Μυλοπόταμος: Δεν είμαστε τα μαύρα πρόβατα της Κρήτης

«Φίλε, κι ένα εκατομμύριο να μού δώσεις, εγώ στα Ζωνιανά δεν σε πάω…». Η

φράση αυτή του ταξιτζή στο Ηράκλειο δείχνει τον φόβο που νιώθουν πολλοί από

τους Κρητικούς και όχι μόνο για τους κατοίκους των ορεινών χωριών του

Μυλοποτάμου.

Τα προσφατα γεγονότα του καλοκαιριού όταν συγγενεις και φίλοι ενος κτηνοτρόφου

που πίστευαν ότι δολοφονήθηκε από αστυνομικούς κρατησαν όμηρο επί επτα ωρες

στα Λιβαδια τον υποδιοικητη του Αστυνομικού Τμήματος Περάματος Αδάμ

Παραδεισινού, αλλα και η αδυναμία της Αστυνομίας να επιβληθει σε αυτα τα μερη

­ είναι χαρακτηριστικο ότι εναντιον τους δεν εχει απαγγελθει καμια κατηγορία ­

εχουν δημιουργησει ενα μυθο για την κατασταση που επικρατει εδω.

Βεβαια, όλοι οι μυθοι απο καπου ξεκινούν, αλλα συνηθως ή μαλλον πάντα

καταληγουν στην υπερβολή. Στα μερη αυτα δεν δεχονται καμια αστυνομικη

επιχειρηση. Οπως οι ιδιοι λενε, δεν εχουν προβλημα όταν τούς καλούν να

πηγαινουν στην Αστυνομία και να τηρείται ο νομος, όταν όμως στηνεται

επιχειρηση στα χωρια, ειναι θεμα κουλτούρας να ξεσηκωνονται και να κλεινουν

τους δρομους. Η αιματοχυσία ειναι κατι που δεν τους φοβιζει και εκει είναι που

κανει πίσω η Αστυνομία. Δεν ειναι ευκολοι ανθρωποι και πρέπει να ξερεις τι σε

περιμενει αν κατι παει στραβά…

Στην ερωτηση αν όλα ειναι καλα ή κακα δεν μπορεί κανείς να απαντησει με ενα

απλό “ναι”, ή “όχι”. Η λέξη που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους που μενουν στα

ορεινα χωριά της βόρειας πλευρας τού Ψηλορείτη, που είναι τα Ανωγεια, αλλα

κυρίως τα Ζωνιανα και τα Λιβαδια, ειναι η αντιφαση. Υπαρχει ενα κραμα

υπερηφανειας και ιδιότυπου τοπικισμού. Αγαπουν τον τοπο τους και παρα τις

αντιξοες συνθηκες παραμενουν.

Εδω η ζωή κυλάει σε διαφορετικούς ρυθμούς από την υπολοιπη Κρήτη. Οι κοινωνίες

ειναι πιο κλειστες, οι άνθρωποι παντρευονται μικροί και κανουν πολλα παιδια,

οι ρόλοι στην οικογενεια προδιαγεγραμμενοι. Αν σεβαστείς τις επιλογες ζωής που

εχουν, δεν υπαρχει περίπτωση να φυγεις μη έχοντας αποκομισει τις καλύτερες

εντυπωσεις. Στην αντιθετη περίπτωση καλο θα ειναι να μην ξαναπατησεις σε αυτα

τα μερη…

Κανεις δεν λεει οχι στην προοδο. Ομως απο πού να ερθει. Η απουσια του κρατους

είναι εμφανεστατη. Οι ανθρωποι θελουν την οικονομικη αναπτυξη διοτι πιστευουν

πως μονο ετσι θα απομονωθουν και κατ’ επεκταση θα εξαλειφθουν τα παρανομα

κυκλώματα. Ομως στον βωμό της αναπτυξης, όπως χαρακτηριστικα λενε, δεν

διαπραγματευονται τις επιλογες της ζωής τους.

Αναμεσα στο Ηράκλειο και το Ρέθυμνο, κατα μηκος της παλια εθνικης οδού,

εκτεινονται γυρω στα εκατο χωρια. Ο δρομος ανηφορίζει προς τις πλαγιες της

κορυφής Στρούμπουλας με υψόμετρα 800 μετρα. Το τοπιο εναλλασσεται. Πέτρες και

θαμνοι στα ορεινά, ελιες και αμπελια στα πεδινα της κοιλάδας τού Μυλοποτάμου.

