρχουσες δημογραφικές τάσεις, έως το 2025, 159 εκατομμύρια μετανάστες!
3. Αλλά η δυσκολία βρίσκεται στον υποκειμενικό παράγοντα. Αν σε
επαναστατικές περιόδους μιλούσαμε για την συγκρότηση επαρκούς επαναστατικού
υποκειμένου και αρκούσε ίσως το αριστείο του Λομονόσωφ για την διαχείριση των
«σταδίων» μετάβασης, που εν τέλει απεδείχθη δυσεφάρμοστο στους πείσμονες και
«ιδιόρρυθμους» καιρούς μας, σήμερα τα πράγματα είναι εξόχως πιο περίπλοκα. Στα
πλαίσια του ενός νεο-φιλελεύθερου συστήματος, με τις διάφορες κατά τόπους
αποχρώσεις και αντιφάσεις του και ειδικότερα, εντός των διαφόρων
αλληλεξαρτώμενων ολοκληρώσεων, κυρίως δε στην E.E., στα όργανα της οποίας
μεταφέρονται προϊόντος του χρόνου πρωτογενείς εθνικές αποφάσεις, το αιτούμενο
είναι η δυνατότητα των πολιτικών υποκειμένων να συγκροτήσουν σε πρόγραμμα και
πολιτική δράση τους παραπάνω στρατηγικούς στόχους και να προσανατολίσουν σ’
αυτούς το λαό.
4. Οι στόχοι όμως αυτοί της άνευ διακρίσεων και προκαταλήψεων ανάδειξης
των προσόντων και δεξιοτήτων των πολιτών, μέσω των προτεραιοτήτων της έρευνας
και της εξειδίκευσης, της αποκατάστασης της αρμονικής σχέσης κοινωνίας –
οικονομίας – περιβάλλοντος, της ποσοτικής και ποιοτικής αναβάθμισης του
κοινωνικού κράτους με πλήρη και ασφαλισμένη απασχόληση, για να γίνουν όραμα,
δηλαδή ατομική και κοινωνική συνείδηση, που θα τους τάξει ως σκοπούς του
κοινού βίου, χρειάζονται συνεκτικό ανθρώπινο ιστό, αυτόνομο και πρωτογενές
πολιτικό υποκείμενο, ευνοϊκό περίγυρο. Τι έδειξαν όμως οι πρόσφατες έρευνες
για την ύπαρξη εκείνων των ηθικών, αισθητικών και ιδεολογικών στοιχείων, που
συνεγείρουν τις συνειδήσεις, ενοποιούν την κοινωνία και μετατρέπουν το
προφανές πρόταγμα σε υπόθεση των πολλών; Ποια θερμουργός διαδικασία επανενώνει
τους επιμερισμένους, μοναχικούς και αμήχανους, υπαρκτούς ή εν δυνάμει,
καταναλωτές σε πολίτες και τον κατακερματισμένο ιστό σε εκκλησία του δήμου,
όπου όλοι λογίζονται το κοινό συμφέρον; Και ποιο πολιτικό υποκείμενο,
επανιδρυμένο ή όχι, εμπνέει σοβαρότητα και ικανότητα, συμβιώνει με τα
προβλήματα και τις ανάγκες, έχει ευδιάκριτη ταξική κοινωνική αντιστοίχηση με
την ιδεολογική τοπογραφία, είναι αμέτοχο ή έστω «απελεύθερο» των ευθυνών της
πολύπλευρης κρίσης αξιών, ώστε να αποδιώξει την πάχνη της μελαγχολίας και ν’
απεκδυθεί του γκρίζου και μουντού ενδύματος του επαγγελματισμού; Και εν πάση
περιπτώσει όλα αυτά τα αναγκαία και ελλείποντα από την πολιτική συζήτηση που
άνοιξε, είναι συμβατά με την μονεταριστική φύση της ΟΝΕ και τον τρόπο με τον
οποίο οι ιθύνοντες της E.E., ανεξαρτήτως χρώματος, αντιδρούν στην λεγόμενη
παγκοσμιοποίηση; Ο ιδεολογικός π.χ. τεκτονικός κραδασμός του πρώτου
ασφαλιστικού, που ξεσήκωσε τους πάντες, ήταν ένας στιγμιαίος έρωτας των
αγοραίων ανέμων ή συνειδητή μέθεξη του στροβιλισμού της μετα-νεωτερικότητας,
όπου το ασθμαίνον κράτος μεταβάλλεται σε θεραπαινίδα της ιδιωτικής οικονομίας;
Γιατί είναι προφανές ότι αν η διαχείριση είναι νεοσυντηρητική γενετική
καταβολή, το όραμα μόνον ως κοινωνικό, δηλαδή ως σοσιαλιστικό, μπορεί να
υπάρξει, «ως μέριμνα εν ελευθερία όλων». Όλα τα άλλα είναι απλώς απόγνωση και ανοχή!
Ο δικηγόρος Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών.
