Αναζήτηση
Κάθε φορά…
… που μια κυβέρνηση καταθέτει έναν προϋπολογισμό, ακούγονται μόνο χαρές και
πανηγύρια. H γκρίνια έρχεται μετά, την επόμενη χρονιά, μαζί με τον λογαριασμό,
όταν διαπιστώνεται πως το ταμείο είναι μείον (στην Αγγλία βρέθηκε μείον κατά
40%, γράφει το περιοδικό «Σπεκτέιτορ»). Δεν είναι να απορεί κανείς που δεν
βρίσκει τότε κανέναν «υπεύθυνο» για να πει πού πήγαν τα λεφτά. Τέτοιοι
«υπεύθυνοι» περνούσαν άσχημες ώρες στην αρχαία Αθήνα.
Ένας νεωτερισμός…
|
|
… της αθηναϊκής δημοκρατίας, που εξακολουθεί να μας καταπλήσσει, ήταν ο
διορισμός των κυβερνητικών αξιωματούχων. Χωρίς δαπανηρές προεκλογικές
εκστρατείες, οι Αθηναίοι τούς επέλεγαν με κλήρο μεταξύ εκείνων που έθεταν
υποψηφιότητα. Εκ πρώτης όψεως μας φαίνεται παράλογο. Είναι δυνατόν οι αρχαίοι
Αθηναίοι να ήταν τόσο ανόητοι; Απλώς είχαν κατανοήσει, όπως παρατηρούσε ο
Αριστοτέλης, πως ο κλήρος ήταν η κατ’ εξοχήν δημοκρατική μέθοδος για την
επιλογή ανθρώπων στα ανώτατα αξιώματα. Άλλωστε, αν σκεφτούμε ποιοι άνθρωποι
κυβερνούν σήμερα πολλές χώρες του κόσμου, καταλήγουμε αβίαστα στο συμπέρασμα
πως η κληρωτίδα των αρχαίων δύσκολα θα μπορούσε να βγάλει χειρότερους. Μετά
την επιλογή τους, οι «άρχοντες» δεν επαναπαύονταν στη νίκη τους, σιτιζόμενοι
στο πρυτανείο. Καλή ή κακή, η πορεία τους παρακολουθείτο στενά, καθ’ όλη τη
διάρκεια του ενός έτους που διαρκούσε η θητεία τους, από όλους τους Αθηναίους
άνω των 18 ετών, οι οποίοι συναντιόνταν μια φορά την εβδομάδα για να λάβουν
τις αποφάσεις που λαμβάνουν σήμερα οι βουλευτές μας. Κάθε 35 μέρες, οι
αξιωματούχοι υπέβαλλαν έκθεση στη συνέλευση του λαού, η οποία ύστερα ψήφιζε αν
έπρεπε να συνεχιστεί ή να διακοπεί η θητεία τους. Στο τέλος της ετήσιας
θητείας του, κάθε αξιωματούχος υποβαλλόταν σε έλεγχο της συμπεριφοράς του κατά
την ενάσκηση των καθηκόντων του (ευθύναι). Εντός 30 ημερών από την παράδοση
της εντολής, ήταν υποχρεωμένος να παρουσιάσει τα οικονομικά του τεφτέρια για
έλεγχο. Οι ελεγκτές αντιπαρέβαλλαν τα δημόσια κονδύλια που είχε λάβει και
δαπανήσει, με τα κρατικά αρχεία. Ύστερα, ο αξιωματούχος περνούσε από έλεγχο μη
οικονομικής φύσεως (κάθε πολίτης είχε το δικαίωμα να διατυπώσει οποιαδήποτε
κατηγορία εναντίον του). Μόνο αν έβγαινε αλώβητος και από αυτόν τον έλεγχο, ο
κυβερνητικός αξιωματούχος μπορούσε να συνεχίσει φυσιολογικά τη ζωή του. Γιατί,
για τις παραλείψεις ή παραβάσεις καθήκοντος, μπορούσε να τιμωρηθεί με πρόστιμο
αλλά και με εξορία ή εκτέλεση.
Σε παρόμοιες…
… συνθήκες είναι βέβαιο πως ελάχιστοι από τους σημερινούς ηγέτες που έχουν
εξασφαλίσει ανώδυνη ισόβια σίτιση στο πρυτανείο θα είχαν τα κότσια να
διεκδικήσουν την εξουσία. Γιατί η πραγματική δημοκρατία θέτει σοβαρές
απαιτήσεις. Ευθύνες.
Θα πρέπει…
… ίσως να ξανασκεφτούμε τις αρετές της κληρωτίδας. Τουλάχιστον σαν ναυαγοί
(συχνά νιώθουμε τέτοιοι). Οι ναυαγοί που για να επιβιώσουν καταφεύγουν στον
κανιβαλισμό, δεν διώκονται για φόνο αν επιλέξουν το θύμα τους με κλήρο.