Το πρώτο πράγματα που βιώνει κάποιος όταν επισκεπτεται τα χωρια αυτα είναι η

φιλοξενία των κατοικων. Εδω ο επισκεπτης είναι ιερό πρόσωπο. Δεν υπαρχει

περιπτωση να παει σε καφενείο και να μην τον κεράσουν, αλλα ούτε και να

χαιρετησει καποιον στο δρόμο και να μην προσφερθει να τον φιλέψει, έστω και

στα όρθια, μια ρακή!

Παρασκευη απόγευμα στα Ζωνιανά. Το χωριο ειναι γεματο παιδιά. Στους δρομους τα

περισσοτερα αυτοκινητα ειναι 4Χ4. Προσωπα σκληρα, κουρασμενα ­ δεν ειναι

ευκολο να ζεις εδω πανω.

Την αρχικη καχυποψία διαδεχονται τα κερασματα, αλλα και το παραπονο ότι τους

εχουν κακοδιαφημισει, όπως χαρακτηριστικα λενε.

Και αυτοί οι εκ πρωτης σκληροί ανθρωποι μόλις σε γνωρισουν σου ανοιγουν το

σπίτι τους, ενω ορισμενοι το θεωρουν τιμη τους να σου δειξουν ακομη και τα

όπλα τους… Αλλωστε εδω δεν υπαρχει σπίτι χωρις καποιο όπλο.

Ενα απο τα χαρακτηριστικα αυτων των κοινωνιων είναι ότι όλοι έχουν ενα

παρατσουκλι. Υπαρχουν δεκαδες ανθρωποι με το ιδιο όνομα και αυτος ειναι ο

μονος τρόπος να βρεις καποιον.

“Μπορει η αναπτυξη να εχει καθυστερησει εδω, όμως ο κοσμος δεν σου

συμπεριφερεται αναλογα με τα λεφτα σου”, λεει ο 43χρονος κτηνοτροφος Χρόνης

Παρασύρης. “Το 85% των κατοικων ειναι πολυτεκνοι. Εδω δεν υπαρχουν διαζυγια

και οι οικογενειες ειναι πολυ δεμενες. Οι γαμοι γινονται με προξενιό και

συνηθως οι ανθρωποι παντρευονται πολυ μικροί. Εγω εχω έξι παιδια και ειμαι

παππούς”.

Η ιδια φιλοξενία και μερικα χιλιομετρα πιο πάνω στα Λιβαδια. Μονο που εδω τα

πράγματα δειχνουν πιο αγρια, ενω η φτωχεια ειναι περισσοτερο ορατη. Ανηλικα

παιδια, όχι πάνω από 15, οδηγούν 4Χ4 αυτοκινητα, ενω μια γριούλα έχει βαψει

μαυρα τα σκαλοπατια και τον τοιχο του σπιτιου της σε ενδειξη πένθους. Στο

χωριο ο χρόνος μοιαζει να εχει σταματησει…

“Καλώς τα παιδια” ειναι η πρωτη λεξη και μετα τις πρωτες συστασεις βγαινει η

ρακή. “Σκληροτητα υπαρχει στα μερη, ισως και θρασος, όμως χρειαζεται”, λεει

ενας από τους κατοικους, ο κ. Εμμανουήλ Κλάδος.”Υπαρχουν μερικοι που

καλλιεργουν χασίς, όμως αυτο δεν σημαινει πως όλοι είμαστε το ιδιο…”.

Αυτη είναι η μια πλευρα, η φωτεινή του… φεγαριού. Η σκοτεινή έχει να κανει

με χασισοκαλλιέργειες, ζωοκλοπές και διακίνηση όπλων.

Το κέντρο της χασισοκαλλιέργειας στην Κρητη είναι η επαρχία Μυλοποτάμου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αστυνομικής Διεύθυνσης Ρεθύμνου, φέτος εκριζώθηκαν

34.323 δενδρύλλια χασις. Ακομη και μεσα στον βιολογικο καθαρισμο των Ζωνιανων

­ που δεν λειτουργεί ­ βρεθηκαν δενδρύλλια χασίς! Περυσι ξεριζώθηκαν 33.693

δενδρύλλια. Εκτιμαται όμως ότι είναι ενα μικρο ποσοστό στο συνολο αυτων που

καλλιεργηθηκαν. Οπως λενε οι αστυνομικοί, η φημη του κρητικού χασίς έχει

φτασει ακόμη και στο Αμστερνταμ!

Από τα στατιστικα στοιχεια της Αστυνομιας προκυπτει ότι το 1998 ξεριζώθηκαν

μόνο δύο δενδρύλλια! Τι σημαινει αυτό; Οπως λενε οι αστυνομικοι, ηταν η χρονια

που μπήκε στην Κρητη το αλβανικο χασις, το οποίο πουλιοταν φθηνοτερα. Κοστιζε

από 400 εως 500 χιλιαδες το κιλο, ενω η τιμη του ελληνικου κυμαινοταν από 800

χιλιαδες εως ενα εκατομμυριο. Τελικα το αλβανικό χασις δεν ειχε… τυχη στην

Κρήτη.

Ζωνιανά και Λιβάδια είναι τα πιο πολυσυζητημενα χωρια τού ορεινού Μυλοποτάμου.

Συμφωνα με την Αστυνομια, οι σκληροί πυρήνες της συγχρονης εγκληματικοτητας

εχουν την εδρα τους εκει, αλλα και τις γυρω ορεινες περιοχες.

Τον Απριλιο του 1995 κατοικοι των Ζωνιανών ειχαν αποκλεισει επί τεσσερις ωρες

μεσα σ’ ενα μαντρι 25 αντρες των Ειδικων Δυνάμεων της Αστυνομίας που ειχαν

παει για να συλλάβουν εναν ζωοκλέφτη!

Εκτοτε εχει αρχισει μια κόντρα μεταξυ αστυνομικων και κατοικων. Η διαμαχη αυτη

μπορεί να είναι αδιανόητη για καποιο αλλο μερος, όμως εδω τα πραγματα ειναι

διαφορετικα. Κι αν δεν ξερεις την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα, αλλα και τη

συμπεριφορά αυτων των ανθρωπων, δεν μπορεις να οργανωσεις αστυνομικη

επιχειρηση.

“Ο κόσμος εδω δεν ανεχεται τις προσβολες”, λεει ενας από τους κατοίκους των

Ζωνιανών ο κ. Γιωργος Παρασύρης. “Οταν η Αστυνομια μάς καλει, πηγαινουμε, όμως

αυτοί επειδη δεν μπορεσαν να επιβληθουν στο χωριο αρχισαν τα μπλοκα για δυο

μηνες εξω από τα Ζωνιανά και ξεφτίλιζαν τον κοσμο. Επιαναν τον πατερα μπροστα

στο παιδι του και τον εριχναν κατω κάνοντάς τον να ντρεπεται. Ε, αυτο εμεις

δεν το ανεχόμαστε…”

Την ιδια αποψη εχει και ο πρωην κοινοταρχης του χωριου Κώστας Παρασυρης.”Ηρθαν

με κουκουλες, ούτε δωσιλογοι να ηταν, και μας ξεφτίλιζαν μπροστα σε ανηλικα

παιδια. Με τον τροπο αυτο έκαναν και τους καλούς κακους. Τετοιες επιχειρησεις

δεν προκειται να επιτρεψουμε να γινουν, ούτε ελέγχους μεσα στα σπίτια μας”.

Ολοι τους παραδεχονται ότι ορισμενοι από τους κατοίκους καλλιεργουν χασίς.

Ομως, όπως χαρακτηριστικα λενε, “μπορα ειναι και θα περασει”, και πως ηταν μια

λυση αναγκης για καποιους να ζησουν τις φαμιλιες τους.

Ενδεικτικο πάντως ειναι το γεγονος ότι σε αυτες τις κοινωνίες το να κανει

καποιος χρηση χασίς θεωρείται “μίασμα”.

Και βεβαια κανεις δεν αμφιβαλλει πως σε όλο αυτο το συστημα διακινησης και

εμπορίας ειναι αναμεμειγμενοι και αστυνομικοί. “Πώς ειναι δυνατον να ξερουν

πού ειναι οι χασισοκαλλιεργειες και να μην συλλαμβανουν ποτε κανεναν;” αναρωτιούνται.

Γίνονται άνδρες, όταν ρίξουν τις πρώτες τους σφαίρες…

Η οπλοφορία έχει και αυτή τη βάση της στην παράδοση. Η σημερινή της μορφή όμως

ουδεμία σχέση έχει με την παράδοση. Απλώς την εκμεταλλεύεται.

Κυκλώματα με τζιρους δισεκατομμυριων δραχμων διακινουν υπερσύχγρονα όπλα και

πυρομαχικα. Εδω τα στοιχεια που δινει η Αστυνομία ούτε καν ενδεικτικα ειναι.

Φετος και περυσι κατεσχεθηκαν στην περιοχη του Ρεθύμνου 36 όπλα.

Η χρηση τους γινεται με τετοια ελευθερία και με τετοιες διευκολυνσεις που

υπαρχει και ο μικροπωλητης με την ονομασία “σφαιρας”. Ειναι αυτος που σε

μεγαλες κοινωνικες εκδηλωσεις πηγαινει με το αυτοκίνητο-κλούβα, πουλαει

σφαιρες και ενοικιαζει όπλα σε όσους θελουν να πυροβολησουν.

Μια σφαιρα πωλειται στην αγορα, η πιο φθηνη, 200 δραχμες και η πιο ακριβη 400

και 500 δραχμες. Οσο για τα όπλα εδω οι τιμες ποικιλλουν, αλλα με 400 εως 500

χιλιαδες μπορεις να αγορασεις Καλασνικοφ.

Στα μερη αυτα ενας πατερας, για να ενηλικιωσει το γιο του, όταν γινει 11-12

χρονων, τον παιρνει και πηγαινουν σε μια αλανα για να ριξει τις πρωτες του

σφαιρες. “Ετσι γινεται ανδρας το παιδι”, λενε. Και όλο αυτο βεβαια, το δήθεν

φολκλορικό σκηνικο εχει την καλυψη πολλων πολιτικων που κολακευονται όταν τούς

υποδεχονται με πυροβολισμούς…

Τι φταιει όμως για όλα αυτα; Συμφωνα με τον Αστυνομικο Διευθυντη Ρεθυμνου κ.

Γ.Μ. Μελαμπιανάκη “το κακο βρισκεται στην απουσία τού κρατους και της

αστυνομιας. Αυτη η απουσία εξεθρεψε το γιγαντα”, λεει.

Οπως εξηγουν οι αστυνομικοί όταν γινεται καποια επιχειρηση, ξεσηκωνονται οι

κατοικοι με συνεπεια όταν πανε να συλλαβουν καποιον να κλεινουν τους δρομους

και να απειλουν με αντιποινα.

Οι ιδιοι πάντως εκτιμούν, ότι η επιχειρηση με τα ΕΚΑΜ αποδειχθηκε εκ των

υστερων λάθος κινηση… Και βεβαια κανεις δεν αποκλειει πως υπαρχουν και

διασυνδεσεις αστυνομικων, αφού δεν είναι λίγες οι φορες που παρατηρείται

διαρροή για ενδεχόμενη επιχειρηση…

Από την πλευρα του ο δημαρχος Μυλοποτάμου κ. Μανώλης Τζανιδάκης, υποστηριζει

ότι “ειναι η ωρα της πραξης κατι που αφορα αποκλειστικα την Πολιτεια. Ή να

δειξουν συνεπεια από την Πολιτεια ή να μας αφήσουν ησυχους. Με κινησεις

εντυπωσιασμού της κοινωνίας δεν γινεται τιποτα”, συμπληρωνει.

Κέντρο χασισοκαλλιέργειας και ζωοκλοπών

Στην Κρήτη, με την οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών, η επαρχία

Μυλοποτάμου έμεινε υπανάπτυκτη. Τα Ζωνιανά και τα Λιβαδια όμως ­ σε αντιθεση

με αλλα χωρια που ερημωσαν ­ παρουσιαζουν πληθυσμικη έκρηξη (υπολογιζεται ότι

στην περιοχη αυτη ζούν περιπου 25.000 ανθρωποι) και μια ισχυρη ταση των

κατοικων να επιβιωσουν και να αποκτησουν τα οικονομικα προνόμοια αλλων

περιοχων της Μεγαλονησου. Και στην προσπαθεια τους αυτη ειναι γενονος ότι δεν

ηρθε αρωγός το κρατος.

Τα τελευταια χρόνια κατι φαινεται ότι κινειται προς την κατευθυνση της

τουριστικης αναπτυξης στα Ζωνιανα. Λιγο το σπηλαιο Σφεντόνη, που

χρησιμοποιηθηκε ως καταφύγιο στη διαρκεια της Τουρκοκρατιας, κάτι το Μουσειο

Κέρινων Ομοιωμάτων, ο κοσμος αρχισε να επισκεπτεται το χωριο.

Ομως στα μερη αυτα και κυριως τα προηγούμενα χρόνια ορισμενοι από τους

κατοίκους, εκμεταλλευομενοι φαινομενα που ειχαν κοινωνικη αποδοχη σε αλλες

εποχες, προωθησαν σιγα-σιγα τα οικονομικα τους συμφεροντα.

Η αρχη εγινε με τη ζωοκλοπή. Η πράξη αυτη επί Τουρκοκρατίας θεωρούνταν

παλικαριά κατα των κατακτητων και αργοτερα σε συνθηκες ελευθερίας, πραξη

ανδρειας και επιδειξη δυναμης. Πάνω σε αυτην την παραδοση δημιουργηθηκαν

αδιστακτα κυκλώματα ζωοκλεφτων, που με τα συγχρονα 4Χ4 αυτοκινητα αποδεκατισαν

ουσιαστικα την οικοσιτη κτηνοτροφία της Κρητης. Η μεγαλη καταναλωση τού

κρεατος στα κεντρα διασκεδασεως για τις αναγκες του τουρισμού διευκολυνε το

έργο τους. Σε μια βραδια κλεβονταν δεκάδες ζωα, σφαζονταν και εμπαιναν στο

ψυγείο.

Είναι γεγονος ότι τα τελευταια χρόνια η ζωοκλοπη βρίσκεται σε ύφεση. Οχι

βεβαια επειδη απέδωσαν καποια μετρα καταστολης, αλλα διοτι μετεξελίχθηκε το

εγκλημα, σε πολλες περιπτωσεις με τους ιδιους ανθρωπους σε αλλες πιο

επικερδεις δραστηριότητες: εμπορία όπλων, χασισοκαλλιεργειες και το τελευταίο

διαστημα, σε προστασία.

Είναι πλεον κοινο μυστικο στο Ηρακλειο, ότι τα νυχτερινα μαγαζια ­ κυριως της

δυτικης πλευρας ­ προστατευονται από ανθρωπους που προέρχονται από τα

προαναφερόμενα μερη. Και δεν ειναι λιγοι εκει, όπως για παραδειγμα, ο

δικηγορος κ. Δημητρης Ξυριτάκης, που υποστηριζουν ότι το χασίς είναι μόνο η

ορατη πλευρα τού παγοβουνου και πως τωρα εχουν προχωρησει και περα από την

προστασία στις δολοφονίες ακόμη και με συμβόλαια θανάτου (!), αλλά και σε

παρανομη εισοδο γυναικων από βαλκανικες και ανατολικες χωρες. Οπως λεει, “το

χασίς δεν ηταν ποτε παραδοσιακη καλλιεργεια και γινεται σε χωρους και οικοπεδα

που ανηκουν σε αλλους”.

Ο νόμος της σιωπης και ο φόβος των αντιποινων κυριαρχει. Με τη δυναμη των

οπλων και του χρήματος καποιοι εχουν καταφερει να επιβληθουν. Συμφωνα μαλιστα

με πληροφορίες, το τελευταιο διαστημα βρισκεται σε εξελιξη δικαστικη ερευνα

για υποθεσεις που δεν εφτασαν ποτε στο ακροατηριο, ειτε γιατι τα αδικηματα

εχουν παραγραφεί ειτε γιατι εχουν χαθει οι φακελοι με τις δικογραφίες!